Azerbaycan Rusya’yı gözsüz bıraktı
Güncelleme Tarihi:
Azerbaycan ile Rusya arasında bir yıldan beri devam eden İran sınırına yakın ufuk ötesi Gebele Radar İstasyonu görüşmeleri tarafların kira konusunda anlaşmaya varamamasıyla sonuçlandı. Azerbaycan’daki radar istasyonunu 10 Aralık’a kadar işletme hakkı bulunan Rusya bu sabah radarın şalterini indirdi.
SSCB’nin parçalandığı 1991 yılından bugüne kadar Gebele Radar İstasyonu Rusya tarafından işletilmeye devam ediliyordu. Bağımsız Azerbaycan topraklarında kalan istasyon için 20 yıl boyunca Moskova Bakü’ye yılda 7 milyon dolar kira ödemişti. Ancak anlaşma süresi bitimine bir yıl kala Azerbaycan kira sözleşmesinin uzatılması için Rusya’nın eskiden olduğu gibi 7 değil, 300 milyon dolar kira ödemesini gerektiğini ilan etti. Kirayı astronomik bulan Moskova Gebele Radar İstasyonu’nu daha fazla işletmekten vazgeçmiş oldu.
Bu arada Rusya ve Azerbaycan’daki siyasi gözlemciler Bakü’nün radar istasyonu için astronomik kira talebi arkasında derin siyasi nedenler bulunduğunu söylüyor. Azerbaycan son 5 yılda milli savunmasında Rus teknolojisi yerine İsrail ile geniş işbirliği yapıyor. Karabağ ihtilafında da Rusya’nın takındığı tavrın Bakü’nün hoşuna gitmediği vurgulanıyor.
Azerbaycan’ı Rusya’ya karşı soğutan en önemli etken ise enerji kaynakları oldu. Rusya’ya alternatif olacak Transhazar Doğalgaz Boru Hattı projesi Moskova tarafından engellenmişti. Karadeniz dibinden birbiri ardından boru hatları döşeyen Rusya, Azerbaycan ile Türkmenistan Hazar Denizi’nden boru hattı geçirmeye kalktıkları an, “Hazar statüsü kıyıdaş ülkeler tarafından henüz belirlenmiş değil. Tek başınıza karar alarak Hazar dibinden boru hattı geçiremezsiniz” demişti.
Rusya’nın kendi füze kalkanında önemli unsur sayılan Azerbaycan’daki Gebele Radar İstasyonu’nun Rusya kontrolünden çıkmış olması üzerine Rusya’dan, “Büyük kayıp değil. Onun yerine Rusya zaten Krasnodar bölgesinde ufuk ötesi Armavir radarını çalıştırdı. Gebele’nin kaybedilmesi sadece buranın ileride Türkiye veya ABD gibi başka bir ülke tarafından kiralanarak işletilmeye başlanması durumunda olumsuz etki yaratır” şeklinde yorumlar geldi.
Sovyetler Birliği zamanında inşa edilen Azerbaycan’daki Gebele Radar İstasyonu tüm Ortadoğu bölgesini, Afrika kıtasının yarısını, Pakistan, Hindistan ve hatta Çin’in büyük bölümünü kontrol altında tutuyordu. Bu coğrafyalardan fırlatılan herhangi bir füze anında tespit ediliyordu.