İlk münazarada Romney süpürdü
Güncelleme Tarihi:
Obama ve Romney, dün gece üç turlu başkanlık münazaralarının ilkinde karşı karşıya geldiler. Romney saldırdı. Obama sakinliğini korumaya çalıştı. Kesintisiz, reklamsız, 1.5 saat süren tartışma sonunda da iki taraf iç politikaya dair hiçbir konuda anlaşamadan ayrıldı. Ancak iki lider, TV başındaki 60 milyon ABD'liye olağanüstü seviyeli bir tartışma izletti. Liberal yorumcular dahil hemen herkese göre ise gecenin tartışmasız galibi Romney’di.
ABD’deki 6 Kasım başkanlık seçimlerinden önce Demokratların adayı Barack Obama ve Cumhuriyetçi Mitt Romney, Amerika’da 1960’dan beri devam eden televizyon başkanlık münazaralarının ilki için dün gece Denver Üniversitesi’nde bir araya geldi. Sadece iç politikanın konuşulduğu gecede, iki aday moderatör Jim Lehrer’in belirlediği vergi, bütçe açığı, federal hükümetin rolü, sağlık, sosyal güvenlik gibi bölümlerde ikişer dakikalık konuşma süreleriyle kesintisiz 1.5 saat tartıştılar.
Yorumculara göre, Obama’ya kıyasla çok daha agresif bir tartışma yürüten Romney, Florida ve New York’ta olmak üzere iki defa daha gerçekleşecek başkanlık münazaralarının ilkinde gecenin galibi oldu. İki aday hiçbir konuda anlaşamadılar. Fakat TV başındaki ABD'li seçmenlere kusursuz bir münazara izlettiler.
İLK SÖZ OBAMA’NIN
Jim Lehrer, münazarada ilk sözü Başkan Obama’ya verdi. Obama da konuşmasına karısı Michelle Obama’nın evlilik yıldönümlerini kutlayarak başladı.
İlk soru ekonomiydi. Obama, “Nerede olduğumuz değil, nereye gittiğimiz” önemli diyerek, şimdiye kadar yaptıklarını anlattı ve göreve geldiği günden beri ülkenin daha iyi durumda olduğunu savunup gidişatın da daha iyi olacağını söyledi. Daha önce de bahsettiği “ekonomik vatanseverlik” kavramına vurgu yaptı. ABD’de üretimi teşvik edecek uygulamaları söyledi.
Sözü Romney aldığında da evlilik yıldönümü kutlamak için münazara sahnesinin çok romantik bir yer olduğunu söyleyerek Obama’yla dalga geçti. Ardından Obama’ya göre çok daha teknik ve hazırlıklı bir konuşmayla ekonomi için düşündüğü istihdam ve enerji bağımsızlığını kapsayan beş aşamalı planının ana hatlarını sıraladı.
VERGİ ANLAŞMAZLIĞI
Adaylar daha sonra vergi politikalarını konuşmaya başladılar ve ilk derin fikir ayrılığı burada yaşandı. Obama, Romney’nin 5 trilyon dolarlık vergi kesintisi yapacağını savundu. Romney ise böyle bir planı olmadığını söyledi. Obama, “18 aydır bunu söylüyorsunuz” diyerek ısrar etti. Romney’nin 5 trilyonluk vergi kesintisi üzerine savunma bütçesine de 2 trilyon dolar ekleyeceğini, böylece bütçeye 7 trilyon dolarlık yük getireceğini savundu. Romney yine böyle bir planı olmadığını tekrar etti.
"BEN DE MİNİK KUŞ'U SEVERİM"
Vergi konusunun tartışıldığı ilk bölüm 20 dakikadan fazla sürdü ve gecenin en keskin tartışma kısmını oluşturdu. İkinci bölümde ise bütçe açığına geçildi.
Romney, bu bölümde PBS editörü moderatör Jim Lehrer’e dönüp Susam Sokağı karakteri Minik Kuş'u kendisinin de sevdiğini ama Çin’de borç alıp PBS gibi kurumlara federal yardımlar yapılmasına müsaade etmeyeceğini açık açık söyledi. Ardından Obama’yı ülkede istihdam sorunu yaşanıyorken yenilenebilir enerjiye 90 milyar dolar yatırmakla eleştirdi. Tartışma boyunca da Obama Yönetimi’nin 90 milyar dolarlık yenilebilir enerji yatırımı sık sık tekrar etti.
Obama bu bölümde iş dünyasının işlerini yurtdışına taşıma çabasında olduğunu söyleyince, Romney kendisinin iş dünyasından geldiğini söyleyip, “Sen neden bahsettiğini bilmiyorsun” dedi.
BÜYÜKANNE ÖRNEĞİ MÜNAZARADAN NOTLAR · Romney Cumhuriyetçilerin rengi kırmızı kravat, Obama Demokratların rengi mavi kravatla yayına çıktı. İki tarafın da aileleri salondaydı.
· Obama münazara boyunca daha sakin, söz alma konusunda daha sabırlı olan taraftı. Romney ise birkaç bölümde “Kapanışı ben yapacağım” diye bastırıp moderatörden söz alacak kadar agresifti.
· Liberallerin kalesi Huffington Post dahil genelde herkes “Romney kazandı” dese de, kesin olan, gecenin en kötü performansı, çoğu bölümde kontrolü kaybeden, konuşmacıları susturamayan, konu başlıklarında da ilk soru olarak “Bu konuda farklılığınız ne” diyen, daha önce 12 kez bir başkanlık münazarası modere etmiş, 78 yaşındaki PBS editörü Jim Lehrer’di.
· Romney’nin yüzde 47 kaseti ya da offshore hesaplardaki paraları tartışmada hiç gündeme gelmedi. Önlerinde iki münazara daha var, Obama kurşunlarını saklamış olabilir.
· Hiç reklam arası verilmeden 1.5 saat süren ve 60 milyon kişinin takip ettiği tahmin edilen tartışma baştan sona seviyeliydi. Zoraki gülümsemeler dışında hiçbir gerginlik işareti de yoktu.
· Münazaranın sonunda Romney kutlamaların ardından kürsüye gidip kendi notlarını kendi topladı ve cebine soktu. Obama’nın notlarını ise bir Secret Service ajanı aldı.
Üçüncü bölümde, konu sosyal güvenliğe geldiğinde ise Obama büyükannesinin yaşadıklarından örnek vererek konuyu kişiselleştirdi. Yaşlılara ücretsiz sağlık hizmeti sağlayan Medicare sayesinde yaşlıların bugün çok daha iyi koşullarda sağlık hizmeti aldıklarını savundu. Romney ve yardımcı adayı Paul Ryan’ın önerdiği, Medicare’i özel şirketlerin alanına açma önerisinin ise maliyetleri artıracağını ve muafiyetlerle yaşlıların mağdur edileceğini anlattı. Romney, özel sektör savunucusu perspektifiyle rekabetin kalite getireceğini öne sürerek Obama’ya karşı çıktı.
REGÜLASYON NE KADAR OLMALI
Sonraki bölümde Lehrer, adaylara regülasyona bakış açıklarını sordu. Romney, “Regülasyon olmalı. Garajda banka açamazsınız. Ama bazı yerlerde regülasyon çok fazla” diyerek serbest piyasa kurallarını savundu. Obama ise 2008’de yaşanan krizin Cumhuriyetçilerin regülasyon karşıtı uygulamaları yüzünden yaşandığını, bu yüzden Wall Street Reformu’nu geçirdiklerini söyledi.
EN ATEŞLİ TARTIŞMA SAĞLIK
Gecenin vergi konusuyla birlikte en ateşli tartışması ise sağlık alanındaki uygulamalardı. Romney, daha önce Obama’nın izin vermesiyle yönetimin geçirdiği sağlık reformu 'Obamacare'e değinerek söze başladı. Obamacare’in çöktüğünü, maliyetleri azaltma vaadiyle geçirilen yasanın ailelere 2 bin 500 dolar fazladan sağlık sigortası masrafı çıkarttığını savundu. Ardından Obamacare’i değiştireceğini vaat edip sağlık düzenlemesi meselesinin eyaletlere bırakılması gerektiğini söyledi.
Obama ise Obamacare denilen reformun Romney’nin vali olduğu dönem Massachusetts’te yaptığının aynısı olduğunu iddia etti. Romney’nin itiraz etmesi üzerine “Danışmanlar aynı, bana iki planın aynı olduğunu söylüyorlar” diye ısrar etti. Ancak Romney, o planın eyalet bazında hazırlandığını hatırlatarak, plan aynı olsa bile federal hükümetin benzer bir düzenleme yapmayacağını söyledi.
Ayrıca Obama’dan farklı olarak, Massachusetts’te sağlık reformunu geçirirken, kendisinin hem Demokratlardan hem de Cumhuriyetçilerden destek aldığını anlattı. Obama’nın ise bu işi Cumhuriyetçileri dışarıda bırakarak yaptığını anlattı.
SON SÖZLERDE OBAMA OY İSTEDİ
Son sözlere geçildiğinde, Romney federal hükümetin görevinin halkın güvenliğini sağlamak olduğunu söyleyerek, iki taraf arasında birbirinden tamamen farklı iki yol olduğunu söyledi. Özel seköre odaklanıp, vergi oranlarını düşüreceğini, bunun sonucu olarak hareketlenen ekonomide daha fazla kişinin istihdama katılacağını ve böylece oranlar düşse de daha çok kişiden vergi toplayacağını ve vergi gelirini artıracağını anlattı.
Obama ise eğitim kredilerinde aradaki bankaları çıkarıp kredileri doğrudan öğrencilere vererek sağladıkları verimliliği örnek gösterip Romney’ninkinden tamamen farklı bir vizyon ortaya koydu. Ve yine Romney’den farklı olarak kameraya dönerek seçmenden oy istedi.