Bu internet sitelerini kim, neden engelliyor?
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de “dijital sansür bürokrasisinin” mahkeme kararı bile olmadan, “Bilgi Edinme” gibi vatandaşlık haklarını çiğneyerek, şeffaflık ve hesap verebilirlik başta olmak üzere demokratik kıstasları umursamadan uyguladığı site engellemeleri insan hakları açısından ciddi bir tehdit haline geliyor. Kişisel internet sitem için satın aldığım www.emrekizilkaya.com adresine, Amerikan müzik dergisi Rolling Stone’a veya bikini satan Venus.com’a Türkiye’den neden erişilemediğini haftalardır öğrenebilmiş değilim.
ABD ve Avrupa’da SOPA, PIPA ve ACTA gibi telif hakkı ihlallerini engelleme amacıyla hazırlanan yasa tasarılarının insan haklarını zedelediği iddiasıyla yapılan tartışmalar, Türkiye için ne kadar da büyük bir lüks gibi görünüyor.
Binlerce siteye erişimin hâlâ engelli olduğu, gelişmiş ülkelerde kişisel tercihlere ve özel sektöre bırakılan “internet filtresi” meselesinin devlet eliyle, hatta ilk aşamada herkese zorla uygulanmaya çalışıldığı Türkiye’den bahsediyorum.
Dünyanın hiçbir demokrasisinde görülmemiş türden mahkeme kararıyla engellenen onca siteyi de geçtim...
Bugün asıl sorun, mahkeme kararı bile olmadan, tamamen bürokrasinin keyfiyetiyle engellenen siteler...
Üstelik Türkiye’de bu tür engellemeler, hesap verebilirlik ve şeffaflık gibi modern bir demokraside devletin olmazsa olmazlarından olan tüm kıstasları çiğneyerek sürdürülüyor. Birkaç örnek vereyim:
emrekizilkaya.com adresini ABD merkezli bir alan adı satıcısından edindiğim 2.5 ay oluyor. Kişisel siteme bu alan adı üstünden erişim şu anda dünyanın her yerinden mümkün; Türkiye hariç...
Kısa süre öncesine kadar “Acaba sansür kurbanı mıyım” diye düşünüyordum. Öyle ya, Can Dündar’ın kişisel sitesine veya Agos Gazetesi’ne okullardan erişilemediği kısa süre önce ortaya çıkmıştı. Belki, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) benim için de toptan bir yasağı uygun görmüştü.
Geçenlerde bu kez İngilizce blogumu yönlendirmek için aynı satıcıdan theistanbulian.com alan adını satın aldım. Sonuç aynı. Şimdi de theistanbulian.com adresine Türkiye haricinde tüm dünyadan ulaşmak mümkün.
ABD merkezli sitenin yöneticileri “Bizde sorun yok, mesele Türkiye’deki altyapıyla ilgili olmalı,” diyorlar. Öyleyse BTK’nın bana bir garezi yok. Sanırım ABD merkezli bu satıcıdan alınıp yönlendirilen (forward) tüm alan adları Türkiye’nin internet filtresine takılıyor.
Ama asıl sorun şu: BTK benim Bilgi Edinme Hakkı kapsamında gönderdiğim sorulara yanıt bile vermiyor. Türk Telekom ise sorunun kendilerinde olmadığında ısrarcı.
Bir Türk vatandaşı olarak beni şahsen mağdur eden bu tuhaf sansürü geçtim. Peki ya neden engellendiği bile belli olmayan, sadece Türkiye’den bağlananlara kapalı onca yabancı siteye ne demeli?
ABD merkezli meşhur müzik, siyaset ve popüler kültür dergisi Rolling Stone’a Türkiye’den bir ayı aşkın süredir erişilemiyor. Siteye girdiğinizde, İngilizce olarak “Bu sunucuya ulaşma yetkiniz yok” yazıyor. Site yöneticileri “Haberimiz yok,” diyorlar.
Örnekleri çoğaltmak mümkün. Mesela bikini satan Venus.com sitesi. Sadece Türkiye’den erişmek istediğinizde, Rolling Stone’un sitesinde olduğu gibi “Bu sunucuya ulaşma yetkiniz yok” mesajıyla engelleniyorsunuz.
Hayır, Venus.com pornografik bir site falan değil, ama bikini satıyor. Dolayısıyla bu keyfi erişim engellemesi Türkiye şartlarında aslında normal sayılabilir.
Sonuçta “dindar bir gençlik” yetiştirmeye çalışıyoruz ve Türkiye’de bikiniyi “pornografik bir giysi” diye niteleyebilecek bir milyon kişi bulabilirim!
Bu tür uygulamaların en ürkütücü yanı, söz konusu engellemelerin aslında hükümet yetkililerinin bile onayı ve hatta haberi olmadan, sırf onlara yaranabilmek isteyen ve giderek büyüyen bir “dijital sansür bürokrasisi” tarafından yapılıyor olması ihtimalidir.
Öyle veya böyle, şimdi benim kişisel siteme ne olacak? Ya o Amerikan popüler kültür dergisine?
Cevap veren yok.
Bir gün Türkiye’deki bütün kişisel siteler devlet sansüründen geçene, bütün yabancı dergiler “görülmüştür” damgası yiyene kadar, kimin umrunda?!
Hürriyet Gazetesi Dış Haberler Servisi Şefi Emre KIZILKAYA’nın iletişim bilgileri ve bloguna Türkiye’den http://about.me/emrekizilkaya adresinden ulaşılabilir. Türkiye dışından aynı siteye www.emrekizilkaya.com adresinden de erişilebilir.