Dönüşüm sürecinde belirleyici güç ordu olacak

Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor    

Ordunun dev sokak gösterilerini bastırmayı reddetmesi ve ABD’nin mesafeli durmasının ardından, Mübarek, Salı günü 30 yıllık iktidarının sonunun geldiğinin sinyallerini verdi. Ancak Mübarek henüz diz çökmeyi veya kaçmayı planlamıyor. Tersine, alçakgönüllü olmaktan çok meydan okuyan bir görüntü çizen Mübarek, Eylül ayında yapılacak seçimlerde aday olmayacağını belirtti.

Mübarek’in kademeli çıkış planının yaşanan krizi bastırmamış olması şaşırtıcı değil. Salı günü, muhalefet lideri Muhammed El Baradey, Mısır’da yaşanacak dönüşümün “ilk adımı olarak Mübarek’in koltuğunu bırakması” konusunda ısrar etti. Diğer yandan, Mısır’daki en güçlü muhalif örgüt Müslüman Kardeşler, Mübarek hükümetiyle görüşmeyi reddetti.

Salı günü söylenen sözler ne olursa olsun, Mısır’daki dönüşümü ne Mübarek ne de muhalefet sağlayacak. Çünkü hiçbiri diğeri üzerinde öne sürdükleri şartları kabul ettirebilecek güce sahip değil. Bu savaşta etkili olacak daha birçok faktör var ve bunların en başında da Mısır ordusu geliyor.�

SEVİNMEK İÇİN ÇOK ERKEN

Mübarek’in polis devletinin halk tarafından kınanması, sadece birkaç hafta düşünülmesi mümkün olmayan bir şeydi. Devlet Başkanı'nın televizyonda yaptığı hüzünlü açıklamanın ardından, bir karnaval havası yaşandı. Ancak Çarşamba günü, Mübarek yanlılarının sokaklara çıkarak muhalefetle kavga etmek istediğini gösteren işaretler arttı. Ayrıca, askerin protestoculara evlerine dönmelerini söylemesi, birkaç haftadan beri demokratik hareketin arkasındaki rüzgarın kaybolabileceğinin sinyalini verdi.

Mübarek’in açıklamasının ardından çok sayıda Mısırlının öfkelenmesi, büyük ölçekli bir kutlama için henüz çok erken olduğunu gösteriyor. İsyan hareketi Mübarek’in iktidarını sürdürme beklentilerini yok etti ancak hükümeti deviremedi. Bu, Berlin Duvarı’nın devrilmesi değil ve olayın etkileri böyle bir boyuta da ulaşmayacak. Çünkü silahlı kuvvetler ülkenin büyük bir kısmını kontrol altında tutuyor ve onun güç tekeline karşı duracak bir unsur yok.�

Dahası, ordunun Çarşamba günü protestolara son verilmesi çağrısı yapması, askerlerin Pazartesi günü protestoculara verdiği desteğin ardından büyük bir değişim yaşandığını gösteriyor. Generallerin, sistemli değişimin başında bulunması için Mübarek veya yardımcısı Ömer Süleyman’ın halk tarafından kabul edilmesini gerekli görmesi halinde, ordunun Cuma gününden bu yana gösterdiği büyük destek değişebilir.  

Mübarek’in verdiği en büyük taviz, ilk defa kendisine yardımcı ataması ve ordunun desteğini arkasında tutan Süleyman’ı istihbarat şefi ilan etmesi oldu. Süleyman, rejimin krizi çözecek stratejisinin başındaki isim gibi görünüyor. Kısaca, ordu Mübarek iktidarı terk ederken ortaya konacak şartları belirlemede karar verici bir pozisyonda bulunuyor.

MÜBAREK VE SÜLEYMAN’IN PLANLARI

Mübarek ve Süleyman, sokaklara dökülen 1 milyon insanın, 80 milyon Mısırlıyı temsil etmediğini düşünüyor olabilir. İkisi de, yedi ay sürecek olan dönüşüm sürecinde protesto hareketine neden olan ekonomik bozukluk ve belirsizlikleri azaltacağını umuyor.

Dahası, generaller Mübarek’in emekliye ayrılması gerektiğini anlamış olsalar da, onu kendilerinden biri olarak görüyor. Monarşinin yıkıldığı 1952’den bu yana iktidara gelen tüm Mısırlı liderler gibi, Mübarek de bulunduğu konuma ordunun üst düzey kademelerinden ulaştı. Kısaca ordu, halkı destekleyerek Mübarek’in ayağını kaldırsa bile, dönüşüm sürecindeki kontrolü başta Süleyman aracılığıyla devretmek istiyor.

ABD Dış İlişkiler Konseyi’nde Mısır uzmanı olan Steven Cook, “Güç değişimi süreci çoktan başladı… Süleyman’ın Başbakan Yardımcısı olarak atanması, askerin başkanlık ve rejime olan bağını koparmadığını gösteriyor. Eğer bu zor durumdan çıkmayı başarırlarsa, generaller Mısır’ın lider kadrosunu Süleyman ve yeni Başbakan Ahmet Şefik’in altında yeniden düzenleyecek” dedi.

Eğer Mübarek’in kendi yönetimindeki dönüşüm hareketi muhalefetten karşılık bulmazsa, başladığı yerde kalacak. Düşük bir ihtimal olarak, Süleyman ve Mübarek muhalefeti bölmeyi umacak. Eğer başarılı olamazlarsa, bir B Planıyla gelebilirler.