Türkiye ve Brezilya 'güven boşluğu'nu doldurdu

REUTERS: İran: Brezilya ve Türkiye’den yeni nükleer teklif
İran, Brezilya ve Türkiye, Tahran’ın nükleer hedefleriyle ilgili uluslararası kaygıları rahatlatmak ve Tahran’a yeni yaptırımları önlemek amacıyla Pazartesi günü yeni bir nükleer yakıt takası anlaşması imzaladı.

Batı’ya Tahran’a karşı ek cezalar uygulanmasıyla ilgili baskı yapan Washington’dan anlaşmayla ilgili yorum gelmedi. Mehmanperest gazetecilere, “Takas bir ay içinde Türkiye’de yapılacak” derken, alışverişin Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun denetimi altında olacağını belirtti.
 
Washington merkezli Ulusal İran Amerikan Konseyi’nin direktörü Trita Parsi, uzun zamandır süregelen tartışmada potansiyeli çok büyük bir gelişme yaşandığının altını çizerken, Türkiye ve Brezilya’nın “güven boşluğu”nu kapatmayı başardığını söyledi.

Parsi, “Ancak anlaşma ABD’yi memnun edecek mi? Henüz detaylar netleşmediği için bu konuda yorum yapmak kolay değil” dedi.
 
THE ASSOCIATED PRESS: İran uranyumu Türkiye’ye gönderecek
İran Pazartesi günü elindeki zenginleştirilmiş uranyumun büyük bir kısmını Türkiye’ye göndermeyi kabul etti.

Anlaşma kapsamında İran en azından geçici olarak elindeki zenginleştirilmiş uranyumdan vazgeçmek zorunda kalacak. İran’a yakıt çubukları halinde verilecek maddenin ise yakıt olarak kullanılmasının dışında daha fazla işlenmesi söz konusu değil.

İran’ın yakıt çubuklarını uranyumu gönderdiği anda alıp almayacağı henüz net değil. Birleşmiş Milletlerin geçen Ekim’de ortaya attığı taslak programda Fransa’da üretilecek çubukların üretilebilmesi için bir yılık bir boşluk öngörülmüştü.

AFP: Türkiye İran’la anlaşma yapıldıktan sonra yaptırımlara gerek olmadığını söyledi
Türkiye Tahran’da uranyum anlaşmasının imzalanmasından sonra İran’a daha fazla Birleşmiş Milletler yaptırımı uygulanmasına gerek olmadığını söyledi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Bu anlaşma olumlu gözle görülmeli ve artık yaptırımlara gerek olmadığı anlaşılmalı” dedi.

ABD Fransa ve Rusya, İran’a Birleşmiş Milletler destekli planı kabul ettirmek için çok çaba sarf etmişti. İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu anlaşmasını imzalamayı reddetmesi büyük devletlerin Tahran’ı dördüncü tur BM Yaptırımlarıyla tehdit etmesine neden olmuştu.

ESTADO DE SAO PAOLO: Erdoğan Lula’nın rolünü çaldı

Erdoğan’ın İran ile anlaşmaya varıldığını Lula’dan önce açıklayarak aslında Lula’nın üzerinde olması gerek spot ışıklarının kendi üzerine dönmesini sağladığını yazan gazete, "Brezilya devlet başkanı pazar günü bir anlaşmaya varıldığı konusunda herhangi bir açıklama yapmadı. Brezilyalılar ile İranlılar anlaşmanın bugün, yani pazartesi günü duyurulmasına karar vermişlerdi. Erdoğan bir gün öncesinden açıklama yaparak Lula’nın rolünü çaldı” diye yazdı.

BBC: İsrail anlaşmaya tepki gösterdi

İsrail anlaşmaya tepki göstermekte gecikmedi ve İran’ı Türk ve Brezilyalı liderleri “kullanmakla” suçladı. BBC’nin İstanbul’daki muhabiri Jonathan Head, Türk dışişleri bakanlığı yetkililerinin anlaşmaya son derece kuşkuyla baktıklarını ve İranlıların oyun oynadıklarının farkında olduklarını söylediklerini haber verdi.

FINANCIAL TIMES: İran Türkiye ile nükleer yakıt değiş tokuşunu kabul etti

Bu anlaşma atom programı nedeniyle Tahran ile Batı arasında yaşanan gerginliği sona erdirebilir. Tahran’ın gizlice nükleer bomba geliştirmesinden şüphelenen dünyanın önde gelen güçleri ile Tahran arasında arabuluculuk yapan Türk ve Brezilyalı yetkililer anlaşmanın ayrıntılarını açıklamadılar.

THE INDEPENDENT: Anlaşma arabuluculuk girişimlerini canlandırabilir

Anlaşma İran’ın nükleer programı nedeniyle yaşanan uluslararası gerginliği yatıştırmak için BM tarafından desteklenen arabuluculuk girişimlerini canlandırabilir. Anlaşma sayesinde İran en azından geçici olarak silah üretiminde kullanılabilecek zenginleştirilmiş uranyum stoklayamayacak.

NEW YORK TIMES: Brezilya ve Türkiye İran ile nükleer anlaşmaya vardı
Brazilya ve Türkiye hükümetinden yetkililer Pazar günü İran ile geçici bir nükleer anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Anlaşma Birleşmiş Milletler’in (BM) İran’a yönelik yeni yaptırım girişimlerini zayıflatabilir.

Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan bir isim, Tahran ile yapılan 17 saatlik görüşmelerin ardından BM’nin önerdiği ancak ertelenen nükleer yakıt takas anlaşmasının “prensiplerinin” gözden geçirilmesi adına anlaşmaya vardıklarını söyledi.

Geçtiğimiz Ocak ayında önerilen ve Tahran’daki tıp araştırma reaktörü için kullanılacak yakıt çubuklarının üretilmesi için kullanılacak uranyumun yurt dışında işlenmesi düşünülmüştü. Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan İran’a hareket etmeden önce uranyum takasının Türkiye’de yapılabileceğini belirtti.
 
İran geçtiğimiz aylarda yeni şartlar öne sürerek BM’nin teklifini defalarca reddetmişti. ABD ve müttefiklerinin desteklediği ilk anlaşma, İran’ın uranyum stokunun çoğunu elinden çıkarmasını öngörüyordu. Ancak o zamandan beri İran’ın daha çok uranyum üretmiş olması bugün ABD’nin istediği şartların bozulması anlamına geliyor.

Geçtiğimiz hafta içinde ABD’li diplomatlar ve Rusya Devlet Başkanı Dimitir Medvedev, Brezilya’nın çabalarının İran’a yönelik yaptırımları önlemek için “son şans” olabileceğini belirtmişti. Türkiye ve Brezilya’nın vardığı anlaşma ardından ise, ABD Başkanı Barack Obama sert politika benimsemekten dolayı güç duruma düşebilir.

DAILY TELEGRAPH: İran Türkiye ve Brezilya ile nükleer yakıt takası anlaşmasına vardı
İran Tahran reaktörü için kullanacağı nükleer yakıt karşılığında 1,200 kilogram düşük zenginleştirilmiş uranyumunu Türkiye’ye göndermeyi kabul etti.

Anlaşma, İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinecad, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan arasında yapılan üçlü görüşmelerin ardından imzalandı.

İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ramin Mehmanperest, anlaşma altında Türkiye İran’ın düşük zenginleştirilmiş uranyumunun yüzde 3.5’ğunu alacağını, bu kapsamda 1,200 kilogram uranyumun takas edileceğini belirtti.
 
Mehmanperest, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) geçtiğimiz Ocak ayından beri İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) destekli takas teklifini kabul etmesini isteyen Viyana grubunu (ABD, Fransa, Rusya) bu anlaşmadan hakkında bilgilendirmesi etmesi gerektiğini belirtti.

Diğer yandan, İsrail varılan anlaşma ardından İran’ı Türkiye ve Brezilya’yı anlaşma üzerinden yönlendirmekle suçladı. Kudüs’te açıklama yapan üst düzey bir İsrailli yetkili, “İran, uranyumunun bir kısmını Türkiye topraklarında zenginleştirilmesini kabul ediyor gözükmekle Türkiye ve Brezilya’yı yönlendirdi” dedi.

Uranyumun ilk olarak Rusya’da zenginleştirilmesi, ardından da Fransa’da nükleer yakıt haline getirilmesi teklifini sunan UAEK ise anlaşmaya henüz bir tepki vermedi. İran lideri Ahmedinecad ise anlaşmanın ardından dünya liderleriyle tartışmalı nükleer programları üzerinde yeni görüşmeler yapılması çağrısı yaptı.

EL CEZİRE: İran nükleer yakıt takasını kabul etti
Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran ve Brezilya ile Tahran'ın nükleer programı üzerindeki endişelerin azalmasını sağlayacak bir nükleer yakıt takası anlaşmasının prosedürü üzerinde anlaşmaya vardıklarını açıkladı.

Türk televizyonları Erdoğan'ın Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ve İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedicad ile teklif edilen takasın Türkiye'de gelişmesine yönelik bir anlaşmayı ele aldıklarını belirtti. Ancak teslim edilecek uranyum miktarı ve takasın nasıl yapılacağı gibi bilgiler açıklanmadı.

Pazartesi günü Tahran'da başlayacak olan G15 zirvesinin açılışında, Ahmedinecad'ın nükleer yakıt takası hakkında açıklama yapması bekleniyor.

CNN: İran şimdiye kadar direnmişti

İran, az zenginleştirilmiş uranyumunu Türkiye’ye göndermeyi kabul etti. Batılı ülkeler, İran’dan az zenginleştirilmiş uranyumunu yurt dışında göndermesini talep ediyordu ancak ülke, şimdiye kadar direnmişti.

EL PAIS: Takas gerçekleşmezse Türkiye’nin uranyumu iade edeceği garantisi veriliyor

İran, Brezilya ve Türkiye, İran’ın atom programına ilişkin krizi çözmeyi amaçlayan bir nükleer yakıt takası anlaşmasını imzaladı. Detaylar henüz bilinmiyor ancak uzlaşı, geçen Ekim ayında uluslar arası toplumun Cenevre’de önerdiğine benziyor gibi ancak takasın Türkiye’de yapılacağı ve bu ülkenin takasın gerçekleşmemesi halinde İran’ın az zenginleştirilmiş uranyumu iade edeceği garantisini içeriyor.

THE JERUSALEM POST: Anlaşma, Brezilya ve Ankara ile 18 saatlik görüşmeden sonra geldi

Anlaşma, Tahran’da Brezilya ve Ankara’nın arabuluculuğunda yapılan 18 saatlik görüşmelerden sonra sağlandı. Brezilya Dışişleri Bakanı Lula’nın ziyareti öncesi ABD Dışişleri Bakanlığı kaynakları, ziyareti İran için yeni yaptırımları önlemek için son şans demişlerdi. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da, İran’ı işbirliğine girmesini sağlamanın tek yolunun yeni yaptırımların olduğunu söyleyerek Lula’nın arabuluculuk çabasının başarılı olmayacağı tahmininde bulunmuştu.

YEDIOTH AHRONOT: Türkiye, Brezilya, İran nükleer yakıt takasına ilişkin anlaşmayı yaptı

Türk Dışişleri Bakanlığı, İslam Cumhuriyeti’nin Tahran’ın nükleer programı konusunda Batı ile yaşadığı ihtilafa son vermeye yardımcı olacak bir anlaşmayı kabul ettiğini söyledi.