Neden patlama sonrası bütün gözler Çeçenlere döndü
Güncelleme Tarihi:
Rusya’da büyük can ve mal kaybına yol açan patlamayla ilgili Kuzey Kafkasyalı İslamcı radikallerin sorumlu olduğu yönünde yaygın bir kanı söz konusu. Bunun en önemli sebebi de intihar bombacılarının kadın olması.
BBC analisti Stephen Mulvey, metro saldırısının kadın intihar bombacıları tarafından yapıldığını hatırlatarak, Rusya’dan ayrılıp bağımsız bir cumhuriyet kurmak isteyen Çeçen gerillalarının 2000’den bu yana intihar saldırısı taktiğini uygulamaya koyduğunu belirtti.
Moskova’da 2002 yılında bir tiyatrodaki seyircilerin rehin alınıp binaya güvenlik güçleri operasyon düzenlemeden dışarı çıkmayan militan grubunun içinde de kadınlar vardı. Üzerlerine siyah çarşaf giyip başlarına da savaşta ölmeye hazır oldukları yönünde yazılar taşıyan bandanalar takan bu kadınların tiyatro saldırısında görülmesinden bir yıl sonra kadın intihar bombacılarının ilk eylemleri geldi.
Kadınların Mayıs 2003’teki düzenledikleri ilk operasyonun hedefi Moskova yanlısı Çeçen lider ve Çeçenistan Cumhuriyeti’nin şu anki başkanının babası Ahmed Kadirov oldu. Aynı yılın Temmuz ve Aralık aylarında, bu sefer Moskova’yı hedef alan militanlar bir açık hava rock festivalinde 15 kişiyi öldürdü.
Kadınlar aynı zamanda Kuzey Osetya’nın Beslan şehrinde 2004 yılında düzenlenen ve 186’sı çocuk 334 kişinin ölümüne yol açan bir okul baskınının da parçasıydı. Dolayısıyla bugün Rusya Federal Güvenlik Hizmetleri Şefi Alexander Bortnikov’un Moskova Metrosu’nu vuran intihar bombacılarının Kuzey Kafkasya’dan geldiği yönündeki açıklamaları kimseyi şaşırtmadı.
Bu kadınların başkalarını öldürmek için neden kendi hayatlarını feda ettikleri kısmen açıklanabiliyor. Örneğin Moskova tiyatrosundaki kuşatmaya katılan kadınlardan iki tanesinin kız kardeşlerinin bir Çeçen köyünde Rus askerleri tarafından yakalandığı ve tecavüze uğradığı öğrenildi. Geçtiğimiz 14 yılda Rus askerler Çeçenistan’da fiziksel olduğu kadar psikolojik de hasar bıraktı.
Pek çok kadın eşlerini, oğullarını, kardeşlerini ya da babalarını kaybetti. Özellikle tecavüze uğrayanlar için ilerleyen dönemde evlenmek ve hayatlarına devam etmek çok zor oldu. Birçok Çeçen kadınının travma sonrası stres bozukluğundan muzdarip olduğu bildirildi.
Çeçen isyancıların, 2006 yılında öldürülen en önemli liderlerinden Şamil Basayev kadın intihar bombacılarından oluşan bir birlik sahibi olmakla övünüyordu. Beslan’dan birkaç yıl sonra 2009’a kadar herhangi bir intihar saldırısı yaşanmadı. Bu tarihte Çeçenlerin şu anki lideri Doku Umarov, Kuzey Kafkasya’nın “emir”i ilan edildi.
Umarov, bölgede şeriat kanunlarını yerleştirmeye niyetli olduğunu açıkladı ve Çeçenlerin mücadelesini Müslüman dünyasıyla Batı arasında yaşanan mücadelenin bir parçası olarak tanımladı.
Moskova polisi son birkaç yıl öncesine kadar kadınların Kuzey Kafkasyalı erkeklere göre daha az şüpheli olduğunu düşünüyordu. Dolayısıyla Umarov’un operasyonlarında kadınları kullanma ihtimali yüksek.
Yaşanan son saldırının, Rus askerlerinin geçen ay Çeçenistan’ın batı komşusu İnguşetya üzerine düzenlediği ve 20 isyancının öldürüldüğü operasyona misilleme olduğu düşünülüyor. İnguşetya operasyonunda öldürülenler arasında geçen Kasım’da Moskova’dan St. Petersburg’a giden hızlı trene düzenlenen bombalı saldırının lideri olduğu iddia edilen bir isim de vardı.