1990'lardan günümüze Çeçenistan sorunu
Güncelleme Tarihi:
Moskova Metrosu’nda bugün sabah saatlerinde patlayan ve onlarca kişinin hayatına mal olan iki bomba gözleri bir kez daha Kafkasya’ya ve Çeçenistan sorununa çevirdi.
Çeçenistan sorunu, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla etnik olarak karmaşık bir yapıya sahip olan bölgede görülen en ciddi meselelerden biri olarak gösteriliyor.
Rusya Federasyonu, Sovyetlerin dağılmasının ardından bölgede bağımsızlık talep eden özerk bölgelerle karşı karşıya kaldı. Çeçenistan da bunlardan birisi.
Rusya eski Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Çeçenlerin bağımsızlık talepleri nedeniyle Kasım 1991’de Grozni’ye asker göndermiş ancak geri çekilmek zorunda kalmıştı.
Haziran 1992’de Çeçen-İnguş Özerk Cumhuriyeti ikiye ayrıldı. İnguş kolu ilk olarak Kuzey Osetya’yla savaşa girdi daha sonra İnguşetya Cumhuriyeti adıyla Rusya Federasyonu’na katıldı.
Öte yandan Çeçenistan 1993’te Moskova’dan tamamen ayrılıp Çeçen İçkerya Cumhuriyeti’ni kurdu. Bu gelişme, Birinci Çeçen Savaşı'nı tetikledi.
Ağustos 1996'daki Grozni Savaşı'nın ardından Rus federal güçleri Çeçenlerin kontrolündeki dağlık bölgeleri kontrol altına almak istedi ancak ezici üstünlüklerine rağmen gerillalar tarafından geri püskürtüldü.
Resmi rakamlara göre Rus ordusu 5 bin 500 kayıp verdi ancak kimi tahminlere göre bu rakamın 3 bin 500 ile 7 bin arasında olduğu hatta zaman zaman 14 bine çıktığı ifade ediliyor. Çeçenlerin ne kadar kayıp verdiyle ilgili net bir bilgi yok. Rakamlar 3 bin ile 15 bin arasında değişiyor.
İkinci Çeçen Savaşı ya da Kuzey Kafkasya Savaşı ise 26 Ağustos 1999'da, Dağıstan'ın işgaline cevap olarak Rusya Federasyonu tarafından başlatıldı.
1 Ekim tarihinde Ruslar Çeçenlerin kontrolündeki topraklara girdi ve bölgede kontrol sağladı. Bu olay Rusya toprakları içinde yaşanan bir iç savaş olarak görülse de, dünyanın pek çok yerinden ülkeye savaşçılar geldi. Ayrıca Rusya'nın insan hakları ihlalleri uluslararası alanda tepki topladı.
Ağustos 2009'da tamamen sona eren savaştaki can kaybı rakamları net değil. Ancak resmi olmayan tahminler çoğunluğu sivil olmak üzere 25 bin ile 50 bin Çeçen'in öldüğüne ya da kaybolduğuna işaret ediyor. Öte yandan Rusların resmi rakamlara göre kaybı 5 bin 200'ken Asker Anneleri Komitesi bu sayının 11 bin olduğu görüşünde.