Tayvan’a silah satışı ABD-Çin ilişkilerini nasıl etkiler?

İşte silah satışı meselesiyle ilgili sorulabilecek önemli sorular ve cevapları:

SÖZ KONUSU SİLAH PAKETİNDE NELER VAR?

Pentagon içinden yetkili bir kurum Cuma günü beş farklı satış önerisinde bulundu. ABD’den Tayvan’a satılacak silahlar arasında 60 adet UH-60M Black Hawk helikopteri, 114 Patriot “Advanced Capability-3” füze savar sistemi ve kontrol sistemleri bulunuyor.

Washington’ın Tayvan’ın denizaltı filosunu yenileyip yenilemeyeceği konusu da tartışılmaya devam ediyor. Tayvan ayrıca ABD’den pakete F-16 savaş uçakları eklenmesini de talep etti ancak Washington bu talebe çok sıcak bakmadı.

ÇİN NASIL YANIT VERECEK?

Çin ABD’nin Tayvan’a yapacağı her türlü silah satışını çok sert bir dille eleştiriyor. Pekin’in son teklife de Washington’la kurulan askeri ilişkileri sonlandırarak yanıt vermesi söz konusu.

Çin Cumartesi günü Washington’a açıklanan silah paketinin iki küresel dev arasındaki işbirliğine zarar vereceği yönünde bir uyarıda bulundu.

Bu ay başlarında 6.4 milyar dolarlık bir başka Patriot anlaşmasının onaylanmasının ardından Pekin füzeleri havada vurmayı amaçlayan savunma teknolojilerinin testlerinin başarıyla sonuçlandığını açıklamıştı.

Pekin ve Washington hâlihazırda para birimi, ticaret ve internet sansürü gibi konularda gerginlikler yaşıyor. Çin İran’ın nükleer programı gibi uluslararası konularda işbirliğini sonlandırmak ve yetkililerin ziyaretlerini iptal etmek gibi tepkiler verebilir.

ABD NEDEN TAVYAN’A SİLAH SATMAYI SÜRDÜRÜYOR?

Washington’daki çok güçlü Tayvan yanlısı lobi ABD’nin bu ülkeye yardım etmesi konusunda baskı yapıyor. Çin’in döviz kurunu bilinçli olarak düşük tuttuğu suçlamaları ve Pekin’in kişisel özgürlüklerle ilgili olumsuz tavrı da Tayvan yanlısı görüşleri güçlendiriyor.

Washington “birleşik Çin” fikrini kabul etse ve diplomasi alanında Taipei’ye karşı Pekin’i desteklese de, 1979 Tayvan İlişkileri Yasası kapsamında adayı koruma yükümlülüğü altında. Tayvan uzun bir süredir ABD’yi en güçlü müttefiki olarak görüyor.

ABD’NİN SİLAH SATIŞI GÜÇ DENGESİNİ NASIL DEĞİŞTİRİR?

Analistler Çin ve Tayvan arasındaki askeri güç dengesinin ağırlığının Pekin’in tarafında olduğunu belirtiyor. Bu durumda Taipei’nin bir saldırı durumunda ABD yardımına güvenmekten başka seçeneği yok.

Tayvan’ın Çin’in silahlı kuvvetlerine karşı durabilmek için daha gelişmiş hava ve deniz savunma sistemlerine ihtiyacı var. Bu yeni silahlarla bile analistler ABD’nin hızlı ve kapsamlı bir ABD yardımı olmaksızın Tayvan’ın Çin saldırılarına dayanamayacağını belirtiyor.