Bu celsede kaybetmek yok el sıkışma var

Adliye koridorlarını arşınlamadan, dört-beş seansta, hem de daha ucuza sorununuzu çözmeniz mümkün. Arabuluculuk sistemi 22 Haziran’da başlıyor

6 milyon 645 bin 927. Bu rakam Adalet Bakanlığı’nın 2011 yılı istatistiklerine göre Türk adliyelerinde görülen dava sayısı. Yine o dönem istatistiklerine göre bir hâkime 1057 dava düşüyor. Bugün dünden farklı değil. Dava sayısı hâlâ 6 milyonun üzerinde seyrediyor. Dolayısıyla günde 50 dosya inceleyen hâkimlerin de adliyeden çıkamayan avukatların da en önemlisi adalet bekleyen vatandaşların da isyanı bitmiyor. TBMM bu isyanı biraz olsun dindirmek için geçen yıl bir yasa çıkardı. Yasaya göre aile, ticari, iş ve fikri-sinai yani telif davalarını içeren özel hukuk davası uyuşmazlıklarının, dava açılmadan arabulucularla çözülmesi öngörülüyor. Beklenti dava sayısının yarı yarıya düşmesi. Uygulama 22 Haziran’da başlıyor. ABD’deki Ohio Adliyesi’nde iki yıla yakın gönüllü arabuluculuk yapmış Avukat Gizem Tan uygulamanın nasıl olacağını anlattı:

DAVA MASRAFINDAN UCUZ

Arabulucu sadece bir müzakereci; bir hâkim ya da hakem değil. ‘Sen haklısın sen haksız’dan ziyade müzakere süreciyle tansiyonu biraz hafifleterek taraflara kendi çözüm yollarını bulmaları için yardımcı oluyor. Karşılıklı uzlaşmazlarsa davada onları ne bekliyoru anlatıp çekiliyor. Mesela ben sizin avukatınızım. Karşı taraftan alacağınız var. Bir kere dava açmak çok masraflı. Arabuluculuğun seansı ise uyuşmazlığın türüne göre 60 liradan başlıyor. Yasa bu paranın da taraflarca eşit ödenmesine hükmediyor. Yani arabulucuya ödenecek para ikiye bölünüyor. Dava boyunca karşı taraf da vekâlet ücreti ödediğinden bir arabulucuyu o da isteyebilir. Uyuşmazlığın çözülüp çözülmeyeceği ilk seansta belli olur. Dört-beş seansta karşı tarafla el sıkışabilirsiniz.

EN ÇOK AİLE DAVALARINI ETKİLER

Arabuluculuğa en yatkını aile uyuşmazlıkları; çünkü duygusal ilişki var. Boşanma olsa bile ilişkilerin devamı gerekiyor. Boşanmanın yanı sıra nafaka, velayet, miras gibi uyuşmazlıklar da bu yolla çözülebilir. Ancak aile içi şiddet kapsamdışı. İşin içine şiddet girince çiftlerin bir araya gelmesi ve uzlaşması pek mümkün değil; bir araya gelseler bile seansları başarısız geçiyor. Aslında bu sadece aile içi şiddet için değil, şiddet içeren tüm özel hukuk uyuşmazlıkları için geçerli. Arabuluculukla çözüme yakın olan ikinci uyuşmazlık ticari ilişkiler. Ticari şirketler bilgileri ifşa olmadan, ticari ilişkilerini de aksatmayacak şekilde uyuşmazlıkları için bu sistemi kullanabilirler. Hisse alım satımından tutun, şirket birleşmelerine kadar. Tüketici, ev sahibi-kiracı uyuşmazlıklarını da bunun içine koyabiliriz.

Avukat Gizem Tan (29) Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu. Aynı üniversitede özel hukuk alanında yüksek lisans yaptı. 2009’da Ohio State University Moritz College of Law’dan alternatif uyuşmazlık çözümlerine ilişkin ikinci yüksek lisans derecesi aldı. Amerika’da olduğu süre boyunca Columbus Ohio Adliyesi’nde hukuki uyuşmazlıkların çözümü konusunda arabuluculuk yaptı. 1 Haziran’da İstanbul’da arabuluculuk sempozyumu düzenlemeye hazırlanıyor.

Arabulucu satın alınamaz

Yasa, hukuk fakültesi mezunu beş yıllık kıdemli kişilerin arabulucu olabileceğine işaret ediyor. Sicilinin temiz olması, kasıtlı bir eylemden hüküm yememiş olması da gerekiyor. Özel arabulucular olacağı gibi adliyelerde de resmi arabulucular olacak. Barolar ekonomik anlamda zorluk yaşayanlara aynı avukat gibi arabulucu da tayin edebilecek. Arabulucunun en önemli özelliği tarafsız olması. Taraflardan hiçbirinin menfaatini diğerine karşı korumuyor. Taraflardan biri arabulucunun tarafsızlığından şüphe duyarsa arabulucuyu azledip başka arabulucuya gidebilir. Bu nedenle arabulucunun satın alınması da mümkün değil. Sistem gizlilik esası getirerek arabulucuyu da frenliyor. Samimi konuşulması lazım ki orta yol bulunabilsin. Gizlilik prensibini ihlal eden arabulucuya 6 aydan başlamak üzere hapis cezası öngörülüyor.