Kolbastı dansı Türkiye’yi fethetti

Trabzon’un öyle bir dansı var ki, düğünde-dernekte oynanacağı zaman, önce gidilip dünürlere durum izah ediliyor: “Biz şimdi yöresel bir dansımızı yapacağız, sarhoş olduk ya da delirdik sanmayın, oyunun kendisi böyle...”
Gerçekten de elektriğe tutulmuş rapçiler gibi dans eden kolbastıcıları görüp de gözleri fal taşı gibi açılmayan yok. Bilinçsizmiş gibi yapılan yarı teatral hareketler insanda bir sarhoş, kalkmış rap yapıyor hissi uyandırıyor. Belki de dansı bir anda bu kadar popüler yapan da bu. Trabzonlu gazeteci Şermin Terzi durumdan memnun: “Dünürlere girizgah yapmaktan kurtulduk, çünkü o kadar popüler oldu ki herkes kolbastıyı biliyor.”
İlk kez 1930’larda Trabzon’un arka mahallelerinde ortaya çıkan kolbastı, bir nevi Karadeniz-rap. Uzun süre hor görüldükten sonra altın çağını yaşıyor. Bu dansa çoğu zaman ipsiz sapsız takımının oyunu gözüyle bakılır, kenar mahallelere yakıştırılırdı. Ama şimdi ünü bırakın Karadeniz’i, Budapeşte kapılarına dayandı. Trabzonsporlu oyuncuların gol sonrası yaptıkları kolbastıyı gören Macarlar bile “dünyanın en komik gol sevinci” dedikleri dansı, Youtube’dan indiriyor. Özellikle de, Brezilyalı futbolcu Yattara kolbastının şöhretinin Macaristan’a kadar ulaşmasını sağladı.
Aslında her şey, 1. Karadeniz Oyunları’nda Trabzonlu üniversite öğrencilerinin yaptığı gösterinin Youtube sitesine düşmesiyle başladı. Kimileri hayranlıkla, kimileri de “deli mi yahu bunlar” diyerek görüntüleri arkadaşlarına gönderdi. Binlerce kez tıklanan dans şovunu Trabzonsporlu futbolcular ve ardından Alanyasporlu oyuncular da sahiplenince kolbastıyı tanıtmak için kolbasti.org isimli bir internet sitesi açıldı. Ardından televizyon programları geldi. Ve nihayet Trabzon, Ankara, İstanbul gibi illerde kolbastı kursları. Üstelik bunlara sadece Trabzonlular gitmiyor.
Dahası var: Dans kralı Tolgahan, antrenörler yetiştirip kolbastıyı yurtdışına açmayı planlıyor: “Kolbastıyı Türkiye Dans Federasyonu bünyesine alacağız. Dansın kuralları olacak. Müziğini ritimlerini değiştirmeden yenileyeceğiz.”

GURBETÇİ GENÇLER RAP VE BREAK DANS KATTI

Karadeniz Gençlik Merkezi’nden Okan Yılmaz, dansın kökeninin 1930’lu yıllarda Trabzon’un Faroz Mahallesi’ndeki balıkçı barınaklarına dayandığını söylüyor: “Rivayete göre Faroz’lu balıkçılar avdan döndükten sonra bir araya gelip eğlenirmiş. Ama kolluk kuvvetleri sık sık bu eğlencelere baskın düzenlermiş. Dansın adı da zaten kolluk kuvvetlerinin baskınından geliyor.”
Melodinin ortaya çıkışıyla ilgili farklı teoriler var. Kimileri kolbastı müziğinin ses ve saz sanatçısı İsmail Yazıcıoğlu’nun 1974’te piyasaya sürülen 45’lik taş plağıyla ortaya çıktığını söylüyor. Kimine göreyse ilk kolbastı kaydı Trabzon havalarını ustalıkla söyleyen Göreleli Piçoğlu Osman Gökçe’nin 1943’de yaptığı kayıt. Nejat Buhara tarafından derlenip müzik kayıtlarına Trabzon ezgisi olarak geçmiş. Fakat herkesin hemfikir olduğu bir nokta var: O da kolbastıyı meşhur eden ismin geçen yıl kaybettiğimiz Erkan Ocaklı olması. Günümüzde kolbastı, Trabzon’da dereboyu kavaklar, Giresun’da metelik olarak adlandırılan müziklerin tümüyle ve 9/8’lik kol oyunu havalarıyla oynanabiliyor.
Dansa son halini ise ikinci kuşak gurbetçiler verdi. Zaten oyunun bu kadar popüler olmasında rap figürlerinin etkisi yadsınamaz. Kolbastı kursları veren Horon Evi’nin eğitmeni Aclan Genç, özellikle Almanya’ya göç eden gençlerin yeni bir tarz yaratmak için kolbastıyı rap ve break dansla birleştirdiğini söylüyor: “Gençler arasında bu yeni bir açılım olarak algılandı. Şimdilerde Karadenizlilerin bazıları horonu köylülük kabul edip kolbastıya ilgi gösteriyorlar.”

Krizi böyle yeniyoruz

SELAMİ SARI (46) Herry Mağazaları’nın sahibi

Trabzonluyum. Hobi olsun diye başladım. Kolbastıda rap figürleri olmasını seviyorum. Doğa sporları yapan, iş adamlarından oluşan Gezgincan isimli sekiz kişilik bir grubumuz var. Onlarla kolbastıya bir jingle yapıp gecelerimizde oynamak istiyoruz. Beş haftadır kurslara katılıyorum. Kilo veriyorum. Ayrıca kriz dönemindeki stresi de bu şekilde yeniyorum.

Karadenizli olmanız gerekmez

OSMAN TÜRK (25) Toptancı

Aslen Arnavutum. Karadeniz oyunlarının çok eğlenceli ve hareketli olmasını seviyorum. Balkan danslarına benziyor. İlk gördüğümde bunlar n’apıyor, dedim. İşin tekniğini öğrenince eğlenceli ve kolay. Bence bu dansı yapmak için Karadenizli olmaya gerek yok. Ayrıca bu danstaki hareketleri başka danslarda da kullanabilirsiniz.

Bir ayda iki kilo verdim

DUYGU BAHÇEKAPILI (20) Öğrenci

Trabzonluyum ve iki aydır kolbastı dersleri alıyorum. Eski bir oyun olmasına rağmen televizyonlarda bu dansı görmek beni çekti. Bir kadın olarak rahatlıkla oynayabiliyorum. Fakat kement atmak gibi bazı figürler erkeklere daha uygun. Çok hareketli bir dans olduğu için kilo vermeyi hızlandırıyor. Bir ayda iki kilo verdim.

New York’un arka sokak dansları gibi

ELEKTRONİK MÜZİK STARI BEDÜK

Kolbastı oynanan son klibimi Bayrampaşa Yeni Gönül Düğün Salonu’nunda çektik. Kolbastı bence New York’un arka sokaklarında ortaya çıkıp bütün dünyayı kasıp kavuran diğer danslara benziyor. Bir şehir dansı ve yerel bir hareket, görsel olarak da çok enteresan. Müziğimle kolbastı dansını birleştirerek hem müziğin hem dansın evrenselliğini ortaya koydum.

Dört şarkılık single hazırladım

ANKARALI TÜRKÜCÜ KÜRŞAT

Doğma büyüme Ankaralıyım. Bu türküyü konservatuar yıllarımda ezberlemiş, bir Karadeniz düğününde söylemiştim. Fakat oyunun bu kadar keyifli ve enerji dolu olduğunu sahnede oynayan Trabzonluları görünce anladım. Dört şarkılık single hazırladım. Kullandığım sözler anonim. Bence kolbastı uzun zaman düğünlerin ve özel gecelerin vazgeçilmezi olmaya devam edecek.