Gerçek dünyanın simülasyonu

Hamburgercisinden bankasına, karakoluna hatta üniversitesine kadar;
Her şeyin bire bir kopyalandığı bir çocuk şehri bu...
Havaalanı, itfaiye binası, televizyon stüdyosu, hastanesi de işin bonusu...

Hele hastanenin acil servisini, ameliyathanesini ve yeni doğan ünitesini görünce hayretler içinde kaldım...
Trump Alışveriş Merkezi’ndeki KidzMondo’dan söz ediyorum...
İtiraf etmeliyim ki çocuksu bir heyecanla ilk adımımı attım bu büyülü dünyaya. Malum bir türlü büyütemediğim bir çocuk var...
Dört saat boyunca ağzım açık ayran budalası gibi dolaştım durdum...
Her gördüğüm yeni şey şaşkınlığımı ve hayranlığımı biraz daha artırdı...
Çocukların yetişkin rolü oynadıkları; kendi mesleklerini seçebildikleri;
Lideri olmayan, kendi anayasasına sahip, demokrasi ile yönetilen bağımsız bir cumhuriyet sanki KidzMondo...
Burada bütün “kidizen”lar eşit...
Kendi para birimleri olan Kidlar’ı kulanıyorlar.
Ve paranın ağaçta yetişmediğininin bilincine varıyorlar... Umarım iltica talebimi kabul ederler ve hayatımın kalanını bir kidizen olarak geçiririm diye hayal etmedim desem yalan olur.
“Yetişkinler hiçbir şeyi hiçbir zaman kendi başlarına anlamazlar, çocuklar da onlara anlatmaktan bıkıp usanır” diyen Küçük Prens’in hayranı olan benim gibi koca bebelerin;
Çocuklarını ilk defa kendi kararlarını verebilecekleri bir dünyaya bırakmak isteyen ana babaların;
Bir gün bile olsa geçmişine dönmek isteyenlerin cenneti burası.
Ne zaman bir çocuk “Peri masallarına inanmıyorum” dese, bir yerlerde bir peri ölürmüş...
İşte o periyi öldürmek istemeyenlerin hayal alemi KidzMondo...
4 bin metrekare üzerine kurulmuş;
Aynı anda 700 “nüfusu” barındırabilen bu harikalar beldesinde en küçük detay bile düşünülmüş...
Alice’i bile kıskandırır bana soracak olsanız...
KidzMondo, gerçek bir şehirdeki yaşam döngüsünü, “Darısı büyüklerin de başına” dedirten bir yönetimle simgeliyor...
Çocukluk çağında her zaman kapının açıldığı ve geleceği içeri aldığı bir an vardır...
KidzMondo’nun Yönetim Kurulu’ndan Hande Sabuncuoğlu ile zamanı geriye sarmayı nasıl başardıklarını konuştuk. Gelin bu hayal aleminin öyküsünü birlikte öğrenelim.

Salıncakların, tahterevallinin suyu mu çıktı da KidzMondo diye bir şehir kurdunuz? Yoksa burası milenyumun çocuk parkı mı? Nedir KidzMondo?
- KidzMondo tıpkı İstanbul gibi sokakları, meydanları, binaları, yaşam döngüsü olan tam anlamıyla bir şehir. Gerçeğinden tek farkı, buranın çocuk boyutlarında olması. Bu şehre, KidzMondo Uluslararası Havaalimanı’ndan giriş yapılıyor. Çocuklar kimliklerini ve pasaportlarını aldıktan sonra yaklaşık 40 farklı meslek ünitesinde çalışma imkanına sahip oluyorlar.

Hayatta bir insan için en önemli şey meslek seçimidir. Siz hangi seçenekleri sunuyorsunuz?
- Çocuklar ister doktor, ister itfaiyeci, ister pilot olabiliyor. Emeklerinin karşılığında da para kazanıyorlar. Üstelik kazandıkları parayı ister harcıyor isterlerse de bankada biriktirebiliyorlar. Çocuklar bu şehirde büyüklerin yaşamını deneyimleyip, hayatın ekonomik döngüsünü kavrıyorlar. Kısaca eğlenirken öğreniyorlar.

Havalimanından giriş yapıp, “gümrükten geçtikten” sonra neler bekliyor çocukları bu “harikalar dünyasında”?
- Ne isterlerse... Türkiye’de böyle bir konsept olmadığı için çocuklar içeri girince çok şaşıracak. Düşünsene sadece onlar için kurulmuş bir şehir... Bir çocuk başka ne ister ki?

Hâl böyle olunca bana sorarsanız KidzMondo’nun açılışına çocuklardan çok anne ve babaları sevinecek...
- En az çocuklar kadar anne ve babaların da sevineceği kesin. Hatta eminim onlar da meslek birimlerinde çalışmak isteyecekler fakat buna izin yok. Ne yazık ki ebeveynler birimlerin içine giremiyorlar...

Çocuklarını size emanet etmek zorundalar yani?
- Biraz öyle biraz değil. Sonuçta anne babalar her zaman çocuklarını görüp izleyebilecek.

KİDZMONDO’DA 150’DEN FAZLA GÜVENLİK KAMERASI VAR
Neden durup dururken İstanbul’un orta yerine KidzMondo şehrini kurdunuz?
- Trump Alışveriş Merkezi’nin bir katı çocuklara ayrılmış durumda. Buradaki tüm eğlence alanları, mağazalar ve restoranlar çocuklara özel.... Henüz alışveriş merkezinin açılış aşamasında biz bu alana, hem çocukların hem ebeveynlerin seveceği bir konsept daha getirmeyi düşündük ve araştırmalara başladık.

Ve çocukların kendi kendilerini yönetecekleri bir dünya kurmaya karar verdiniz...
- Dünyada çok yaygın olan “edutainment” diye bir uygulama var. Education ile entertainment’ın birleşimi... Kısaca eğlence ve öğrence... Bu konseptin pek çok örneğini yerinde inceledikten sonra en yenisi olan KidzMondo’yu Türkiye’ye getirmek istedik.

Asayiş berkemal olabilecek mi bu şehirde? Ne de olsa çocukların idaresinde bir yerden söz ediyoruz.
- Çocukların yönetim ve idaresinde olması tabii ki bir yere kadar. 200 kişilik eğitimli bir ekip var. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim; KidzMondo’daki güvenlik sistemi evlerimizdekilerden çok çok daha üst seviyede. Çocuk güvenliği alanında teknolojinin tüm nimetlerinden faydalanıyoruz, her anlarını gözlemliyoruz. Eğitmenlerin yanı başlarında olmaları da cabası... 150’nin üzerinde güvenlik kamerası var KidzMondo’da!

Biri Bizi Gözetliyor’un çocuk versiyonu gibi... Anlaşılan KidzMondo’da sadece 23 Nisan’da değil, senenin 365 günü koltuk ve idare çocuklarda...
- Emin ol çıkarsız, özgür, saygılı, hak ve hukukla yönetecekler... Onlara gidip “Biz de Kidizen olabilir miyiz?” diye soran yetişkinler görürsek şaşırmayalım. Bu arada hatırlatayım, KidzMondo vatandaşlarına Kidizen diyoruz.

O BİLEKLER OLDUĞU SÜRECE HİÇBİR ÇOCUK KAYBOLAMAZ

Türk anne babalar pek evhamlıdır, “Yok çocuğum düşerse, yok bir yerine bir şey olursa” diye kendilerini yer dururlar...
- Atalarımızın da dediği gibi çocuklar düşe kalka büyür. KidzMondo’nun sokaklarında koşarlarken de düşebilirler. Ancak daha önce de söylediğim gibi burası onlar için tasarlanmış bir şehir. Riskleri en alt seviyeye indirmek için her şey yapıldı. Açıkta demir yok, beton yok, elektrik prizi yok... Burada kullanılan tüm malzemeler çocuk sağlığı ve güvenliği ile uyumlu.

Bu ülkede doğan pek çok çocuk pazarda en azından bir kere annesi tarafından kaybedilmiştir. 4 bin metrekarelik alanda bu risk daha yüksek değil mi?
- Eğer 8 yaşından küçükse bırakamazsınız zaten, onunla birlikte parka girmek ve eşlik etmek zorundasınız. 8-11 yaş aralığındaysa kapıdan bırakıp kapıdan alacaksınız. 11-14 yaş çocuklar ise kendileri girip kendileri çıkabilir. Tabii aileleri uygun görüyorsa.

Ya bırakılan “yaramazlardan” biri çıkıp “gerçek dünyaya” kaçarsa?
- Tüm bu çocukların bileklerine elektronik kidzbantlar takılıyor. Bu elektronik bağlantılı bilezikler sayesinde çocuklarınızı an be an takip edebileceğiz. Hangi birimde hangi mesleği deneyimliyorlar bileceğiz. Kidzbantlar kollarındayken çocukların parktan çıkmalarına imkan yok. O yüzden kimse merak etmesin, çocuğun kaybolmayacağı tek yer KidzMondo.

KidzMondo’da çalışan ekibi nasıl eğittiniz?
- Burada çalışan arkadaşlarımızı işe almadan önce genel yetenek ve kişilik testlerinden geçiriyoruz. Davranış Bilimleri Enstitüsü Başkanı Emre Konuk hocamız diyor ki “KidzMondo ekibinin aldığı eğitimleri tüm anne babalar alsa, çocuk yetiştirmeye dair bütün paradokslar ortadan kalkar”... Daha ne diyeyim ki?

BİLGİSAYAR OYUNLARINDAN ÇOK DAHA EĞLENCELİ BURASI
Peki KidzMondo’ya gelen çocuklar en çok hangi meslekleri seçecek?

- Bugünlerde içeriye deneme amaçlı küçük gruplar halinde okulları alıyoruz. Gözlemlediğimiz kadarıyla ilk ziyaretçilerimiz itfaiyeci, polis gibi üniformalı meslekleri daha çok tercih ediyorlar.

Desenize zamane afacanları da bizimle aynı hayalleri kuruyor.
- Ama burada TV programcısı, radyocu, hatta moda tasarımcısı bile olabilirler... Bence içeri girerken tercih ettikleri meslekle birkaç saat sonra yaptıkları meslekler aynı olmayacak.

Herkesin elinde oyun konsolları, tablet bilgisayarlar varken neden çocuklar gelip burada çalışmak istesin ki?
- Bugüne kadar o tip oyunları hep oynadılar zaten... Şimdi bir de gelip KidzMondo’yu deneyimlesinler. Kendinden pay biç, içeri girdiğinden beri bir oraya bir buraya koşturuyorsun, itfaiye arabasının üzerinden zor indin. Sence burası bilgisayar oyunlarından çok daha eğlenceli değil mi?

Çocuklar burada bir taraftan eğleniyor ama öte yandan da çalışıp yoruluyorlar. “Bir daha buraya gelmem” demelerinden korkmuyor musunuz?
- Sana şöyle bir örnek vereyim... Beyrut KidzMondo’da bir çocuk meslek ünitelerinde çalışarak tam 18 bin Kidlar biriktirmiş.

Lübnan’ın para birimi Livre değil mi?
- (Gülüyor) Kidlar KidzMondo’nun para birimi. Hatta Beyrut’ta bu ve benzeri çocuklar yüzünden Kidlar sıkıntısı çıktığı için ekstra para bile basılmış.

Nasıl biriktirmiş o kadar parayı bu velet?
- Her gün KidzMondo’ya gelmiş ve bankadan televizyon kanalına, kuaförden karakola kadar farklı birimlerde çalışarak parasını kazanmış.

Peki tüm bu bahsettiğiniz birimler KidzMondo’ya özel markalardan mı oluşuyor?
- Ünitelerin çoğu sponsorlu. Örneğin banka Garanti Bankası, hastane Acıbadem, kargo MNG, benzinci Petrol Ofisi, havayolu Atlasjet, televizyon Kanal D... Bu arada Dankek, Çokokrem, İçim Süt fabrikalarımızın hepsi Ülker tarafından özenle kuruldu. Ve bunların tamamı gerçek dış cepheleriyle birebir uyum içinde tasarlandı. Yani siz İstanbul’da dolaşırken Garanti Bankası’nın dekorunu nasıl görüyorsanız burada da aynısını göreceksiniz. Dışarıdaki gerçek hayatta ne varsa KidzMondo’da da tanıdık markaların tam bir kopyası var.

Markaların seçimi neye göre yapıldı?
- Her sektörün ilk üçünde yer alan, toplum tarafından sevilen, çocukların yabancılık çekmeyip bağ kurabilecekleri markaları seçtik.

Girişteki uçağın da gerçek olduğunu söyleme bana…
- Evet bir uçağı kestirip sadece kokpit bölümünü kullandık.

SON TEKNOLOJİ BİR UZAY GEMİMİZ BİLE VAR

Haydi çalışıp kazandılar, peki paraları nasıl harcayacaklar?
- Biriktirdikleri Kidlar’larıyla süpermarkette alışveriş yapmaktan tutun, tiyatroya gitmekten defile izlemeye kadar pek çok şey yapabilecekler.

Peki ben içimdeki çocuğu eğlendirmek için tek başıma buraya gelebilecek miyim?
- Maalesef yetişkinlerin yanlarında çocuk olmadan KidzMondo’ya girmelerine kesinlikle izin yok.

Sanırım artık ufaklıkların “Büyüyünce ne olacaksın?” sorusuna verdikleri cevaplar da değişecek...
- Yaptığımız araştırmalarda gördük ki çocukların sevmediği kelimelerin başında büyümek geliyor. İşte bu yüzden biz de KidzMondo’da ‘büyümek’ kelimesini kullanmıyoruz. Burada büyümeyi beklemek yok.

Diyelim ki cin fikirli bir minik geldi ve “Ben astronot olmak istiyorum” dedi. Bu durumda ne yapacaksınız? NASA da sponsor olmadı ya size!
- Burada yok yok. Son teknoloji bir uzay gemimiz de var bizim. Merak etmesinler, buyursun gelsinler...

KİDİZENLER ÖNCE SAYGI GÖSTERMEYİ ÖĞRENECEK
Kendi şöhretlerini de yaratacak mı bu şehir, dizi yıldızları falan?
- Oyuncu olmak isteyen çocuklar oyunculuk akademisinde eğitim alıp ekranlara ya da tiyatro sahnelerine çıkabilecekler.

Buranın nasıl bir “yaşam dinamiği” olacak?
- KidzMondo’daki 40 farklı birim kendilerine ait senaryoları hayata geçirecekler. Örneğin yanan bir binaya itfaiye aracı giderken polis yolu kesecek, gazeteci haber yapmak için olay yerine gelecek. Çocuklar bu koşuşturmaca içinde olayın heyecanını yaşarken aynı zamanda da meslekler arasında bağlantı kurabilecek.

Erken yaşta kapitalizme alıştırmıyor mu çocukları bu kadar parayla haşır neşir yaparak?
- Paranın harcanabilmesi için önce çalışıp kazanılması gerektiğini göstermenin zararı değil faydasının olduğunu düşünüyorum. Biz çocuklara gerçek dünyanın bir simülasyonunu kurmaktan başka bir şey yapmıyoruz aslında.

Peki bu sadece “toz pembe” bir simülasyon mu? Birer yetişkin olduklarında yaşayacakları zorluklara da yer var mı bu şehirde?
- Biz “Pilot ne yapar?”, “Radyo dj’i nasıl çalışır?” ya da “Gazeteci haberin peşinde nasıl koşturur?” sorularının cevaplarını sunarak, mesleklerin “haritasını” gösteriyoruz. “Avantajları ve dezavantajları şunlardır” demiyoruz.

Çocuklara “gerçek hayatı” göstermek için niye bu kadar acele ediyorsunuz? Varsın paranın ağaçta yetiştiğini sansınlar bir süre daha...
- KidzMondo’nun bir anayasası var. Özü iyilik ve doğruluk üzerine... KidzMondo’daki hayat bu anayasa üzerinden şekilleniyor. Çocuklar bu anayasanın maddelerini ne kadar erken benimserse, o kadar iyi olur diye düşünüyorum.

Bu kadar erken benimsenmesi gereken maddeler neymiş?
- Öncelikle buradaki tüm Kidizenler oyunda eşittir. Hepsinin mutlu ve özgür olma, merak ettiklerini araştırma, kendilerini ifade etme, saygı görme hakkı vardır. Kidizenlerin ilk görevi birbirlerine ve büyüklerine saygı göstermektir. Bunlar gibi daha pek çok madde var anayasamızda.

GELECEK JENERASYONA SIRA BEKLEMEYİ ÖĞRETECEĞİZ
Sıra bekleme adabı pek fazla olmayan bizim ve çocuklarımızın bu konuda sabırlı olabileceğini düşünüyor musunuz?
- İnan bana KidzMondo yeni gelecek jenerasyonlara sıra beklemeyi öğretecek (gülüyor).

Bizim çocukluğumuzda KidzMondo yoktu da ne oldu? Öyle veya böyle öğrendik işte yaşamayı.

- Keşke olsaydı... Bazen deriz ya hani insanın çocuk olası geliyor diye, işte KidzMondo böyle bir proje... Bizim zamanımızda olsaydı, en azından sıra beklemeyi öğrenirdik.

KidzMondo’da geçirdikleri zaman çocukların ileride seçecekleri meslekleri etkiler mi?
- Deneyimledikleri meslekler kuşkusuz onları etkileyecektir. Uçak kullanmak ya da astronot olmak kimi etkilemez ki? Yaratıcı oldukları taraflarını keşfedebilirler, aileler bu yönde çocuklarını motive edebilir. Ancak bizim KidzMondo olarak çocuklara meslek seçimlerinde destek olalım gibi bir misyonumuz yok.

KidzMondo’da “Çocuklar ekip çalışmasını, para kazanmayı, harcamayı ve parasını yönetmeyi öğrenecek” gibi çok “hoş” şeyler söylüyorsunuz ama bu işin eğlencesi nerede? Bu yerin “renkli bir okuldan” farkı ne?
- Okulda sıralar, öğretmenler, dersler vardır. Burada ise hanımlar, beyler var. Burada her çocuk bir bey ya da hanım. Biz girişte onları “Ali Bey ya da Ayşe Hanım hoş geldiniz” diye karşılayacağız, “Bugün ne olmak istersiniz?” diye soracağız. Seçimlerini kendileri yapacak. Ne olmak, nerede çalışmak, neyi deneyimlemek istiyorlarsa onu yapacaklar. Kısacası burada patron tamamen onlar. Sence bu hep büyümek isteyen çocuklar için eğlenceli olmaz mı?

Burası nasıl kendini yenileyecek? Çocuklar çabuk sıkılır, sürekli aynı şeyleri yapmaktan, aynı markaları görmekten bıkmayacaklar mı?
- KidzMondo’daki birimlerin senaryoları zamanla yenilenecek ve değişecek. Yani çocuklar aynı birimde aynı oyunları oynamayacak. Biz her yerde aynı markaları görmekten sıkılıyor muyuz? Örneğin bir alışveriş merkezinde aynı mağazaya girmekten bıkıyor muyuz? Eğer marka ile aramızda güçlü bir bağ varsa onu takip ediyoruz, yeni ne yapmış ne etmiş diye bakıyoruz. Çocuklar da buradaki sponsor markalarla bir bağ kuracaklar. İçeriği yenilenen aktivitelerle de her seferinde bambaşka bir deneyim yaşayabilecekler.

Son olarak, ne zaman açılıyor KidzMondo?
- Sömestr tatiliyle beraber kapılarımızı açıyoruz...

SAYILARLA KIDZMONDO TRUMP İSTANBUL
* Yatırım bedeli 10 milyon Dolar.
* İçerisinde 40’tan fazla farklı meslek birimi var.
* 200 kişilik eğitimli uzman kadro görev alacak.
* İlk yılda 600 bin kişinin KidzMondo Trump İstanbul’u ziyaret etmesi bekleniyor.

TÜRKİYE’DE BİR İLK
Hanzade Doğan Boyner (Doğan Online Yönetim Kurulu Başkanı)
Trump Alışveriş Merkezi’ni kurgularken Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek 9 bin m2’lik alanını sadece çocuklar için tasarlamıştık. Eğlence alanları, çocuklara özel restoranlar, en sevdikleri etkinlikler... Ancak daha farklı, daha geniş konseptli ne yapabiliriz diye düşünmeye devam ettik. Ben bir anne olarak kızımla birlikte vakit geçirmek istediğimde onu ner

eye götüreceğim, birlikte neler yapacağız, alternatifler bulmakta zorlanıyorum. Birçok anne babanın da aynı sıkıntıyı çektiğini biliyorum. İstanbul büyük bir metropol ama kabul etmek gerekir ki çocuk konusunda büyük eksikleri var. Ve iki yıl süren uzun araştırmalar sonunda dünyada çok yaygın olan eğlence ve öğrence konseptini, KidzMondo ile birlikte Türkiye’ye getirmeye karar verdik. Trump Alışveriş Merkezi’nin çocuk katında yer alan 4 bin m2’lik ayrı bir alanda çocukların sokaklarında dolaşacağı, koşup oynayacağı, eğlenirken öğreneceği bir şehir kurduk. KidzMondo’nun çocuklara çok şey kazandıracağına inanıyoruz ve onların mutluluğuna, gelişimine bir katkımız olacağı için çok mutluyuz.