Altı kıtanın eseri yedinci kıta
Güncelleme Tarihi:
İnsanın baş döndürücü bir hızla zarar verdiği doğayı merkezine alan ‘Yedinci Kıta’ temalı 16. İstanbul Bienali başladı. Eleştirmen Ayşegül Sönmez, 26 ülkeden 57 sanatçıyı ağırlayan bienaldeki eserleri anlamayı kolaylaştıracak bir sözlük hazırladı.
16. İstanbul Bienali, İstanbul Resim Heykel Müzesi, Büyükada ve Pera Müzesi’nde yer alarak tarihinin en ‘gezmesi kolay bienali’ olma unvanını hak ediyor.
Bienalin en büyük zaafı, makul hatta neredeyse minik bir bienal olması kesinlikle değil. İçinde yer aldığı Resim ve Heykel Müzesi’yle nice sanat tarihsel ve tarihsel ilişkiler kurma şansını ıskalamış olması.
Bienalin en büyük zaafı, Türkiye sanat tarihinden saplantılı bir şekilde mandaları resmeden Edip Hakkı Köseoğlu, denizkestaneleriyle Melike Kurtiç Abasıyanık, kinetik deniz canlıları heykelleri gerçekleştirmiş, ilk insan Lucy, nesli tükenmiş kaplumbağa George heykelleriyle daima doğa ve kültür ayrımını reddetmiş onca post-kültürel yaratığın yaratıcısı Ömer Uluç, Boğaz’ın sularını ifşada kusursuz Hikmet Onat gibi pek çok Türkiye sanat tarihinden ismi, yarattığı post-kültürel zihinsel haritaya davet etme, böylelikle eleştirdiği kolonyalist tutumu, asıl kendisinin yeni bir çoklu tarih kurgusuyla kırma hamlesini kaçırmış olması görünüyor.
Antroposen
İnsanın gezegene yaptıkları... Karbon döngüsünden nitrojen döngüsüne insanın gezegende yarattığı etki. Başta iklim değişikliği... 16. İstanbul Bienali küratörü Nicolas Bourriaud’a göre ‘Yedinci Kıta’, Türkiye’nin beş katı büyüklüğündeki 7 ton plastik atık, Antroposen olarak anılan yeni jeolojik çağın simgesi.
Anzo
‘Tecrit’ başlıklı resim serisiyle, 16. İstanbul Bienali’ndeki nadide tarihsel perspektife sahip sanatçılardan. 1968 ruhunu sergiye taşıyan İspanyol sanatçı, Jose Iranzo Almonacid.
Balasasau ailesi
En Man Chang’ın ‘Temelsiz Toprak’ işi için işbirliği yaptığı tahta plaka, tabela ve şehirde bulunmuş nesnelerden yapılan evlerde yaşarken yerel yönetim tarafından varlıkları yasadışı ilan edilen aile.
Bartın
Mariechen Danz’ın yerleştirmesi için kullandığı 2445 adet tuğlanın üretildiği ilimiz.
Bioakustik
Bir geminin pervanesi suyun içinden geçerken her bir bıçağın kenarı boyunca düşük basınçlı alanlar oluşur. Bu düşük basınçlı alanlar daha sonra patlayan boşluk kabarcıkları üretir. Tüm bu çökmekte olan kabarcıklardan ortaya çıkan doğayı tahrip edici gürültü. Yabanıl Atlas kolektifinin yerleştirmesinde bu sesi dinlemek mümkün. (Bakınız Yabanıl Atlas Kolektifi)
Bilezik alma
Hale Tenger’in Büyükada Taş Mektep’te yer alan yerleştirmesi için ilham aldığı botanik tekniği. Bu tekniğe göre ağaçların meyvelerinin büyümesi hızlansın diye bir dalın veya gövdenin üzerindeki kabuğun halka şeklinde soyulup çıkarılması.
Caspar David Friedrich
Deniz Aktaş’ın İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde atıfta bulunduğu ressam. Friedrich’in ‘Umudun Enkazı’ resmi, Aktaş’ın ‘Umudun Yıkıntıları’ serisinin ilham kaynağı.
Detroit Akiği
Yakın zamanlarda keşfedilmiş doğal yapay karması madde. Fordit olarak da bilinen, katılaşarak taşa dönüşmüş, ilk bakışta doğal izlenimi veren jeolojik katmanlara sahip otomobil boyası kalıntıları. (Bakınız Post Fordit)
Doğunun Vaatleri
Sanatçı Piotr Uklanski’nin içinde yer aldığı Pera Müzesi ve koleksiyonuyla nice tarihsel ve güncel ilişkisel estetikler üretmede kusur etmeyen resim serisi.
Donald Trump
Bu yıl gerçekleşen 58. Venedik Bienali’ndeki yerleştirmesinde bizi post-natürel bir ortama davet eden, Tayland’daki mağaradan kurtulan çocukların görüntüleriyle babaannesinin şahsi görüntülerini birlikte sunan filmci Korakrit Arunanondchai’nin Tayland kralının ölümüyle birlikte andığı...
Donna Haraway
Doğa ve kültürün hemhalinden bahsedip doğa ve kültür karşıtlığını geçmiş bir anlayış olarak değerlendiren Nicolas Bourriaud’nun asla referans vermediği ama sanatçı Ursula Mayer’in videosunu adadığı ‘Cyborg Manifesto’ yazarı kadın filozof.
Ernst Haeckel
Anzo ile birlikte 16. İstanbul Bienali’nin ender tarihsel perspektife sahip, 19. yüzyılda yaşamış bilim insanı ve sanatçı. Hayvanlar ve bitkilerin yaşamları hakkında grafik çalışmalarıyla Pera Müzesi’nde yer alan Haeckel’in detaylı renkli çizimleri bilim ve sanatın birbirini dışlamayıp kucakladığı ilginç ve zamansız örnekler.
Estampa Popular
Antifaşist, Franko karşıtı eylemleriyle tanınan Ortega yanlısı sanat grubu. (Bknz. Anzo)
Feral Atlas Collective
Bakınız Yabanıl Atlas Kolektifi..
Graphein
Yedinci Kıta’nın özelliklerinden sadece biri. Bir diğeri Yunanca kökeni her şey anlamına gelen Holos. Yedinci Kıta, ne ekolojik sanatı savunan bir manifesto ne de sanatçılarla antropologların pratikleri arasında yapılan bir mukayese. Dünyaya, insanın dünyaya yaptıklarına bakabileceğimiz bir harita.
Köşe Projeksiyonu
16. İstanbul Bienali’nin en şakacı, ironi dolu yerleştirmesi. Tahranlı sanatçı Tala Madani’nin tuvalini başlı başına bir yansıtma ve aydınlatma mekânı olarak kusursuz bir ironiyle kurgulaması takdire şayan.
Kristof Kolomb
Nicolas Bourriaud’ya göre yeni çağın sanatçısı. Ne göç etmek ne de fethetmek isteyen bir Kristof Kolomb.
Llhuros
Norman Daly’nin Pera Müzesi’ndeki yerleştirmesinde kuruluş, ilerleme ve çöküşünü belgelediği kurmaca bir uygarlık.
Mandalar
Ozan Atalan’ın 16. İstanbul Bienali’ne katıldığı işin konusu. Monokrom’da İstanbul’un içindeki manda yaşam alanlarının yok olmasını konu eden Atalan, üçüncü köprünün inşa edilmesiyle ölen bir mandanın iskeletini sergiliyor. Atalan’ın İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ndeki yerleştirmesi ister istemez saplantılı bir biçimde modernist tutumunun yanı sıra mandaları konu etmiş ressam Edip Hakkı Köseoğlu’nu çağırıyor.
Onamatopoeia
Sanatçı Charles Avery’nin kurmaca adası. Adanın en büyük sakinleri yılanbalıkları, denizkestaneleri...
O Peixe
Dokunaklılıkla tekinsizlik arasında salınan balık anlamına gelen bienalin en ilginç işinin adı. Kuzey Brezilyalı sanatçı Jonathas de Andrade’nin kurmaca filmi. Aslında olmayan bir ritüeli uygulayan balıkçıların kucaklarına aldıkları balıkla geçirdikleri dakikalar, 16. İstanbul Bienali’nin post-kültürel bir ilişkisel antropoloji vaadini yerine getirdiği ender işlerin başında geliyor.
Post Fordit
Polonyalı sanatçı Agnieszka Kurant’ın heykeli. Bakınız Detroit Akiği.
Sevda Ferdağ
Phillip Zach’ın bienaldeki kurgusunda Los Angelas’ta ‘Uzay Yolu’ filmi için üretilen yapay Bronson mağarasıyla birlikte yer verdiği Yarımburgaz Mağarası’nda çekilen ‘Yeşilcam’ filminin kadın kahramanı.
Sun Ra Arkestra
Radcliffe Bailey’in yerleştirmesindeki radyoda çalan şarkının sanatçısı. Mehmet Uluğ’un öncülüğünde konseri için İstiklal Caddesi’nin trafiğe kapatıldığı, kamyon üstünde Taksim- Tünel arasında gidip geldiği şahane bir fotoğrafla belgelenen.
Thunder Bay
Bir süre önce bazı gençlerin kaybolup nehirde boğuldukları ortaya çıkan Kanada Ontario’daki bölge. Sanatçı Rebecca Belmore, alüminyum bir kanodan yaptığı heykel aracılığıyla ağıt yakıyor.
Turner
Dora Budor’un İstanbul seslerini kaydederek birer frekansa dönüştürdüğü, bu frekansların toz ve pigment boyaları harekete geçirerek taklit ettiği ünlü İngiliz manzara ressamı. Budor’a göre J.M. Turner ilk ekolojik ressamı çağın.
Venüs
Marguerite Humeau’nın ‘Vecd Anları’ serisinden heykeliyle atıfta bulunduğu.
Yabanıl Atlas Kolektifi
Antroposenin süreçlerine yönelik disiplinler arası ve ötesi bir bakış açısı geliştiren kolektif. Bakınız antroposen ve bioakustik.
7 ton plastik atık olmanın yanı sıra Batı’ya özgü geleneksel doğa ve kültür ayrımının dışlandığı bir düşünce biçimi. Hem taşlar hem bitkiler, hem arkeolojik buluntular, kalıntılar...
