12 bin yıllık tarihe beton yol

DÜNYANIN en eski tapınağı olan ve kültür sanat alanında en önemli yapılar arasında gösterilen Göbeklitepe’de uzun yıllar kazı başkanlığı yapan ve 2014’te vefat eden Prof. Dr. Klaus Schimdt’in eşi Çiğdem Köksal-Schmidt önceki gün Göbeklitepe’yi ziyaret etti. Göbeklitepe’de devam eden yürüme yolu çalışmasında iş makineleri ve beton kullanıldığını gören Köksal-Schmidt çektiği fotoğraf ve videoları sosyal medyada paylaştı. Görüntüler sosyal medyada tepki çekti.

Göbeklitepe’de ziyaretçiler için daha önce yapılan ahşap yürüme platformunun çatı yapımı sırasında söküldüğünü, yerine betonlu yürüme güzergâhı yapıldığını söyleyen Çiğdem Köksal-Schmidt, “Koruma çatısı inşası sırasında bunun bir kısmı sonra ‘Tekrar kurarız’ denilerek sökülmüş, şimdi aynı yere betonlu yürüme güzergâhı yapıyorlar” dedi. Göbeklitepe’nin tahrip edildiğini söyleyen Köksal-Schmidt, “Üzüntümü nasıl ifade edeceğimi bilemiyorum artık. Her ziyarete gittiğimde gözümün önünde bir parçalanma gerçekleşiyor” dedi.

Prof. Dr. Klaus Schimdt - Çiğdem Köksal-Schmidt

Göbeklitepe gibi tarihi yerlerde beton malzeme kullanımından kaçınılması gerektiğini söyleyen Göbeklitepe Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Necmi Karul, “Fotoğraflardan gördüğüm kadarıyla beton kullanılmış. Öğrendiğim kadarıyla bordürlerin altından geçmişler. Ama doğrusu orada bu tür malzemenin mümkün olduğunca kullanmaması ya da mümkün olduğunca az kullanılması lazım. Zaten doğada bir yerde, çok büyük bir çatı var üzerinde. Daha fazla modern malzeme ile doldurup alanı coğrafyasından pek uzaklaştırmamalıyız” dedi.

‘KAŞ YAPARKEN GÖZ ÇIKARMIŞLAR’

Göbeklitepe’de özensiz ve acele çalışmalar yapıldığını söyleyen arkeolog Nezih Başgelen ise konuyla ilgili şunları dedi: “Yeni bitirilen üst örtüsüne rağmen Göbeklitepe’deki benzersiz eserlerin ve ören yerinin korunmasında pek çok problemin yaşanmakta olduğu görülüyor.

Özellikle halen yapımı sürdürülen ziyaretçi merkezinin inşaat alanının medyaya yansıyan hali adeta zücaciye dükkânına girmiş bir fil gibi. Gözümüz gibi korumamız gereken bu benzersiz ören yerinde nisanda öngörülen açılışına yetiştirilmesi için aceleyle yapılanlar adeta kaş yaparken göz çıkarmaya benziyor. Koruma zonu içinde en hassas şekilde hareket edilmesi gerekirken basına yansıyan resimlerden iş makineleriyle burada iş yapıldığı izleniyor. Bu uygulamalar sırasında kayalar üzerindeki sıra dışı neolitik kalıntıların ve girişteki yuvarlak tapınak alanının maruz kaldığı durum kaygı vericidir. Söz konusu inşaat şantiyesinin alanda yürüttüğü işlerdeki özensizliklerin bu sıra dışı ören yerine zarar vermesi kabul edilemez bir durumdur.”

BAKANLIK: ALANDA BETON VE ASFALT KULLANILMADI

Konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri Göbeklitepe’ye 900 metrelik yol sağlamlaştırma projesine başlamadan önce ana toprağın üzerine keçe serildiğini ve üzerine dokuya uygun küp taş döşendiğini belirtiler. Küp taşların zamanla yayılmasını engellemek amacıyla yol kenarına konan bordürlerin altına 30 cm harç döküldüğünü ifade eden yetkililer alanda beton ve asfalt kullanılmadığını, çalışmalar için hafif iş makinelerinin kullanıldığı söyledi.