2022'de Marmara Denizi'ni neler bekliyor?
İşte merak edilen her şey...
Avrupa ve Asya kıtalarını ayıran ve aynı zamanda eşsiz boğazları ile iki kıtayı birleştiren Marmara Denizi, oldukça önemli bir coğrafi konuma sahip… Her gün yüzlerce deniz taşıtıyla ulaşımın sağlandığı ve balıkçılığın oldukça gelişmiş olduğu bu iç deniz, son yıllarda özellikle çevresel faktörlerden kaynaklanan risklere maruz kalıyor.
Marmara Denizi hepimizin ve onu korumak da hepimizin görevi. Bu düşünceden hareketle periyodik olarak Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından düzenlenen Marmara Denizi Sempozyumu, bu yıl Türkiye İş Bankası ana sponsorluğunda 8-9 Ocak 2022 tarihlerinde gerçekleştirildi. Türkiye İş Bankası’nın bu inisiyatifinin yanında Denizleri Koruyalım Kredisi ile denizlerdeki kirlilik sorununun çözümüne katkı sağladığını, ayrıca Savaş Karakaş tarafından hazırlanan Bir Umut Marmara Belgeseli ile bu konudaki farkındalığı artırdığını da hatırlatalım.
Müsilaj, deniz kirliliği, biyoçeşitlilik, balıkçılık ve deprem gibi konuların kapsamlı bir şekilde ele alındığı; sadece Marmara için değil, Karadeniz, Ege ve Akdeniz için de önem taşıyan Sempozyum’un detaylarını gelin hep birlikte inceleyelim…
Müsilaj ve Marmara Denizi’nde devam eden
pina ölümleri
Marmara Denizi’ni tehdit eden en önemli çevresel faktörlerden biri müsilaj… 2007 yılında başlayan ve 2021 yılında yoğun olarak devam eden müsilaj, eğer önlem alınmazsa Ege ve Karadeniz’de de ciddi tehditler oluşturabilir. Ülkemizin yegâne iç denizlerinden olan Marmara, aynı zamanda diğer denizler için bir biyolojik koridordur. Bu nedenle Marmara’nın korunması, Ege ve Karadeniz’in de korunması demektir!
Müsilaj, mayıs ayında özellikle yumuşak mercanlarda denizkestanelerinde, midyelerde ve istiridyelerde toplu ölümlere neden oldu. Ancak göçmen balıklarda ölüme rastlanmadı. Bu nedenle Marmara Denizi’ndeki biyoçeşitliliğin izlenmesi ve denizde yaşayan türlerin maruz kaldığı değişimler, sempozyumda önemli bir yer tuttu.
Ülkemizde ve tüm Akdeniz bölgesinde koruma altına alınan deniz canlıları pinalar ise deniz tabanına bağlı ve yarı gömülü bir şekilde, 40 yıla kadar yaşayabiliyor. Suyun içindeki organik maddeleri yiyerek beslenen bu canlılara denizin 40 metre derinliğine kadar rastlamak mümkün. Marmara Denizi’nde görülen toplu pina ölümlerinin, kara kökenli kirlilikten ve bir tür parazitten kaynaklandığı tahmin ediliyor.
Bu nedenle sempozyumda müsilaj ve toplu pina ölümleri konularına ağırlık verildi. Özellikle Marmara Denizi’ndeki müsilajın son durumu, dağılımı, niteliği, ekosisteme ve deniz ulaşımına verdiği zararlar gibi konu başlıklarının üzerinde duruldu.
Marmara Denizi’nde deprem ve tsunami
Marmara Denizi’nde deprem ve tsunami gerçekleşmesi riski de uzun yıllardır tartışılıyor. Bu kapsamda sempozyumda Marmara Denizi ve civarındaki fay hatlarının deprem üretme kapasiteleri ortaya çıkarılarak bölgede bir afet gerçekleşmesi durumunda etkilenecek alanlar, yapılması gereken hazırlıklar ve alınacak önlemlere değinildi.
Marmara Denizi’nde lüferin akıbeti
İstanbul denince akla lüfer gelir. Ancak ne yazık ki lüferin nesli son yıllarda bilinçsiz ve aşırı avlanma nedeniyle azalıyor. TÜDAV yıllardır bu balık çeşidinin korunması için çaba sarf ediyor, bu konuda kampanyalar yapıyor ama hala kat edilmesi gereken uzun bir mesafe var. Bu çerçevede, lüferin korunması konusu da sempozyumda tüm detaylarıyla ele alındı.
Marmara’nın yunusları
Marmara Denizi’nde Setase takımına ait üç tür yaşamaktadır: Afalinalar, tırtaklar ve muturlar. Nesli tehlike altındaki bu eşsiz deniz canlılarından Marmara Denizi’nde ne kadar bulunuyor? 1997-1999 döneminde Marmara Denizi’nde ilk defa yapılan deniz memelileri popülasyonlarının belirlenmesi projesinden 20 yıl sonra gerçekleştirilen çalışmanın sonuçları, sempozyumda gündeme geldi.
Marmara Denizi ve batıklar
Marmara Denizi’nde halen 73 metre derinlikte bir Avustralya denizaltısı (AE-2) olduğunu biliyor muydunuz? Birinci Dünya Savaşı sırasında bu denizaltı, Sultanhisar tarafından batırıldı ve mürettebatı esir alındı. Batık, Karabiga açıklarında sessiz bir şekilde akıbetini bekliyor. Avustralya denizaltısının ve Marmara Denizi’nde yer alan diğer batıkların durumu, sempozyumun konusunu oluşturdu.
Marmara Denizi’nde hava kirliliği
Yıl içerisinde Marmara Denizi’nden binlerce gemi geçiyor. Acaba bu gemiler, saldıkları asitli gazlarla hava kirliliğine neden oluyor mu? Hava kirliliği, asit yağmuruna nasıl dönüşüyor? Marmara Denizi’nde hava kirliliği, sempozyumda değerlendirilen konuların arasında yer aldı.
Marmara Denizi’ndeki canlılar
Marmara Denizi’nde deniz çayırları bulunduğunu biliyor muydunuz? Denizlerin akciğerlerini oluşturan bu türün korunması önem taşıyor. Marmara Denizi’ndeki varlığı tehdit altında bulunan bir diğer canlı türü ise mercanlar. Marmara Denizi’ndeki siyah mercanlar koruma altında; fakat Çanakkale Boğazı’nda yer alan sert mercanların ve İstanbul Adaları’ndaki yumuşak gorgonların akıbeti henüz bilinmiyor. Sempozyumda bu canlılar için alınabilecek önemler de konuşuldu.
Marmara Denizi’nde yüzün üzerinde yabancı deniz canlısı var; bunların çoğu gemilerin balast sularıyla gelmiş durumda. Marmara Denizi’ne giren yabancı deniz canlıları ekosistemi değiştirmekle kalmıyor, balıkçılığa da zarar veriyor. Sempozyumda, yabancı deniz canlılarının Marmara Denizi’ndeki dağılımı ve takibi konusunda önemli bilgiler verildi.
