Bonzaiyle mücadele için okullara tükürük testi gelebilir

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Rıza Tümer, Türkiye'de uyuşturucu testlerinin, emniyet kriminal laboratuvarları, adli tıp, Çukurova Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi laboratuvarlarında yapılabildiğini ifade etti.

Türkiye'de üniversite bünyesinde adli toksikoloji laboratuvarının bu yılın başında kurulduğunu, resmi açılışın da eylülde yapılacağını anlatan Tümer, bu laboratuvarlarda uyuşturucu analizlerine ilişkin bilimsel araştırmalara başladıklarını, 8 ayrı grupta 100 ayrı uyuşturucu maddenin analizlerini yapabildiklerini söyledi.

Son günlerde kamuoyunun gündemine gelen laboratuvarda sentetik olarak üretilen bonzai isimli uyuşturucu üzerine de araştırmalar yürüttüklerini dile getiren Tümer, ancak bonzainin çok farklı türevlerinin kısa sürede yapılarak uluslararası camiada tanılanmasının ve yasaklanmasının önüne geçilmeye çalışıldığına işaret etti.

Bonzainin tüm dünyada tespit edilebilmiş 64 değişik türevinin bulunduğunu bildiren Tümer, "Ama laboratuvarda 64'üncü türev tespit edildiği anda, uyuşturucu sektörü, bonzainin 65'inci türevini çıkarıyor. Uyuşturucu sektörü, bonzainin laboratuvarlarda tanınmasının ve daha sonra da yasaklanmasının önüne geçmek için uluslararası alanda bu yola başvuruyor" dedi.

Uyuşturucu sektöründeki kimyagerlerin, laboratuvarlarda hasarın ne olduğunun kestirilemediği bir etken maddeyle bonzaiyi ürettiklerini aktaran Tümer, "Bu maddeyle çok rahat bir canavar yaratabilir. Kokain, esrar gibi maddelere kötü dersek bonzai bir canavar" ifadesini kullandı.

ÇOK HIZLI BAĞIMLILIK YAPIYOR

Prof. Dr. Tümer, bonzainin hap, enjeksiyon, duman şeklinde çeşitlerinin bulunduğunu ve çok hızlı bağımlılık yapabildiğini bildirdi. Bonzai türevlerinin çok hızlı sentezlenebilmesi nedeniyle sektörün bilimin bir adım önünde ilerlediğine dikkati çeken Tümer, bu nedenle bu maddenin zararlarının gençler arasında iyi duyurulması gerektiğini vurguladı.

Tümer, Emniyet Genel Müdürlüğünce sürücülerin uyuşturucu kullanıp kullanmadığını tespit için pilot uygulaması başlanan "tükürük tanı testlerinin" ülke geneline yaygınlaştırılmasının, uyuşturucunun gençler arasında kullanımında caydırıcı bir rol oynayabileceğini belirtti. Tükürük tanı testinin ön tarama testi olduğunu anlatan Tümer, erken dönemde uyuşturucuyla mücadelede önemli bir rol oynayabileceğini söyledi.

Tümer, şöyle konuştu:

"Sürücülere yönelik yapılan tükürük testi, okullarda da yapılmalı. Çünkü tükürük testinin bir okulda yapılacağının bilinmesi, gençler arasında bu madde kullanımını azaltır. Caydırıcılık için böyle bir öneri getirilebilir. Bonzai gençler arasında yasaklanacak madde tespitinin zor olması ve ucuzluğu sebebiyle hızla yayılıyor. Tükürük testi okullarda yaygınlaşırsa, gençlere bu maddenin devlet tarafından denetiminin yapıldığı ve çok ciddi zararlarının bulunduğu algısı daha iyi yerleştirilebilir."

SAÇ VE TIRNAKTA DA ÇIKIYOR

HÜ Adli Tıp Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Mukaddes Gürler de HÜ adli toksikoloji laboratuvarlarında ailelerin çocuklarının uyuşturucu kullanıp kullanmadığını rızalarının olması kaydıyla öğrenebileceklerini bildirdi.

Bonzai isimli uyuşturucunun alındıktan ancak bir iki gün içinde kanda tespit edilebildiğini bildiren Gürler, şöyle devam etti:

"Bu süreden daha çok zaman geçerse uyuşturucu kullanılmış olsa bile kanda çıkmayabiliyor. Çünkü bonzai, kanda çok hızlı yıkılarak karaciğere geçiyor. Ancak bonzainin üzerinden üç gün bile geçmiş olsa idrarda çok net olarak tespit edilebiliyor.

Geriye yönelik kullanımların tespiti için de saçta ve tırnakta da testler yapabiliyoruz. Bunun için bir kurşun kalem kalınlığında ve saç köküne yakın bir yerden örnek alınması gerekiyor. Ancak ben çocuğumun 'saçını getirdim, bakar mısınız?' yaklaşımı doğru değil. Mutlaka tahlil yapılacak kişinin rızası ile ailesinin izni gerekiyor. Dolayısıyla çocuğunun uyuşturucu kullandığından şüphelenen aileler, çocuklarıyla birlikte karar vererek hastaneye başvurmalı."

Gürler, ulaşımı kolay hale gelen bonzainin gençler arasında yayılımının engellenmesi için tükürük testinin bir alternatif olarak düşünülebileceğini belirterek, "Gençlerimiz, ağrı kesici olarak gösterilip de bu maddeye alıştırılabiliyorlar. Bazen olduklarının farkına çok geç varabiliyorlar. Bu nedenle özellikle okullarda tarama amaçlı tükürük testi yapılabilir. Bazı uyuşturucu maddelerinin tespitinde kan testleri işe yarayabiliyor ancak bonzaide yıkım çok hızlı olduğundan yanıltıcı sonuçlar doğurabiliyor" dedi.