İdilb'e sınır Hatay'da, Suriyelilerin çoğu esnaf

Ersin ERCAN- Hüseyin BOZOK/HATAY, (DHA)- ESAD rejimi ve Rusya'nın operasyon hazırlığındaki İdlib'e sınır Hatay'da, resmi kayıtlara göre 315 bin Suriyeli yaşıyor. Suriyelilerin büyük bölümü kentte esnaflık yapıyor. Bazı mahallelerde Suriyeli esnaf sayısı, Türk esnaf sayısından fazla. Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, kayıt dışı olanlarla birlikte kentteki Suriyeli sayısının 500 bine ulaştığını belirterek, "Suriyeliler burada kendi çaplarında küçük esnaflığa başladı. Bunlar birçok iş alanında kendini gösterirken, bizim gençlerimiz işsiz kalmaya başladı. Olası yeni yeni göç dalgasını kaldıramayız" dedi.
İç savaşın 7 yıldır sürdüğü Suriye'de Esad rejimi ve Rusya'nın, muhalif grupların son kalesi İdlib kentine yönelik operasyon hazırlığı, Türkiye'ye yeni bir göç dalgası riskini gündeme getirdi. Olası operasyonda 3 milyon Suriyelinin kaçarak sınıra yığılması bekleniyor. İdlib'in sınır komşusu 1 milyon 600 bin nüfuslu Hatay'da, resmi kayıtlara göre 315 bin Suriyeli yaşıyor. Bunlardan yaklaşık 45 bini kamplarda, geriye kalanlar İdlib'in kuzey sınırında yer alan Reyhanlı ve batısında bulunan Yayladağı ile Kırıkhan, Hassa, Altınözü ve merkez Antakya ilçelerinde kiraladıkları evlerde hayatını sürdürüyor.
ÇOĞU ESNAF
Suriyelilerin büyük bölümü Hatay'da esnaflık yapıyor. Kentte hemen hemen her iş alanında Suriyelileri görmek mümkün. Bazı mahallelerde Suriyeli esnaf sayısı, Türk esnaf sayısından fazla. Suriyeliler, genelde kendi vatandaşlarının iş yerlerinden alışveriş yapıyor. Bu işyerleri az da olsa Türk müşterilere de hizmet veriyor.
Antakya'nın Saraykent Mahallesi'nde market işleten Bayram Tuzsuz, mahalledeki esnafın yüzde 70-80'inin Suriyeli olduğunu söyledi. Tuzsuz, "Bu bizi çok etkilemedi. Çünkü mahallede manav yoktu, kıyafet, ayakkabı satan, televizyon tamircisi, çamaşır makinesi tamircisi, dondurmacı yoktu, onlar bu işleri yapıyorlar" dedi.
'İDLİB'DE HAYAT ÇOK ZOR'
2011 yılında ailesiyle İdlib'den Hatay'a gelen ve Suriyeli erkek kuaförünün yanında çırak olarak çalışan Bilal Fido (15), okulu bırakıp ailesinin geçimine katkı yapmak için çalışmaya başladığını söyledi. Bir kardeşinin de köftecide çalıştığını anlatan Fido, "Hatay'da çok mutluyum" dedi. 4 yıl önce İdlib'den gelen ve telefon kılıfı satışı yapan Ahmet Tenzeri (43) ise, "İdlib çok sıkıntı, devamlı savaş, bomba. Türkiye'ye geldim, burası çok rahat. Burada çalışıyorum, her şey güzel" diye konuştu.
BAŞKAN SAVAŞ: 500 BİN SURİYELİ VAR
Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, kayıt dışında olanlarla birlikte Hatay'da 500 bin civarında Suriyeli yaşadığını söyledi. Başkan Savaş, 2-3-4 Suriyelinin bir evde yaşadığını, kentte her 4 kişiden 1'inin Suriyeli olduğunu belirtti. 7 yıldır Suriyelilerle yaşadıklarını ifade eden Başkan Savaş, şöyle konuştu:
"Önceleri bizim insanımız biraz gerildi. Psikolojik ve sosyolojik açıdan gerçekten sıkıntılar yaşadık. Daha sonra bunlara alışırken ekonomik problemler çıkmaya başladı. Çünkü  bunlar kendi çaplarında küçük esnaflıkla başladılar. Tarlada veya zanaatkarların yanında çalışarak birçok iş alanında Hatay'da kendilerini gösterirken, bizim burada çalışan gençlerimiz işsiz kalmaya başladı. Haftada 500-600 TL ile çalışan gençlerimiz, 150-200 lirayı kabul etmeye başladılar. Bizdeki gençlerde ekonomik problemler başladı. Ev fiyatları arttı. Yeni evlenen insanlar bu artan fiyatlara karşı gelemediler. Yani ekonomik anlamda sıkıntılar yaşamaya başladık. Bu da sosyal açıdan insanları sıkıntıya sokmakta."
'YENİ GÖÇÜ KALDIRAMAYIZ'
Başkan Savaş, belediye olarak 500 bin kişiye ekstradan baktıklarını, hizmet vermeye çalıştıklarını da söyleyerek, şöyle devam etti:
"Türkiye'nin ortalama kırsal kesimi yüzde 24,5 iken Hatay'ın kırsal kesimi yüzde 50,5. Bu da daha çok altyapı, yol, içme suyu, kanalizasyon, arıtma tesisi ihtiyacı demek. Hal böyleyken yeni büyükşehir olan Hatay'a 500 bin misafirin gelmesi demek, aşırı yük demek. Yaklaşık 5 yıldır Suriyeliler nedeniyle artan nüfus için ekstra katkı gelecek diye bekliyoruz; ama kendi imkanlarımızla ekstra 500 bin kişinin de hizmetini görüyoruz. Bu nedenlerle olası yeni göç dalgasını kaldıramayız, istemiyoruz da. Orada göçmesi muhtemel kitleyi, sınırın dibinde yeni yerleşim alanları oluşturarak orada barınmalarını sağlamak mühim olan. Bizim ordumuz, yeteri kadar orada önlem almış durumda. Bizim ilk günden bu yana düşüncemiz, Suriye'nin bitişiğinde güvenli bölgeler oluşturmak, orada gelen misafirlerin bütün ihtiyaçlarını gidermek, ondan sonraki süreçte de hemen barışı sağlamaktır."
'YARDIM YERİNE KANIN DURDURULMASINDAN YANAYIZ'
Başkan Savaş, Suriyeliler ile Türk halkı arasında kültürel ve entelektüel birikim anlamında 30-40 yıllık fark olduğunu, bunun da sorun yarattığını belirtti. Sivil toplum kuruluşlarının Suriyelilere yardım için Hatay'a geldiğini hatırlatan Başkan Savaş, "Bu güzel bir hareket; ama biz Suriyelilere yardım edileceğine akan kanın durdurulmasından yanayız. Akan kan durursa Suriyelilere yardım ve onların memleketlerine geri dönme ihtimali daha artacaktır. Egemen güçlerin savaşın bitmesine katkı sağlamasını istiyoruz. Sadece buradaki komplikasyonları giderme, ailelere geçici yardım etme, barınma, giyim, sağlık, eğitim, gıda yardımları dışında savaşı bir an önce bitirirlerse tüm dünya rahat edecektir. Çünkü oradan kaçan çocukların çoğunu okutamıyorsunuz. Okumayan çocuklar bugün kalem tutamıyor, yarın silah tutacaktır. Artık dünya çok küçüldü. Teknoloji gelişti. Buradaki teröristin Ortadoğu'da, Avrupa'da, Amerika'da boy göstermeyeceğini kimse söyleyemez" diye konuştu.

FOTOĞRAFLI