TBMM'nin tarihi 15 Temmuz mücadelesi

FETÖ'nün hain darbe girişiminin 3. yılında bir kez daha Meclis'in ortaya koyduğu mücadele hafızalardaki yerini koruyor.

TBMM, FETÖ'nün 15 Temmuz 2016 yılındaki başarısız darbe girişimine karşı bütün dünyaya demokrasi dersi verdi. O gün Meclis'te yaşananlar, parlamento başkanından milletvekillerine, Meclis çalışanlarından parlamento muhabirlerine kadar herkesin milli iradeyi koruma adına büyük bir fedakarlık yaptığını gösteriyor.

Darbe teşebbüsünden bir gün önce 14 Temmuz'u 15 Temmuz'a bağlayan gecede her zaman olduğu gibi çalışmalarını sürdüren milletvekilleri, saat 02.24'e kadar mesai yaparak 75 maddelik yatırım ortamının iyileştirilmesine ilişkin tasarıyı görüşüyordu. Milletvekilleri, tasarının sona ermemesi ihtimaline karşılık 15 Temmuz Cuma günü de çalışma kararı almıştı.

Tasarını perşembe günü tamamlanması üzerine Danışma Kurulunun önerisiyle daha önce alınmış 15 Temmuz günkü çalışma kararı kaldırılmıştı.

Siyasi partiler arasında uzlaşma sağlanamamış olsaydı, darbe girişiminin püskürtmesi ile ikinci kez Gazi unvanı alan Meclis'te belki de daha ağır bir tablo ortaya çıkacaktı.

FETÖ'NÜN EMRİYLE UÇAKLAR ALÇAK UÇUŞ YAPMAYA BAŞLADI

TBMM Genel Kurulu, 14 Temmuz Perşembe günü normal yasama çalışmasını tamamlarken, 15 Temmuz Cuma günü olağanüstü gelişmelere de şahitlik etti.

FETÖ mensupları dış güçlerden aldıkları destekle kirli emellerini hayata geçirmek için saat 21.30 sıralarında Başkent semalarında alçak uçuş gerçekleştirdi. Bu olanlar karşısında Türk halkı gibi AK Parti milletvekilleri de neler olduğunu anlamaya çalıştı.

Sosyal medyaya yansıyanlar, görüşme ve istişarelerin sonunda darbe girişimin olduğunun anlaşılması üzerine nasıl bir tavır konulacağı sorusu sorulmaya başlandı.

Bazı milletvekilleri parti genel merkezine, bazıları şehir merkezine giderek halkla birlikte darbecilere karşı mücadele etmeyi önerse de TBMM'ye gidilmesi kararı alındı.

Tarihi gecede saat 21.30'a kadar makamında çalışan dönemin TBMM Başkanı İsmail Kahraman ise Meclis'ten ayrılıp konutuna ulaştıktan bir süre sonra milletvekilli arkadaşları gibi darbe girişiminden haberdar oldu.

MİLLETVEKİLLERİ MECLİS'TE TOPLANDI

Darbenin anlaşılmasından sonra AK Parti Ankara Milletvekilleri Ahmet Gündoğdu, Aydın Ünal, Jülide Sarıeroğlu, Lütfiye Selva Çam, AK Parti Trabzon Milletvekili Ayşe Sula Köseoğlu, AK Parti Aksaray Milletvekili İlknur İnceöz, AK Parti Malatya Milletvekili Mustafa Şahin, AK Parti Ardahan Milletvekili Orhan Atalay, AK Parti Düzce Milletvekili Ayşe Keşir, AK Parti Balıkesir Milletvekili Sema Kırcı ve AK Parti Bursa Milletvekili Bennur Karaburun, Meclise ilk gelen milletvekilleri olarak TBMM İdare Amiri Gündoğdu'nun makam odasında bir araya geldi.

Millet iradesiyle iktidara gelen AK Parti'yi devirmek amacıyla yapılan darbe girişimine muhalefet partilerine mensup milletvekilleri de kayıtsız kalmayarak Meclise geldi.

15 Temmuz gecesi 80'i AK Parti'li, 16'sı CHP'li ve 10'u MHP'li olmak üzere toplam 106 milletvekili Meclis'e gelerek darbeye karşı tavır ortaya koydu. Meclis, moloz yığınları ve mermi kovanları arasında "demokrasi mesaisini" sürdürerek darbecilere geçit vermedi.

Meclis Genel Kurulunda, Cumhuriyet tarihinin önemli olaylarından biri daha yaşandı. 12 Mart 1971 günü saat 15:00'te ilk defa bir darbe muhtırasının okunmasına şahit olan Meclis'te bu sefer milli irade hakim olarak darbeye "dur" dedi.

Halkın iradesi ile seçilen milletvekilleri, 1971 yılındaki gibi darbe girişiminin başarılı olmasına izin vermeyerek bombalara karşı adeta canlı kalkan vazifesi üstlendi.

Milletvekili arkadaşları ile aynı hissiyatı paylaşan Meclis Başkanı Kahraman saat 23.26'da TBMM'ye gelerek, darbecilere karşı Genel Kurulun açılması talimatını verdi.

Milli irade ilk defa sadece Meclis'te değil, Çankaya Köşkü'nde de tecelli etti. 1971 Muhtırasında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel'in telefonlarına cevap vermeyen Çankaya Köşkü'nde bu sefer bir kriz masası kurulmuştu. Meclis Başkanı Kahraman saat 23.45'te Çankaya Köşkü'ne gitti. Oradaki istişarelerin tamamlanmasından sonra Meclis Başkanı saat 01.20'de tekrar parlamentoya döndü.

Kahraman, başta muhalefet milletvekilleri olmak üzere o gece Genel Kurulda bulunan bütün milletvekillerini "demokrasi öpücüğü" ile karşıladı. 1971 yılında okunan muhtıranın estirdiği soğukluğa tanıklık etmiş Meclis "demokrasi öpücüğü" ile darbecilere cevap verdi.

AK Parti Düzce Milletvekili Ayşe Keşir, basın mensuplarının gelmesini beklemeden cep telefonundan yaptığı "FaceTime" yayınıyla, Meclis'te olup bitenleri dışarıya aktaran ilk kişi oldu ve gazetecilik vazifesini üstlendi.

Kimi milletvekili de ailesini de yanına alarak atılan bombalara rağmen Meclis'e koştu. AK Parti Hatay Milletvekili Hacı Bayram Türkoğlu, eşi ve kızıyla, Meclisin Dikmen kapısından içeri girerken bombaların hedefi oldu ve hastaneye kaldırıldı.

GENEL KURULDA DARBEYE MEYDAN OKUNDU

Dönemin TBMM Başkanı İsmail Kahraman başkanlığında açılan Genel Kurulda, farklı partilerden milletvekilleri FETÖ'nün bombardımanı altında tek ses oldu.

Genel Kurul yine açılmıştı ama bu seferki gündem diğerlerinden çok farklı oldu. Sadece gündem değil, milletvekillerinin kılık kıyafeti de farklı oldu. Siyah ve lacivert gibi koyu renkli takım elbiselerle Genel Kurula gelen milletvekilleri bu gece üstlerini değiştirmeye fırsat bulamadı. Milletvekilerinin bir kısım tişörtle gelmek durumunda kaldı.

Meclis her açıdan ilki yaşıyordu, öyle ki Katip Üyeler Sema Kırcı ile Ömer Serdar Başkanlık Divanına doğru yöneldiğinde, Kahraman, Katip Üyeler yerine AK Parti, CHP ve MHP grup başkanvekillerinin divana oturmasını istedi. Kahraman'ın bu daveti üzerine CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel hiç düşünmeden Divanda oturmak için hareketlendi ancak Özel, tişörtle gelmiş ve üzerinde ceket yoktu. Özel, AK Parti'li Ahmet Gündoğdu'nun verdiği ceketle Katip Üyelerin yerine otururken "Milli görüş ceketini bana da giydirdiniz sonunda." diye arkadaşlarına takıldı. Milli iradenin coşkusu o gece her şeyin önüne geçti. Milletvekilleri her şey bir tarafa bırakılarak sadece darbenin bertaraf edilmesine odaklandı.

Meclis Genel Kurulu o gece parlamento muhabirlerine de açılmıştı. Normal şartlarda sadece mevcut milletvekillerinin girebildiği Genel Kurula AA'nın da aralarında bulunduğu bazı basın mensupları girmişti. Gazeteciler, orada olup bitenleri, milletvekillerinin konuşmalarını ve atılan bombaları haber merkezlerine göndererek kamuoyunu bilgilendiriyordu.

MECLİS İLK DEFA BOMBALANDI

O gece Meclis ilk defa bombalanarak milletvekillerine 'Meclisi terkedin' mesajı verildi ancak milli iradenin temsilcileri, aldıkları emaneti teslim etmedi. İlk bomba saat 02.33'de Dikmen Kapı'nın yanındaki bahçeye, ikinci bomba saat 03.20'de Başbakanlık Makam odasının yanındaki koridora atıldı. Genel Kurulda toz ve dumana sebep olan bombaya karşı milletvekillerinden protesto sesi yükseldi. Ana Bina'ya atılan ikinci bombanın ardından milletvekilleri saat 03.25'de sığınağa geçmek zorunda kalsalar da 8 dakika sonra CHP ve MHP grubunun olduğu alana düşen üçüncü bombaya da tanıklık ettiler. Darbecilerin saldırısında Meclis'te 18 kişiyi yaralandı, 11 milyon liranın üzerinde maddi hasar meydana geldi.

Tarihteki tek "gazi" meclis olan TBMM, FETÖ'nün darbe girişiminde bu unvanı ikinci kez hak etti. Meclis, o gece millet iradesini gasbetmeye çalışan hain örgütün bombalarına, demokrasinin gür sesi ile karşılık verdi.

16 TEMMUZ SABAHI

TBMM, çalışmalarına ara vermeden devam etti, 16 Temmuz itibarıyla yaralarını sarmaya başladı. TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın başkanlığında saat 17.00'de olağanüstü toplanan Gene Kurul'da sığınakta hazırlanan ve dört partinin ortaklaşa imzaladığı deklerasyon okundu. Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken yaptıkları konuşmalarla darbeye karşı tek ses oldular.

Dönemin Başbakan Binali Yıldırım, Meclis Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada TBMM'nin 23 Nisan 1920 sonrasındaki en zor, en uzun ve en sıkıntılı gecesini yaşadığını belirterek, "İşgal kuvvetleri Polatlı'ya kadar gelmişlerdi ama bu Meclise dokunamadılar, dokunmadılar. 1960'da darbe yapanlar, milli iradeye, Meclis ruhuna saldırsalar bile Meclisin bedenine saldıramadılar. 12 Eylül cuntacıları Meclisi bombalamadılar. 28 Şubat darbecileri Meclise dokunmadılar ancak dün gece öyle canice, öyle alçakça, öyle pervasızca bir saldırı gerçekleşti ki millet iradesinin tecelli ettiği Meclisin hem ruhunu hem de bedenini hedef aldılar. Bunlar asker değil, bunlar asker kılığında teröristlerdir, canilerdir." değerlendirmesinde bulundu.

MHP Genel Başkanı Bahçeli de bu saldırının, Türk askerinin içinden devşirilmiş, kandırılmış, aklı çelinmiş veya buna çoktan teşne küçük bir grup tarafından icra edildiğini ve demokrasi uçurumdan döndüğünü vurguladı.

HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken ise darbeyi kınayarak "Türkiye halkları, darbeye asla prim vermedi, boyun eğemedi, bundan sonra da asla boyun eğmeyecektir." dedi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da yaptığı konuşmada "Dün yaşadığımız olay doğrudan bir darbe girişimidir. Cumhuriyetimize, demokrasimize, tarihsel birikimimize yapılmış açık bir saldırıdır." ifadelerini kullandı.

Darbeciler tarafından rehin alınan Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar'ın yanı sıra Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Yargıtay Başkanı İsmail Hakkı Cirit, Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Danıştay Başsavcısı Halil Yılmaz, Askeri yargı mensupları ve üst düzey devlet adamları oturumu izlemek için dinleyici locasına gelerek millet iradesinin yanında oldukları mesajını verdiler.

ŞİMDİYE KADAR 176 YABANCI HEYET MECLİS'İ ZİYARET ETTİ

FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişiminden şimdiye kadar 176 yabancı heyet gelerek Meclis'i ziyaret etti. Gürcistan Başbakanı Giorgi Kvirikashvili 19 Temmuz'da TBMM'yi ziyaret eden ilk yabancı Başbakan oldu, ardından 20 Temmuz'da İngiltere'nin Avrupa Birliği Bakanı Alan Duncan Meclis'e gelerek desteğini sundu.

Kırgızistan Meclis Başkanı Cinibay Tursunbekov 22 Temmuz'da, KKTC Başbakanı Hüseyin Özgürgün ve Kosova Kamu Yönetimi Bakanı Mahir Yağcılar 27 Temmuz'da TBMM'ye gelerek geçmiş olsun dileklerini sundu.

ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Joseph Dunford da Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ile 1 Ağustos'ta Meclise gelerek, TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ı ziyaret etti.

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Elmar Brok ve AP Türkiye Raportörü Kati Piri, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Başkanı Pedro Agramunt, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Dönem Başkanı Marina Kaljurand'ın da aralarında olduğu çok sayıda Avrupalı üst düzey yetkili ve temsilci Meclisi ziyaret etti.

Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, Pakistan Senatosu ve Milli Meclisi milletvekillerinden oluşan heyet, Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius, Moldova Başbakan Yardımcısı Andrei Galbur, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Slovakya Dışişleri Bakanı Miroslav Lajcak, Suudi Arabistan Kültür ve Enformasyon Bakanı Adel El Hureyfi, Danimarka Dışişleri Bakanı Kristian Jensen, Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics da Meclis'i yalnız bırakmayan isimler arasında yer aldı.

Gelen heyetlere bombaların etkisiyle yıkılan yerlerden toplanan küçük parçalar da hediye edildi.

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

FETÖ'nün hain darbe girişimine karşı çeşitli güvenlik önlemleri alındı. 21 Temmuz'da ilk kez ilan edilen Olağanüstü hal (OHAL), aralıksız 7 kez uzatılarak 18 Nisan 2018'de kaldırıldı. Sığınaklar yeniden yapılarak kullanılabilir hale getirildi. Bazı üst düzey yetkililer görevinden alındı. Meclis giriş kapılarına antiterör amaçlı, 80 santimetre yüksekliğinde 27 santimetre çapında road blockerlar konuldu. Tüm ziyaretçilerin kaydı Randevu Takip Sistemi üzerinden yapılarak GBT sorguları otomatik gerçekleştirilmeye başlandı. Teknoloji Destekli Güvenlik Sistemine geçildi.

TBMM Genel Kurulu'nda 15 Temmuz "Demokrasi ve Milli Birlik Günü" adı altında resmi tatil ilan edildi. Ayrıca AK Parti Burdur Milletvekili Reşat Petek başkanlığında 15 Temmuz Darbe girişimini araştırma komisyonu kurularak birçok kişinin bilgisine başvuruldu.

Meclisin Dikmen girişinde bombanın etkisiyle oluşan çukur, çadır ile kapatılarak korumaya alındı. Yanan, kırılan ve devrilen ağaçlar olduğu yerde bırakılarak ziyaretçilere açıldı. Meclis Yerleşkesinin ön tarafına 15 Temmuz anıtı yapıldı.