Fatih'in külhanı

Topkapı Sarayı sadece boya badana ve sıva ile geçiştirilen onarımların yeterli olmadığı görülünce kapsamlı bir restorasyona alınmıştı. Yaklaşık 300 milyon lira harcanacak olan restorasyon İstanbul Röleve Müdürlüğü’nün kontrolünde, müze yönetiminin denetiminde devam ediyor. Hürriyet’in 14 Aralık 2017’de yayımladığı haberle, Topkapı Sarayı’ndaki Seferli Koğuşu’nun restorasyonu sırasında Fatih Sultan Mehmet’in banyo olarak kullandığı hünkâr hamamının bulunduğunu, 1460’larda sarayın inşası sırasında yapılan hamamın temel kalıntılarının ortaya çıkarıldığını duyurmuştu.

Topkapı Sarayı’nı anlatan yerli ve yabancı kaynaklarda sözü edilen hünkâr hamamının temel kalıntıları restorasyon sırasında tesadüfen bulununca hamamın diğer yapıları da araştırılmaya başlandı.

Seferli Koğuşu’nun statik yapısını sağlamlaştırmak için zeminde yapılan çalışmalar sırasında ön bölümde zeminin altında basamaklı bir bölüm keşfedildi. Üstündeki taş kapaklar kaldırılınca altından yepyeni bir mekân ortaya çıktı. Bu yeni mekânın hamamın külhan yani suyu ısıtma bölümü olduğu anlaşıldı. Fatih döneminde ilk yapıldığı şekliyle duran bölüm temizlenerek ziyaretçilerin gezeceği yeni bir mekân olarak sunulacak.

ÖNCE GİZLİ GEÇİT SANILDI

Diğer yandan Seferli Koğuşu’nun önceki yıllarda hem tavanı hem de duvarları beton sıva ile kapalıydı. Restorasyon sırasında açılan duvarlarda büyük yarıklar fark edildi. Bu yarıkların yıllar içinde oluşan depremler ve binaya ekstra binen betonarme eklentilerin neden olduğu kanaatine varıldı. Ayrıca Sarayburnu kısmında zemini sağlamlaştırmaya ihtiyaç olduğu tespiti yapıldı. Duvarlardaki sıvalar kaldırılınca batı duvarında bir delik olduğu fark edildi. Duvar örülerek kapatılan delik açıldığında ise en başta dehliz, gizli geçit olduğu sanılan bir yapı ortaya çıkarıldı. 10 metre derinliğinde 2.5 metre enindeki yapı, temizlik yapıldıktan sonra çeşmenin su deposu olduğu anlaşıldı.

PADİŞAH KIYAFETLERİ SERGİLENECEK

Topkapı Sarayı Müze Başkanı Prof. Dr. Mustafa Küçükaşçı ile Seferli Koğuşu’nda devam eden restorasyonu gezdik. Küçükaşçı, yeni keşifleri şöyle anlattı:

‘‘Seferli koğuşunun özelliği birkaç farklı dönemi taşıyor olması. 4. Murad sefere çıkarken buradaki görevlileri, ağaları orduya götürdüğü için buranın adı Seferli Koğuşu olarak kalıyor. Daha önce padişahın elbiselerinin temizlendiği, bakımının yapıldığı bir mekândı. Önceki yıllarda bu binaya yapılan müdahalelerde çok fazla beton kullanılmıştı. Duvarları, çatısı betonarmeydi. Restorasyonda özgün halini ortaya çıkarmaya çalışıyoruz. Duvarlar betondan arındırılırken çeşme ve arkasındaki su haznesi çıktı. Yapının 18. yüzyılın sonunda yapıldığı tahmin ediliyor. Diğer bulunan külhan ise Fatih Hamamı’nın su ısıtma bölümü. Külhanın üstü kapatılmıştı. Zeminin altında bir geçit tespit ettik. Sonra içine girip baktığımızda buranın hamamın külhanı olduğunu anladık. En erken döneme kadar indik. Seferli koğuşunda padişah kıyafetleri sergilenecek. Yapının gerçek tarihini ve mimari özelliklerini ortaya çıkarmak önceliğimiz. Arşiv belgelerini dikkatlice inceleyip restorasyon ekibine iletiyoruz. Mimarlık ve restorasyon tarihine de katkı yapıyoruz.”