BM ile diplomatik dokunulmazlık krizi
Güncelleme Tarihi:
BURKİNA Faso eski Dışişleri Bakanı ile ByLock görüşmesi olduğu gerekçesiyle tutuklanan Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Ceza Mahkemeleri Mekanizması (Uluslararası ceza mahkemelerinin soykırım davalarına bakan mahkemesi) Hâkimi Aydın Sefa Akay’ın tutukluluğu, Türkiye ile BM arasında ‘diplomatik dokunulmazlık’ krizine neden oldu. BM Hukuk Bürosu, New York’ta Türkiye’nin BM nezdindeki Daimi Temsilciliği’ne bu konuda nota verdi.
BM Hukuk Müşaviri ve Hukuk İşleri Genel Sekteri Miguel de Serpa Soares, BM Uluslararası Ceza Mahkemeleri Mekanizması Başkanı Theodar Meron’a 27 Ekim’de mektup gönderdi. Mektupta, hâkim Akay’ın diplomatik dokunulmazlıktan faydalandığı hatırlatılarak, “Hukuk İşleri Ofisi, bu doğrultuda Hâkim Aydın Sefa Akay’ın tutukluluk halinin derhal sona erdirilmesi ve kendisine karşı yürütülen soruşturma, kovuşturma ve tüm işlemlerin derhal sonlandırılması konusunda Türkiye Hükümeti’nden talepte bulunmuştur. Hukuk İşleri Ofisi söz konusu durum ile ilgili olarak son derece endişe duymaktadır. İlgili Türk yetkililerle bu konu hakkında daha detaylı bir şekilde konuşmaya daima hazır olduğumuz Daimi Temsilcilik’e iletilmiştir” denildi.
Akay’ın dokunulmazlığını sadece kendilerinin kaldırabileceğini belirten BM, bunun için Türkiye’den somut kanıt istedi. Türkiye ise BM’ye verdiği yanıtta, Akay’ın sadece ‘görev dokunulmazlığı’ kapsamında olduğunu iletti. Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu, dün BM Genel Sekreterliği’ni bilgilendirerek, bu kapsamda Akay’ın sadece görevli olduğu ülkede, göreviyle ilgili yöneltilen suçlara ilişkin dokunulmazlığı bulunduğunu vurguladı. Türkiye’nin yanıtında, “BM’nin 1946 tarihli sözleşmesinin muafiyetler ve ayrıcalıklar ilgili hükümlerine istinaden bu kişinin Türkiye’de herhangi bir diplomatik dokunulmazlığı olmadığı, bu muafiyeti vatandaşı olduğu ülkede kullanamayacağı, bahse konu dokunulmazlığın görevi ile ilgili dokunulmazlık olduğu, Türkiye’de işlendiği öne sürülen yargı sürecini kapsamadığı” görüşü iletildi.
BM yetkilileri ise daha önce gündeme gelen “Malezya davası”nı hatırlatarak, diplomatik dokunulmazlığı olan Param Cumaraswamy nedeniyle Malezya hükümetinin yargılanmasını örnek gösteriyor. Hürriyet’e bilgi veren diplomatik kaynaklar, Malezya davasının örnek teşkil edemeyeceğini, söz konusu yargıcın görevine ilişkin yaptığı açıklamalar nedeniyle yargılandığını hatırlatıyor.
BAN Kİ-MOON'A DA İLETTİ
BİRLEŞMİŞ Milletler’in Uluslararası Ceza Mahkemeleri Mekanizması Başkanı Theodor Meron, Türkiye’de tutuklu BM yargıcı Aydın Sefa Akay’ın serbest bırakılması talebini BM Genel Sekreteri Ban Ki - moon’a da iletti. Meron, çarşamba günü BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Ruanda’da işlenen soykırım ve savaş suçlarıyla ilgili temyiz mahkemesinin heyetinde yer alan Akay tutuklu olduğu için yargılama yapılamadığını belirtmiş ve Türkiye’ye BM yargıcını serbest bırakması çağrısı yapmıştı. Bu talebini bu kez Ban Ki-moon’a doğrudan taşıyan Meron, BM yargıçlarının diplomatik dokunulmazlıkları olduğunu vurguladı ve Akay’ın durumunun bir BM yargıcının gözaltına alındığı ya da tutuklandığı ilk örnek olarak göründüğünü kaydetti. Ruanda ve Yugoslavya’daki savaş suçlarını yargılayan kurumun başkanı olan Meron, Akay’ın hızlı bir şekilde serbest bırakılmaması halinde bunun hukukun egemenliği, yargı bağımsızlığı ve uluslararası adalet için tehlikeli bir emsal oluşturacağını sözlerine ekledi.
