Bedeli Türkiye mi ödeyecek

Bundan yaklaşık 10 yıl önce, dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’un yapmak isteyip de yapamadığı işe şimdi Türkiye soyundu ve İsrail ile Suriye’yi, dolaylı barış görüşmeleri için masaya oturtmayı başardı.
Ancak, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın girişimiyle gerçekleşen bu dış politika hamlesi, beraberinde pek çok soruyu da getirdi; Acaba, İsrail ile Suriye arasındaki barışın “bedelini” Türkiye mi ödeyecek?
Arap basınına ve Suriyeli uzmanlara göre; “Evet, bu barışın bedelini Türkiye, su olarak ödeyecek…”
  �
ASIL SORUN; SU KAYNAKLARI…

Gulf News haber sitesinde bugün yayınlanan Duaid El Baik imzalı habere göre Türkiye, Suriye ile İsrail arasındaki barışın “Suya ilişkin bedelini ödeme sözü verdi.”
Haberde, Suriye-İsrail barışının önündeki en büyük engelin, Golan tepelerinin güvenlik açısından taşıdığı önlem değil, bu bölgedeki tatlı su kaynaklarının kimin tarafından kontrol edileceği sorusu olduğu vurgulandı.

Aynı haberde, görüşmelere katılan Suriye heyetinin başkanına çok yakın olan Ayman Abdul Nour adlı Suriyeli uzmanın bir iddiasına da yer verildi. Ayman Abdul Nour’a göre, Türkiye’nin girişimiyle yapılan son görüşmelerde, “su konusu artık mesele değil”. Türkiye’nin, “barış sonrasında Suriye’nin karşılaşabileceği her türlü su sıkıntısını, Fırat nehri üzerinden karşılama sözü verdiğini” öne süren Nour, “Üzerine kurduğu barajlar ile Dicle ve Fırat’ın sularını kontrol eden Türkiye, Tabaria gölünün yaratacağı sıkıntıyı da çözebilecek konumda” dedi. Nour’a göre, “su konusu, Türkiye’nin verdiği güvence ile çözüldüğünden”, şu anda yürütülen İsrail-Suriye görüşmelerinde asıl sıkıntı Şam yönetiminin İran’la ilişkisi ve İsrail karşıtı hareketlere verdiği destekte düğümlenmiş” durumda.

ÖYMEN: 10 YIL ÖNCE, BİZİM SULARIMIZ ÜZERİNDEN PAZARLIK ETTİLER

Aynı durum, 10 yıl kadar önce Clinton’un Suriye ile İsrail arasında başlattığı barış görüşmelerinde de gündeme gelmiş, “bedel” gerçekten de Türkiye’ye ödettirilmeye çalışılmıştı.
O dönemde de Suriye ve İsrail arasındaki barış görüşmeleri, İsrail’in işgal ettiği Golan tepelerinden çekilmesi, Suriye’nin de buna karşılık İsrail Devleti ile resmen barış yapıp, İsrail karşıtı hareketleri desteklemeyi kesmesi üzerine kurulmuştu.

Ancak görüşmelerde en büyük anlaşmazlık, toprak konusunda değil de, “su konusunda” çıktı. Çünkü Golan tepelerindeki Tabaria Gölü, kullanılabilir su sıkıntısı çeken iki ülke açısından da “kritik öneme” sahipti.
Clinton yönetimi o dönemde çareyi, “barışın suya ilişkin bedelini” Türkiye’ye ödetmekte buldu.

ONUR ÖYMEN: “KABUL EDİLEMEZ DEDİK…”

O dönemde Dışişleri Müsteşarı olan, bugünün CHP Milletvekili Onur Öymen’in Hurriyet.com.tr’ye yaptığı açıklamaya göre, Amerikalılar “su bedelini” Türkiye’ye, Fırat ve Dicle suları üzerinden ödetmeyi planlıyorlardı.

Öymen, o zaman masada olan pazarlığı şöyle anlattı:
”İsrail’in Golan’dan çekilmesi, dolayısıyla tatlı su kaynaklarını da Suriye’ye bırakması öngörülüyordu. Ancak İsrail’in su sıkıntısı çekmemesi için, Suriye yönetimi de Golan’daki suların belli bir miktarını her yıl İsrail’e bedelsiz olarak akıtma garantisi verecekti. Tabii, Suriye’nin Golan’daki su kaynaklarından vazgeçmesine karşılık da, Amerikalılar Türkiye’yi ikna edip, İsrail’e verilen su miktarının aynısının, Türkiye tarafından Suriye’ye verilmesini sağlamayı vaat etmişlerdi.”

Öymen, o dönemde Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı olarak hem İsrail’e gitti, hem ABD’lilerle görüşmeler yürüttü. Bu görüşmeleri de, “Tüm taraflara, Türkiye’nin böyle bir garanti vermeyi asla kabul etmeyeceğini anlattık” diyerek özetledi.
Nitekim, Türkiye böyle sert çıkınca, barış görüşmeleri de, Clinton’un tüm çabalarına rağmen, sonuçsuz kaldı.

CHP SORU ÖNERGESİ VERECEK

Öymen telefonla Brüksel’den yaptığı açıklamada, şimdi su sorununun, 8 yıl önceye göre daha “kritik” olduğunu, Türkiye’nin kendisinin de büyük bir su sıkıntısı içinde bulunduğunu da vurgulayarak, bu konuda CHP olarak hükümete soru önergesi vereceklerini de söyledi.