Atatürk Lisesi’nde ’Devlet Şeref Madalyası’
Güncelleme Tarihi:
İzmir’in tarihi okulu Atatürk Lisesi, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na katılan çoğu şehit ve gazi olan öğrencileri dolasıyla, Devlet Şeref Madalyası almak için girişimde bulundu. Yunan işgali sırasında 1920 öncesi arşivi zarar gören okul, savaşlara katılan ve hayatta kalan öğrencilerin Cumhuriyet döneminde tasdikname almak için verdiği dilekçelerden oluşan belgelerin yer aldığı dosya ile Milli Eğitim Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı’na başvurdu.
Türkiye’nin tarihi okullarında biri olan ve 1888 yılında kurulan, adı İzmir İdadisi, İzmir Sultanisi, İzmir Erkek Lisesi ve son olarak İzmir Atatürk Lisesi olan okulda bugünlerde ’Devlet Şeref Madalyası’ heyecanı başladı. Milli Eğitim Bakanlığı, Aralık 2014 tarihinde, valilikler aracılığıyla Konya Lisesi, Sivas Lisesi, Kayseri Lisesi, İstanbul’da Galatasaray Lisesi ve İzmir’de Atatürk Lisesi başta olmak üzere Birinci Dünya Savaşı, Çanakkale Savaşı ile Kurtuluş Savaşı yıllarında son sınıf öğrencilerinin savaşa katılması ve hiç mezun vermemiş olmaları nedeniyle, bu nitelikteki okullara Devlet Madalyaları ve Nişanları Yönetmeliği’ne göre ’Devlet Şeref Madalyası’ verilebilmesi amacıyla girişimlerde bulunulacağını bildirdi. Bakanlık, inceleme ve araştırma yapılması için, bu savaşlara katılanlarla ilgili ve hiç mezun vermedikleri yönündeki onaylı resmi bilgi ve belgelerin iletilmesini istedi.
Atatürk Lisesi Müdürü Hasan Basri Karaoğlu ve Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı Başkanı İhsan Tutum, bunun üzerine gerekli bilgi ve belgeleri bulmak için seferber oldu. Lisenin arşivinde inceleme yapıldı. Ancak, Yunan işgali sırasında okulun arşivi zarar gördüğü için 1920 yılı öncesi bilgilere ulaşılamadı. Ancak, yılmadan araştırmalar devam etti. Arşivde bir zarf içinde savaş sonrasında Cumhuriyet’in ilanından sonraki yıllarda verilmiş bazı dilekçeler bulundu. Osmanlıca yazılmış bu dilekçeler yine okul mezunu olan sahaf Nail Esmer tarafından Türkçe’ye çevrildi. Dilekçelerin Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na katılan, hayatta kalmış öğrenciler tarafından tasdikname almak için verildiği ortaya çıktı.
5 ÖĞRENCİNİN DİLEKÇELERİ BELGE OLDU
Arşivde bulunan belgelerde 636 numaralı öğrenci Hakkı Efendi’nin 9’uncu sınıfta 1’inci Dünya Savaşı’na, ardından da Kurtuluş Savaşı’na, Hızır Efendi oğlu 655 okul numaralı Mehmet Emin’in 11. sınıfta Birinci Dünya Savaşı’na, 185 numaralı Ahmet Lütfi Efendi’nin de yedinci sınıfta yine Birinci Dünya Savaşı’na katıldığını belirttikleri dilekçelerinde, okuldan tasdiknamelerini istedikleri tespit edildi. Kayıkçı İzzet Ağa oğlu Mahmed Kazım Efendi’nin dilekçesinde 287 numaralı öğrenci olduğu ve okuldan mezun bulunduğu, ancak Birinci Dünya Savaşı’nda Filistin cephesinde esir düştüğü ve eşyalarını kaybettiği için, 876 numaralı Cemal Efendi oğlu Ali Celal ise Kurtuluş Savaşı nedeniyle okulu yarım bıraktığı için tasdiknamesini bu dilekçelerle istediler.
OKUL MÜDÜRÜ: MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI’NDAN BİLGİ İSTEDİK
Öğrencilerinin Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na katıldıklarını gösteren bu dilekçelerden oluşan dosya hazırlayan Okul ve Vakıf yönetimi, Milli Savunma Bakanlığı’na da bir yazıyla başvurarak arşivlerinde Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’nda okulun şehit ve gazileriyle ilgili kayıt olup olmadığını sordu. Okul Müdürü Karaoğlu, 1888 yılında kurulan Türkiye’nin tarihi okullarından biri olan Atatürk Lisesi’nin tek ve acı duraklama döneminin 15 Mayıs 1919 günü başlayıp 3 yıl süren dönem olduğunu söyledi. Karaoğlu, "İzmir’in Yunan işgali altında olduğu bu yıllarda okulun eğitime ara verdiğini, İzmir’in düşman işgalinden kurtulduğu 9 Eylül 1922’de yeniden başladığını anlattı. Öğrencilerin Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’na katıldıklarının bilindiğini, işgal sırasında kapatılan okulun arşivinin dağıtıldığını belirten Müdür Karaoğlu, "Bu nedenle 1920 öncesi bilgilere ulaşamadık. Milli Savunma Bakanlığı arşivinden bu bilgileri ulaşmak istiyoruz" dedi.
MEZUN VEREMEDİ
Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı Başkanı İhsan Tutum ise, 1’inci Dünya Savaşı’nda 27 Mayıs 1915’te Sultan Reşat’ın Sultani mekteplerinin onuncu sınıflarının da askere alınabilmesi için bir irade yayınlandığını, Atatürk Lisesi öğrencilerinin, Türkiye’nin dört bir yanındaki aynı yaştaki öğrenciler gibi gönüllü olarak savaşa gittiğini söyledi. Tutum, bu konuda araştırma yapan tarihçilerin de İzmir, Konya, Galatasaray Sultanileri (Lise) başta olmak üzere 1915 yılında mezun vermediğini, çoğunun şehit düştüğünü kitaplarına yazdığını söyledi. Tutum, 10. sınıflar hatta dokuzuncu sınıfların da savaşa gittiğini belirterek, "Okulumuz bu nedenle 1916-1917 döneminden başlayarak mezun vermemiş. Okuldan bu yıllarda mezun olduğu belirtilen 2-3 öğrencinin ise askere gitmeyen gayrimüslimler olduğunu sanıyoruz" dedi. Tutum, Atatürk Lisesi’nin, verilmesi düşünülen Devlet Şeref Madalyası’nı hak ettiğine inandıklarını, belgeleri Milli Eğitim Bakanlığı’na gönderdiklerini söyledi.