Eğitimi sarsan 10 değişiklik
Güncelleme Tarihi:
MİLLİ Eğitim Bakanlığı (MEB) yönetmelik, yönerge ve torba yasalarla yaptığı değişikliklerle bu yıl eğitimi sarstı. MEB, var olan yönetmeliklere ek ya da yeni maddelerle yaptığı sessiz sedasız değişikliklerle, anaokulundan ortaöğretim kurumlarına, özel okullardan yönetici hatta öğretmenlerin atanması ve rotasyonuna kadar radikal düzenlemeler getirdi. İşte anaokullarına mescit açılmasından ortaokul ve liselere başörtüsüne, müdürlerin atanmasından öğretmenlere rotasyona, yüksek puanlı okullarda 200 puan farkla ara sınıflara öğrenci alınmasından özel okullara teşvike, dershanelerin kaldırılmasına kadar veli, öğrenci, öğretmen ve müdürleri ilgilendiren 10 değişiklik:
5. SINIFA TÜRBAN
Başörtüsü değişikliği, 22 Eylül’de Bakanlar Kurulu toplantısının ardından kameraların karşısına geçen Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç tarafından ilk kez telaffuz edildi. Arınç, yaptıkları bir yönetmelik değişikliğiyle ortaöğretim kurumlarında öğrencilerin türbanlı olarak eğitim ve öğretimlerine devam edebileceklerini duyurdu. MEB’in ortaöğretim yönetmeliğinde değişikliğe gittiğini açıklayan Arınç, çok sayıda kız öğrencinin heyecanla bu müjdeyi beklediğini belirtti. Arınç’ın bu açıklaması türban serbestisini yalnızca orta öğrenim kurumları, yani liselerle sınırlı tutuyordu. Ertesi günü (23 Eylül Salı) Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı yaptığı bir açıklamayla serbestinin ilköğretim kurumlarında 5. sınıflardan itibaren geçerli olabileceğini söyledi, “İsteyen 5’inci sınıfta da başörtüsü takabilir” dedi. Böylelikle serbesti liseden 5. sınıfa kadar inmiş oldu. Yeni düzenlemeyi içeren “Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Okul Öğrencilerinin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yönetmelik” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onaylamasının ardından dünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemede daha önceki maddede yer alan ‘başı açık’ olma zorunluluğuna ilişkin ifade kaldırıldı.
Yeni maddede şöyle deniliyor: ‘Okullarda yüzü açık bulunur; siyasi sembol içeren simge, şekil ve yazıların yer aldığı fular, bere, şapka, çanta ve benzeri materyalleri kullanamaz; saç boyama, vücuda dövme ve makyaj yapamaz, piercing takamaz, bıyık ve sakal bırakamaz. Okul öncesi eğitim kurumlarında ve ilkokullarda (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) okul içinde baş açık bulunur.’ Bu durumda ilköğretimin ilk 4 yılında türban takılamayacak. Yönetmeliğin bir diğer yeniliği öğrencilere dövme yasağını da getirmiş olması.
İLKOKULDA MESCİT
26 Temmuz’da yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okulöncesi Eğitim ve İlköğretim Yönetmeliği’nin okulöncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarının açılması ve binaların kullanılması ile ilgili bölümünde önemli bir değişiklik yapıldı. Bu bölümdeki 81’inci maddenin 6’ncı fıkrası yeniden düzenlenerek, okulöncesi ve ilköğretim kurumlarında ibadet ihtiyaçları için mekân açılma izni verildi. Madde şöyle: “Yatılı bölge ortaokullarının pansiyon kısımlarında ibadethane açılır. Okulöncesi eğitim ve ilköğretim kurumlarında talep edilmesi halinde ibadet ihtiyaçlarını karşılayacak uygun mekân ayrılabilir.”
İKİLİ EĞİTİM KARARI
Resmi Gazete’de 26 Temmuz’da yayımlanan aynı yönetmelikte ‘tam gün’ kavramı kaldırılarak tam gün eğitimden vazgeçildi. Yönetmeliğe “50’şer dakikalık aralıksız 6 etkinlik saati süre ile ikili eğitim yapılır” hükmü konuldu. İlköğretimde 40 dakika olmasına rağmen, okulöncesi eğitim kurumlarında derslerin 50 dakika olarak belirlenmesi eğitimcilerin tepkisini çekti. Yönetmeliğin “Etkinlik, ders, etüt ve dinlenme süreleri” başlıklı 6’ncı maddesi şöyle: “Okulöncesi eğitim kurumlarında günde ellişer dakikalık aralıksız 6 etkinlik saati süre ile ikili eğitim yapılır. Ancak anasınıflarında kayıt alanındaki tüm çocukların kayıtlarının yapılmasına rağmen, ikili eğitim için grup oluşturacak sayıda çocuk bulunamadığı takdirde okulun öğretim şekline uygun olarak normal eğitim de yapılabilir.”
ÜCRETLER BANKAYA
Bu değişiklikten 20 gün kadar önce 5 Temmuz’da Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayınlandı. Özel öğretim kurumlarını ilgilendiren bir çok alanda yeni düzenlemeler getiren yönetmelikle öğretimle ilgili her harcama Bakanlığın takibine alındı. Buna göre, öğrencilerin ücretleri bir banka hesabına yatırılacak, hesap da Bakanlığa bildirilecek. Burslu ve ücretsiz öğrenciler de yine Bakanlık tarafından takip edilecek. 100 yıllık okullara bile asansör şartı getirilecek. Yabancı okullar dışındaki kurumlar yabancı genel müdür veya genel müdür yardımcısı çalıştıramayacak.
DERSANE ADI ÇIKARILDI
5 Temmuz’daki Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nde ‘dershane’ ismi de tamamen kaldırıldı. Bakanlık daha önce 1 Eylül 2015’te dershanelerin kapatılacağını açıklamıştı. Bu değişiklikle yönetmeliğe ‘Temel lise’ kavramı girdi. Yönetmeliğin konuyla ilgili maddesi şöyle: “Dönüşüm programı: 14/3/2014 tarihi itibariyle kanun hükümlerine göre dershane veya öğrenci etüt eğitim merkezi olarak faaliyet göstermekte iken 1/9/2015 tarihine kadar özel öğretim kurumuna dönüşmek isteyenlerin başvuru süreçlerinin, değerlendirme kriterlerinin, kurucuların dönüşmek istedikleri okul ve kurum ile dönüşümü tamamlayacakları süreye ilişkin taahhütlerinin yer aldığı programı; Temel Lise: Kanunun geçici 5’inci maddesi kapsamında dönüşüm programına alınan kurumların kurucuları tarafından açılan ve faaliyetleri 2018-2019 eğitim öğretim yılının sonuna kadar devam eden ortaöğretim özel okullarını ifade eder.”
ÖZEL OKULA TEŞVİK
Aynı yönetmelikle yapılan bir başka değişiklikle okulöncesi eğitim için 2500, ilkokul için 3 bin, orta ve lise öğrencileri için 3500 TL destek verilecek. Yönetmelik maddesi şöyle: “Her yıl temmuz ayında Maliye Bakanlığı ile müştereken hazırlanacak olan tebliğde illere göre belirlenen sayıdaki öğrenciler için (Ek-10) de yer alan okul türleri ve gruplarına göre eğitim ve öğretim desteği verilebilir. Tebliğde; her bir öğrenci için verilebilecek eğitim öğretim desteği tutarı resmi okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde Devlete maliyetinin bir buçuk katını geçmemek üzere, bir önceki yılın verileri esas alınarak belirlenir.”
200 PUANLA ARA SINIFA
13 Eylül Cumartesi günü Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ de sessiz sedasız yürürlüğe girdi. Buna göre önemli liselerin ara sınıflarında kontenjan boşluğu olduğu takdirde taban puana bakılmaksızın başvuran öğrenciler arasında puan sıralaması yapılarak öğrenciler kabul edilecek. Bu da yüksek puanlı okullarda ara sınıflarda eğitim gören öğrencilerle bu şekilde kayıt yaptıracaklar arasında puan uçurumuna ve haksızlığa neden olabilecek. Bir önceki yıl 490 taban puanla öğrenci alan bir okula 290 puanlı öğrenci kabul edilebilecek. Bu konudaki yönetmelik şöyle: “Hazırlık sınıfı bulunmayan okulların 10, 11 ve 12’nci sınıflarından hazırlık sınıfı bulunan okulların aynı sınıflarına nakil şartlarıyla birlikte yeterlilik sınavına bağlı olarak nakil yapılabilir. Bu kapsamda başvuruda bulunan ve nakil şartlarını taşıyan tüm öğrenciler bulundukları sınıf seviyesi dikkate alınarak bu yönetmelik kapsamında nakil başvurularının değerlendirildiği gün yeterlilik sınavına alınırlar. Yeterlilik sınavında başarılı olan öğrencilerin onay işlemleri açık kontenjana ve yerleştirmeye esas puan üstünlüğüne göre yapılır. Başarısız olanların başvuruları ise reddedilir.”
7 BİN MÜDÜR GİTTİ
Aynı kurumda 4 yılını dolduran okul müdürlerinin görevlerine son verildi. Veli, öğrenci, öğretmen ve şube müdürlerinin etkin olduğu yeni bir değerlendirme sistemi getirilerek, 75 puan ve üstü alan müdürlerin görevlerine devamı sağlandı. Bu puanı alamayanların görevine son verildi. Müdür yardımcılarını müdürlerin seçmesine yönelik düzenleme yapıldı. Türkiye genelindeki 23 bin 412 okul müdüründen 7 bini ilçe ve il milli eğitim ve okul komisyonları tarafından yapılan değerlendirme sonucunda 75 puanın altında kaldığı için görevlerini kaybetti. Bu müdürlerin yerine, yapılacak yeni görevlendirmeler kasım ayı ortasına kadar tamamlanacak. Ancak, yeni müdürlerin kendi ekibini kurma hakkı olduğu için mevcut müdür yardımcılarını değiştirme yetkisi var. MEB’den alınan verilere göre, Türkiye genelinde 5498 müdür başyardımcısı, 37 bin 295 de müdür yardımcısı var. Yani 42 bin 793 müdür yardımcısı her an koltuklarını terk edebilir. Yaklaşık 43 bin müdür yardımcısının tamamı değişecek olursa, yerine yapılacak görevlendirmeler öğretmenlerden seçilecek. Müdür yardımcısı olacak öğretmenler de sınıflarını bırakacağı için bu durum da öğrencileri etkileyecek. Dersler boş geçecek.
4 YILLIĞINA GÖREVLENDİRME
10 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmelik’in, Yönetici Görevlendirmede Esas Alınacak Hususlar başlığı altındaki 10’uncu maddesinde şu ifadeler var: “Yöneticiler 4 yıllığına görevlendirilir. Aynı unvanla aynı eğitim kurumunda 8 yıldan fazla süreyle yönetici olarak görev yapılamaz. Bulundukları eğitim kurumunda aynı unvanla 4 yıldan fazla, 8 yıldan az görev yapanlardan aynı eğitim kurumuna yönetici olarak görevlendirilenlerin görevleri, 8 yılın dolduğu tarih itibarıyla bu Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde sonlandırılır. Yöneticilik görev süresi uzatılmayanlardan yeniden görevlendirilmek isteğinde bulunanlar, aynı görevlendirme dönemiyle sınırlı olmak üzere, en son görev yaptıkları eğitim kurumlarında görevlendirilemez. Öğrencilerinin tamamı kız olan eğitim kurumlarının müdürleri ile bu kurumlar ve yatılı kız öğrencisi bulunan eğitim kurumlarının müdür yardımcılarından en az biri kadın adaylar arasından görevlendirilir. Karma eğitim yapılan ve müdür yardımcısı sayısı 3 ve daha fazla olan eğitim kurumlarının müdür yardımcılarından en az biri kadın adaylar arasından görevlendirilir. (Yöneticilikte 4 yıllık görev süresini dolduranlardan görev yaptıkları eğitim kurumu bakımından 5’inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen şartı taşımayanların görev süreleri, görev yapmakta oldukları eğitim kurumunda uzatılamaz. Bunların görev süreleri istemeleri halinde 17’nci maddeye göre durumlarına uygun diğer eğitim kurumlarında uzatılabilir. Müdür görevlendirmesi yapılan eğitim kurumlarına müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı görevlendirmeleri yeni görevlendirilen müdürün inhası, il milli eğitim müdürünün teklifi ve valinin onayı ile yapılır. Yönetici görevlendirmeleri takvimi her yıl Bakanlıkça belirlenerek Bakanlık internet sitesinde duyurulur ve valiliklere yazı ile bildirilir.”
ÖĞRETMENE ROTASYON
Torba kanunla öğretmenlere rotasyonun da önü açıldı. Rotasyonun bir okulda 10 yılını dolduran öğretmenleri kapsayacağı iddia ediliyor. Bakanlık açıklamasa da, eğitim sendikalarına göre 800 bini aşkın öğretmenden 400 bini rotasyondan etkilenecek. Yönetmelik henüz yayımlanmadığı için ayrıntılar netleşmedi. Buna göre MEB Kanunu’nda (yönetmeliği henüz çıkmadı) öğretmene rotasyon uygulanacağı belirtilmiş, ataması zorunlu hizmet bölgelerine yapılarak göreve başlayan öğretmenler kendi iline ya da yakın ile zaten en az 10 yıl sonra gelebiliyor. Torba kanun olarak tabir edilen İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun 10 Eylül’de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 11 Eylül tarihli 1. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlandı. Kanunun 95’inci maddesinde öğretmenlere rotasyonun önünü açan ifadeler şöyle yer aldı: “MADDE 95 – 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43 üncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan ‘Bakanlıkça ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’ ibaresi ‘Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’, altıncı fıkrasında yer alan ‘yazılı ve sözlü sınava’ ibaresi ‘yazılı ve/veya sözlü sınava’ şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir: ‘Öğretmenlerin hizmet sürelerine ve/veya isteğe bağlı il içi veya il dışı yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”
SEÇMELİ DERSLERE NOT
23 Ocak ve 27 Ocak’ta ortaöğretim kurumlarının ‘haftalık ders çizelgeleri’ değişti. Buna göre matematik, fizik, kimya ve biyoloji derslerinin ders saatleri mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında arttırıldı. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, bütün ortaöğretim kurumlarında okutulmakta olan ortak dersler arasında yer alan yabancı dil, beden eğitimi, müzik, görsel sanatlar derslerini bazı sınıflar için kaldırdı. Bunun dışında yönetmelik, yönerge ve kanunla değişenlerden bazıları şunlar: Aynı binada ilkokul, ortaokul, lise gibi birden fazla okul açılmasının önü kapatıldı. Anaokullarından rehber öğretmen kadrosu alındı. Müdür yardımcısı ve başyardımcılığı kadrosu sayısına ilişkin kriterler değiştirildi. Anasınıflarında ücretli kulüp çalışmaları ilkokullara da getirildi. Yetiştirme kursları ilkokullarda açılamayacak, sadece ortaokul ve imam hatip ortaokullarında açılabilecek. Seçmeli derslere not verilmeye başlandı. İlkokullarda performans ve proje görevi kaldırıldı. Ortaokullarda ise performans görevi kaldırıldı.
DEVAMSIZLIK 10 GÜNE İNDİ
Özürsüz devamsızlık ortaöğretim kurumlarında 10 güne indirildi. Liselere kayıt, eylül ayı boyunca her hafta nakil yapılması yoluyla okul kontenjanlarının tam kullanılmasına yönelik düzenleme yapıldı. Özel eğitim gerektiren öğrencilere fen ve sosyal bilimler liseleri dışındaki okullara her şubede en fazla 2 öğrenci olacak şekilde kayıt hakkı verildi. Bakanlık müfettişleri ile eğitim denetmenleri maarif müfettişleri unvanıyla birleştirildi. Bakanlığın merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatının tamamını denetlemekle görevlendirildiler. Öğretmenlerin ders denetimi sona erdi, müfettişler kurum denetimi yapacak. Ortaokul ve bazı liselerdeki haftalık ders saatleri yeniden düzenlendi. Ortaokul ve bazı lise türlerindeki sınıflara göre haftalık 35, 36, 37 saat olan farklılık giderildi ve 35 olarak düzeltildi. Meslek liselerine kayıt yaptıran öğrenciler, gidecek bir okul bulduğu için rahat bir nefes alsa da asıl sorunu 9 ve 10’uncu sınıf sonunda yaşayacaklar. Çünkü yeni Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre, tüm liselerde dersler ortak. Meslek liseleri ise alan seçimini 9’uncu sınıf, dal seçimini de 10’uncu sınıf sonunda yapacak. Fakat isteyen istediği bölüme gidemeyecek. Öğrencinin ders başarısına, sağlık durumuna, not ortalamasına vs bakılacak. Kriterler tutmazsa öğrenci istese de o bölüme gidemeyecek. Hatta şartlar sağlansa bile bölüm kontenjanı uygun değilse öğrenci başka okul veya bölüme gidebilecek.