zgurcanli@hurriyet.com.tr
Oluşturulma Tarihi: Şubat 13, 2013 16:09
Cilvegözü'nde önceki gün meydana gelen, 14 kişinin ölümüyle, çok sayıda kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan bombalı saldırı konusundaki müthiş detay;
Patlama, Türk jandarmasının kontrolündeki ara askeri bölgede meydana geldi. Ve bu bölgeye araç giriş-çıkışları jandarma tarafından, hem köpekle, hem de el dedektörleri ile kontrol ediliyordu.
YAZICI: "UZAKTAN KUMANDAYLA PATLATILMIŞ"
Gümrük yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Cilvegözü sınır kapasının durumu şöyle;
Sınır kapısı ilk kurulduğunda, ara bölge çok küçük bir alandı. Ancak Suriye'de iç savaşın çıkması üzerine, Türkiye ve Suriye arasındaki ara bölge yaklaşık 3 kilometre genişliğe çıkarıldı.
Bu yapılırken, sınır Suriye içine doğru 500 metre, Türkiye içine doğru da 2350 metre alındı.
Patlama öncesinde sınırdaki rutin kontroller şöyle yapılıyordu; Suriye'den gelen araçlar, Suriye sınırını geçtikten sonra ara bölgeye giriyordu. Ardından, bu ara bölgede Suriye kontrolündeki 500 metrelik alanı geçen araçlar, Türk jandarmasının kontrolündeki noktaya geliyordu. Araçlar bu kontrol noktasından Türkiye'ye değil, ara bölgenin Türkiye kontrolündeki bölümüne geçiyorlardı.
Suriye'den gelen tüm araçlar da, bu kontrol noktasında, Türk jandarması tarafından bomba eğitimi alan köpekler ve el detektörleri ile aranıyorlardı. Arama ardından Suriye'den gelen araçların, Türkiye kontrolündeki ara bölgeye geçmesine izin veriliyordu.
ARAMA NOKTASI KALDIRILDI, KASIM 2011'DE YENİDEN KOYULDU Suriye ile Türkiye arasındaki ara bölgenin Türkiye girişindeki jandarma kontrol noktası bir dönem kaldırıldı. Ancak Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü'nün verdiği bilgiye göre, kontrol noktası 20 Kasım 2011 tarihi itibariyle komisyon kararıyla yeniden oluşturuldu. Cilvegözü Gümrük Müdürlüğü, Hürriyet'in "jandarma kontrol noktası kaldırıldı mı, yoksa halen ara bölgenin Türkiye tarafının girişinde kontrol noktası var mı?" sorusuna, "Bir dönem kaldırılmıştı. Ancak 20 Kasım 2011 tarihi itibariyle komisyon kararıyla yeniden oluşturuldu" yanıtını verdi.
CHP Hatay Milletvekili Hasan Akgöl de, Hürriyet'e yaptığı açıklamada, jandarma kontrol noktasının ara bölgede halen faal durumda olduğunu belirterek, "Türkiye, kendi sınırlarını kontrol edemez halde" tepkisini gösterdi.
PATLAMA, JANDARMA KONTROLÜNDEN SONRA Cilvegözü'ndeki patlama, işte bu jandarma kontrolü geçildikten sonra, Türkiye kontrolündeki ara bölgede gerçekleşti.
Türkiye 2 bin 350 metrelik bu ara bölgeyi, Suriye ile ticaret için kullanıyordu.
Suriye ile ticaret ise şöyle işliyordu;
Türkiye'den malını satacak olan şirketler, tırlarını, kamyonlarını Cilvegözü'ndeki gümrükten geçirerek, Türkiye kontrolündeki 2350 metrelik ara bölgede oluşturulan alana getiriyorlar. Suriye'den gelen araçlar da, Türk jandarmasının ara bölgenin Türkiye tarafının sınırındaki kontrolünden geçtikten sonra, yine Türk tırlarının yanaştığı bölgeye giriyorlar. Ve ticaret, Türkiye kontrolündeki bu ara bölgede yapılıyor. Nitekim patlama da, Türkiye kontrolündeki, ticaretin yapıldığı bu ara bölgede gerçekleşti.
GÜNDE ORTALAMA 150 TIR Cilvegözü'nden sadece ticaret için tır geçişi yapılmıyor. Suriye'ye gönderilen insani yardımları taşıyan tırlar da yine yardımları Suriye araçlarına burada teslim ediyorlar. Yetkililer, Cilvegözü'nden günde ortalama 150 tırın gümrüğü geçerek, ara bölgeye girdiğini belirtiyorlar. Bu tırların 30 kadarı insani yardım taşırken, yaklaşık 120'si ticaret amacıyla ara bölgeye giriyor.
İNSAN GEÇİŞİ SIKINTILI Cilvegözü sınır kapısından insan geçişi ise şöyle gerçekleşiyor;
Suriye'den gelenler, ara bölgeyi de geçtikten sonra, Türk gümrüğü'ne giriyorlar. Burada, normal şartlarda Suriye vatandaşlarının pasaportlarını göstererek, işlemlerini yaptırıp, Türkiye'ye girmeleri gerekiyor.
Ancak Suriye'de yaşanan karışıklık ve Türkiye'nin izlediği "açık kapı politikası" nedeniyle kontroller son iki yıldır eskisi kadar etkin yapılamıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "kaçan Suriyeliler pasaportsuzsa da alın" talimatına uygun olarak, Cilvegözü'ndeki gümrük geçişinin Türkiye tarafından bir mülteci kabul merkezi oluşturulmuş durumda.
Yani pasaportu olmayan Suriyeliler'in de, "ben mülteciyim" demeleri halinde, kendilerinin sınırdan geçişine izin veriliyor ve bu kişiler mülteci kabul merkezine yönlendiriliyorlar.
"
GÜMRÜK MEMURU TANIYORSA, ARA BÖLGEYE GİRİŞ-ÇIKIŞ YAPIYOR"Ara bölgede böylesine büyük bir ticaret potansiyeli olması, bölgede yaşayan Türk vatandaşlarının da "hizmet vermek için" buraya akın etmelerine neden olmuş durumda.
Ara bölgede, malların tırdan tıra aktarıldığı alanda Türk ve Suriye vatandaşları, hamal, hanutçu, hatta seyyar satıcı olarak çalışıyorlar. Bu kişilerin Türkiye sınırından ara bölgeye geçişlerinde de, yetkililere göre, kimi zaman pasaport istenmediği oluyor. olay "sınır ticareti" çerçevesinde görüldüğü için, pasaportsuz geçişlere göz yumulabiliyor. Burada ana kriter ise, "gümrük muhafaza memurunun kişiyi tanıması" oluyor.