"Can yelekleri yoktu"
Güncelleme Tarihi:
KARADENİZ’de dün patlayan fırtına Şile’den 10 mil açıkta Volgo-Balt 199 yük gemisi birkaç dakika içinde batırdı. Şile’den yardıma gitmeye çalışan Kıyı Emniyeti’nin 7 numaralı botu da sürüklenerek Şile Mendireği’ne çarparak parçalandı. Botun kaptanı Cemil Özben, Yağcı Turgay Sarıboğa, Çarkçı Mehmet Genç ile yardıma giden balıkçı Mümin Akgün hayatlarını kaybetti. Botun önünde demir atmaya çalışan denizci Ahmet Kotaracı ise kayalıklara düşerek hayatta kaldı. Hayatını kaybeden gemicilerin yakınları, personelin zorla denize çıkartıldığını iddia etti. Kıyı Emniyeti Genel Müdürü ise "Personelin can yeleği giymeleri gerekiyordu. Olmadı. Can yeleği giymemişlerdi." dedi.
Korkunç kazanın ardından gözler Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’ne çevrildi. Eleştirilerin odağındaki Kıyı Emniyeti Genel Müdürü Salih Orakçı kazayla ilgili şunları anlattı:
ŞİLE'DE FECİ KAZA / FOTO GALERİ
BİZİM İŞİMİZ BU HAVALARDA CAN KURTARMAK
Biz denizde can ve mal kurtarıyoruz. Temel görevimiz bu. Herkesin kötü havalardan kaçtığı, sığındığı zamanlarda biz bu havaya çıkarak onlara yardım etmek için varız. Varlık sebebimiz bu. Arkadaşlarım 1500 kişinin üzerinde insan kurtarmışlar. Bunları kurtarırken de aslanlar gibi, her türlü olaya canla başla fedakarca müdahale etmişler. Bu müdahaleler sırasında mutlaka bağlı olduğu birimle bağlantı halinde, onlarla görüşerek konuşarak bu işleri yapmışlar.
HAVA ŞARTLARI MÜSAİT GÖRÜNÜYORDU
Dünkü hava şartlarına baktığımızda hem Kilyos tarafında, hem diğer tarafta yaşanan olayda her ikisinde de müdahale etmek zorunda olduğumuz bir süreci yaşadık. Hava raporuna baktığımızda 3-5’di. Olay Şile’nin açığında, çok yakın. Zaten daha öncesinde de Şile’ye böyle bir botu konuşlandırmanın amacı, oralarda böyle bir olay olduğunda İstanbul’dan oraya yetişene kadar insanları kaybetme riskiniz var. Bu süreci yaşarken olay noktasına mevcut botun daha hızlı gitme şansı olduğunu arkadaşlarımız değerlendirdi. Orada bulunan ekiple de paylaştılar. Planlamaya baktığınız zaman, o havada dışarıda çalışan aynı özellikteki 1 numaralı bot 4 kişiyi kurtarıyor. O kişilerin uzun zaman denizde kalmaması lazım. Kurtarma standartlarına göre, mantığına göre. İç kanama olabilir. Farklı bir durum yaratabilir. Onların sahile bırakılması gerekiyor. Bu meyanda da helikopterle de irtibat halinde. Olası yeni bir kişi varsa, ona da yakın olmamız gerekiyor. O sırada sahil güvenlikten de ihbar geldi birileri var diye. Doğal olarak iki bot, iki tane daha romörkör çıkarttık. Şile’de de birkaç deneme yapıldı.
Arkadaşlarımız Şile’deki teknenin çarkçısıyla, kaptanıyla değerlendirmişler. Bir şekilde de oradan çıkarak operasyona katılabileceğini değerlendiriyor. Bunu kaptanla konuşuyorlar. Kaptan da çıkıp birkaç deneme yapıyor. Ondan sonra da gidemeyeceğini söylüyor. Bu tip olaylarda tüm ekiplerimiz stand-by beklerler. Cemil Kaptan’ın ekibi de teknenin ikinci ekibi. Farklı bir yerden gelen bir ekip değil. Aklınıza gelen bir kişiyi başka bir yere vermek gibi bir şey olmaz. Arkadaşlarımız Cemil Kaptan’la da konuşuyorlar. Daire başkanımız “Tüm inisiyatif sende. Bak değerlendir. Yapabileceğin bir durumsa yap. Dışarıdaki kişiler senden kurtarılmayı bekliyor. Sen de kendi personelinle görüş. Teknede can mal emniyetini düşün buna göre hareket et” diye konuştu. Biraz da gözü kara olarak biliniyor Cemil Kaptan. Bu süreç içerisinde herhalde o da deneyeyim demiş. Deneme sonucunda da maalesef anlamadığımız bir nedenle olmuş. Gemi kaptanı planlaması gerekiyordu. Can yeleği giymeleri gerekiyordu. Olmadı. Can yeleği giymemişlerdi.
“İNANMAZSANIZ YAPAMAYABİLİRSİNİZ”
Burada konuşulması gereken şey hangi ekibin gittiği değil. Giden ekip hangisi olursa olsun. Bazen öyle şey vardır. Bazı şeyleri yapamayacağınıza inandığınız zaman psikolojik olarak da yapamayabilirsiniz. Bu bunun sizi yapamayacağınız, bilmediğiniz anlamına gelmez. Hangi personelin gittiği değil konu. Giden personel kalitesiyle, sertifikalarıyla, donanımlarıyla buna haiz mi? Gidilen bot bu anlamda, bu özelliklerde, teknik yapısıyla buna uygun mu buna bakmak lazım.
100 KERE DENESE 99’UNU BAŞARIRDI
Gemi kaptanı tek inisiyatifi olan kişidir. Gemisinin tek sorumlusu olan kişidir. O işi yapıp yapmayacağına karar verecek tek kişidir. Dolayısıyla da bu sürecin içinde gemi kaptanı tüm aşamalarını değerlendirmiş. Gemiyi de bu şekilde planlamış. Cemil Kaptan çok tecrübeli. Buradan 100 kere çıksa, 99’unu başarıyla yapacak kalitede birisi.
Anonometre 19 (Rüzgar ölçer) gösteriyor. Bu da 3-4 hava yani. Biz buna da inanmadık. Tekrardan bunları kriz masasında tüm ekibimizle tartışarak baktık. Dün Garipçe’deki meteoroloji sensörlerine de baktık. Rüzgar ne esmiş diye baktık. Bu da doğruluyor. Her şeyden önce konusuna vakıf gemi kaptanı. Kendisine her türlü inisiyatif verilmiş. O inisiyatifi değerlendirecek kalitede de bir arkadaşımız. Sonuçta o kararı da veren kendisi. Ona farklı bir şey söylemiş olmak, bu tip yakıştırmalarda bulunmak da çok hakkaniyetli değil.
KİLYOS'TA GEMİ BÖYLE SÜRÜKLENDİ / WEB TV
ARIZA MI VAR BİLMİYORUZ
Makine arızasını bilemiyoruz. Makine arızası da olabilir, başka bir şey de olabilir ama biz bunu inceleme sonunda göreceğiz. Bu operasyonları defaten yapmış. Mendirekten çok güzel bir şekilde çıkan bir kişinin, daha sonra sürüklenip kayalara gelip parçalanması söz konusu.
Olayı inceliyoruz. Mendirekten çıkışıyla ilgili sürece de bakacağız. Bizim tabi şu anda üzüntümüz sadece gerçekten binlerce kişiyi kurtaran böyle can siperane çalışan, hatta bu konuda ödül almış kaptanımız ve ekibinin kaybedilmiş olması bizi zaten son derece üzüyor.
BOT TEKRAR YÜZER AMA…
Botumuz safe-rating özelliğine sahip. Yüzerken ters dönmesi sırasında tekrar düzelip yoluna devam eden bir bot. Bu, siz stabilite şartını sağladığınız sürece olur. Dışarıdan bir şekilde botu delen bir cisim ya da botun bir yere çarpması sonucunda yaralanması durumunda o botun batmamasını hayal etmek zor. Norveç dizaynı tekneler bunlar. Avrupa’da standartlarında tekne desek çok abartmış olmayız ama sonuçta baktığımız zaman kalitesiyle beraber, yaptığı operasyonlarla kendisini ispatlamış. Bizim bu ispatın dışında baktığımız şeyler teknik anlamda, donanım anlamında, personel kalitesi anlamında bu özelliklere sahip mi diye düşündüğünüzde, evet bunlara sahip.”
10 SANİYE İÇİNDE OLMUŞ OLABİLİR
Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün kurucusu Hücum Tulgar, CNN Türk’te katıldığı canlı yayında yaşananları şöyle özetledi:
“Bu tekneler dünya üzerinde arama kurtarma teknelerindendir. Tüm teknik donanıma sahiptir.Personel eğitimli bir personeldir. Bu koşullarda çıkılır mı? Türk insanı dışında başkaları çıkmaz. Türkiye’de ‘çıkın’ diye talimat vermeyiz, ancak onların çıkmaması için ‘çıkmayın’ diye talimat verilir. Hava 8-9 şiddetinde bu tekneler 10-12 havada seyredebilen teknelerdir. Hacı yatmaz gibi denizde batma tehlikesi olmayan teknelerdir. Yalpaladığı zaman makineler 10 saniye kadar stop eder, o sırada makineler stop ettiği için kayalara vurmuş olabilir. Personele çıkmadı demek onlara haksızlık yapmaktır.”
DENİZ SAKİN MELTEM’Dİ
Rüzgârların şiddeti, Beaufort ölçeğinden yararlanılarak tahmin edilir. Bu ölçeği İngiliz Amiral Sir Francis Beaufort (1774-1857) savaş gemilerinde kullanılması amacıyla geliştirmiştir. Bu ölçekteki Beaufort sayısı ve ortalama rüzgâr hızı uluslararası değerlerdir; ama rüzgârların adı ve tanımlanan belirtileri ülkeden ülkeye değişebilir. Rüzgarın metre/saniye hızı skaladaki numaralarla karşılaştırılır. Denizciler bu yönteme göre denize çıkmaya karar verirler. Şile’deki kazada Beufort skalasına göre Sakin Meltem’de meydana geldi. Skaladaki tüm rüzgar hızları şöyle:
0 Sakin: Su yüzeyi ayna gibi düz, palpa liman. Karada yaprak kıpırdamaz. Duman dikine yükselir. Dalga Yüksekliği: 0 metre
1 Hafif Rüzgar (rüzgar hızı 0,5 - 1,5): Su yüzeyi balık pulu gibi hafif hafif buruşur. Karada yapraklar hafif sallanır, dumanlar rüzgar yönünü belli eder. Dalga Yüksekliği: 0 – 0,25 metre
2 Hafif Meltem (rüzgar hızı 2-3): Suyun yüzeyi tamamen buruşur dalgalar henüz kırılmazlar. Karada rüzgar tende hissedilir, yapraklar titreşir. Dalga Yüksekliği: 0,25 – 1 metre
3 Yumuşak Meltem (rüzgar hızı 3.5-5): Denizde ve büyük göllerde ufak dalgalar oluşur tepeleri kırılmaya başlar. Karada yapraklar ve ince dallar devamlı titreşir, bayraklar hafif dalgalanır. Dalga Yüksekliği: 0,75 – 2 metre
4 Sakin Meltem (Rüzgar hızı 5.5.-8): Denizde dalgalar büyür ve uçları beyazlaşır, yelken için ideal havadır. Karada küçük ağaç dalları sallanır, toz ve kağıt parçaları uçuşmaya başlar. Dalga Yüksekliği: 2– 4 metre
5 Fırışka (Rüzgar hızı 8.5-10.5): Dalgaların uçları kırılmaya başlar, uçlarda hafif kopmalar olabilir. Karada bayraklar devamlı dalgalanır, yapraklı küçük ağaçlar sallanır. Usta yelkenci havası. Dalga Yüksekliği: 3– 6 metre
6 Kuvvetli Rüzgar (Rüzgar 11-13.5): Dalga yüksekliği 3 - 4 metreyi bulur, uçları koparak uçmaya başlar. Balığa çıkmak risklidir. Yelkenler camadana vurulmaya başlar. Dalga Yüksekliği: 5– 7 metre
7 Sert Rüzgar (Rüzgar hızı 14-16.5): Dalgalar büyür uçları rüzgar yönünde kırılarak savrulur rüzgar misinada ıslık çalmaya başlar. Yelkenliler limanda kalır. Balığa çıkılmaz. Dalga Yüksekliği: 7 – 10 metre
8 Çok sert Rüzgar (Rüzgar hızı 17-20): Artık denizde büyük gemiler yalpaya düşer, yakın olanlar limana çekilir. Karada rüzgara karşı zor yürünür, filizler rüzgarla kırılır. Dalga Yüksekliği: 9 – 12 metre
9 Fırtına (rüzgar hızı 21-23.5): Dalgalar 7 - 10 metre boya ulaşır büyük gemilerin bordasından girebilir. Karada kiremitler uçabilir. Dalga Yüksekliği: 12 metre üstü
10 Kuvvetli Fırtına (rüzgar hızı 24-27): Dalgalar çok. Deniz beyaz görünür. Karada nadir görülse de oldu mu orta boy ağaçlar sökülebilir.
11 Bora (rüzgar hızı 29-32): Can pazarı. Denizde görüş çok azalır küçük gemiler dalgalardan görülmeyebilir. Karada ender görülür ve büyük hasarlar verebilir.
12 Kasırga (Rüzgar hızı 32-36): Denizde ve hatta karada büyük hasarlar verebilir.