Çevrecileri sevindiren iki karar

İkizdere Vadisi’nde BESS Elektrik A.Ş. tarafından yapımı planlanan 110 megavat kurulu gücündeki Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projesi için dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı, 'Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu' raporu verince yöre halkı, kararın iptali istemiyle Rize İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Avukat Yakup Şekip Okumuşoğlu’nun takip ettiği davada mahkeme, 2010 yılının Ağustos ayında bakanlığın verdiği 2ÇED olumlu' raporunu iptal etti. Mahkeme, iptal kararına dayanak gösterdiği bilirkişi raporunda, söz konusu HES projesi için Çevre ve Orman Bakanlığı’nca verilen 'ÇED olumlu' kararının, ÇED yönetmeliğine ve yasalara aykırı olduğuna vurgu yaptı. Danıştay’a başvuran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise karara itiraz etti. İtirazı görüşen Danıştay 14’üncü Dava Dairesi, Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projesi için dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı’nın verdiği, 'ÇED olumlu' raporunu iptal eden yerel mahkeme kararını, yapılan itirazı reddederek onadı. Danıştay 14’üncü Dava Dairesi kararında, Rize İdare Mahkemesi’nin kararının dayandığı gerekçenin hukuk ve usule uygun olduğu yönünde görüş bildirdi.

BAKANLIĞIN, YÜRÜTMEYİ DURDURMA İSTEMİNE RET

Danıştay’dan başka bir karar da, İkizdere Vadisi’ndeki Cimil Deresi üzerinde, Direnç Enerji tarafından yapımı planlanan 18.10 megavatlık Selin-2 Hidroelektrik Santrali projesi için geldi. Bilindiği gibi, dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı’nın, "Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) gerekli değildir" kararı sonrasında santral yapımının önünün açılması üzerine İkizdere Derneği ile köylüler adına Dereköy Muhtarlığı, Rize İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Mahkeme önce yürütmeyi durdurma kararı verdi, ardından da 'ÇED gerekli değildir' kararını iptal etti. Mahkeme iptal kararında, Anayasa’nın 17 ve 56’ncı maddelerine göndermelerde bulunarak, Bakanlığın görev ve sorumluluklarını hatırlattı. Kararda ayrıca, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun, Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri, yönetmelikler, Kyoto Protokolü ve uluslararası anlaşmalar ile bilirkişi raporlarına da atıfta bulunularak, santralin yapılması halinde doğaya telafisi güç ve imkansız zararlar verileceğine vurgu yapıldı. Bunun üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kararın yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay’a başvurdu. Ancak itirazı görüşen Danıştay 14’üncü Dava Dairesi, yürütmeyi durdurma talebini reddetti.

EKŞİ: MAHKEME KARARLARI İYİ OKUNMALI

İkizdere Derneği eski başkanı ve Mimar Mühendisler Grubu (MMG) Genel Başkan Yardımcısı Jeofizik Mühendisi Kadem Ekşi, Danıştay’ın kamu yararına verdiği kararın, bölgenin kalkınması ve turizm aksında büyümesine yardımcı olacağını belirterek, mahkeme kararlarının ilgililerce iyi okunması gerektiğini söyledi. Ekşi, "İkizdere Vadisi’nde mahkeme karalarını yok sayarak hiçbir şey yapılamayacağı gerçeği Danıştay’ın kararı ile bir kez daha ortaya konuldu. Bu kararı bölge halkı saygıyla karşılıyor. Burada gerçekten ortak akılla ve sivil toplum örgütlerinin düşüncelerine saygı gösterilerek, doğa ve çevre bilinci ile hareket edilmelidir. Yargı kararlarında, havza planlaması yapılmadan 26 HES projesinin vadide uygulanamayacağı açıkça görülmüştür. Bölge, Doğu Karadeniz Kalkınma Planı (DOKAP) ile yeniden bir diriliş yakalayacaktır. O nedenle bu projeler DOKAP ruhuna uygun yapılmalıdır. Birkaç enerji şirketi kazanacak diye bölgenin doğal yapısı ve endemik türlerinin yok edilmesine müsaade edilmeyecektir. Herkes aklını başına alsın. Yerel kalkınma ve yerel dinamikleri bölgesel kalkınma ruhuna uygun ortak akılla hayata geçirelim. Bunun dışında hiçbir uygulamayı yöre halkı kabul etmeyecektir" dedi.

İKİZDERE VADİSİ

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından koruma öncelikli bölgeler arasında yer alan 74 kilometre uzunluğundaki İkizdere Vadisi boyunca 26 HES projesinin yapımı planlanıyor. Vadide yapımı tamamlanan bir santral elektrik üretimine geçerken, 2 HES’in ise yapımı sürüyor, diğer HES projelerinde ise ÇED süreci işletiliyor. Vadi, yöre halkının başvurusu üzerine 22 Ekim 2010 tarihinde Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından doğal SİT alanı ilan edildi. Ancak, doğal SİT kapsamı ve derecelerini içeren karar yazısı geçen 1.5 yıllık sürede çıkmadığı için vadide belirsizlik devam ediyor.