Gastrit mi ülser mi

Varsa eğer, çok mutlu olmalı! En azından böyle bir ayrıcalığı yaşadığı için. Büyük bir olasılıkla karnın üst ve orta kısmında hissedilen yakıcı tarzda ağrı, şişkinlik, hazımsızlık, gaz, gerginlik, geğirme, bulantı, kusma gibi sorunlarla bir gün siz de karşılaşmış, "Korkma, gastrit ağrısıdır" aklını siz de almış olmalısınız. Çok sık görülmesine rağmen gastrit bir hastalık olmaktan çok bir belirtiler topluluğudur. Bazen "helikobakter" gibi mikroplardan kaynaklanan enfeksiyonlarla, bazen beslenme hataları, aşırı alkol tüketimi, sigara içmek gibi yanlış seçimlerle, bazen de ilaçların midede yaptığı dokusal hasarlarla ortaya çıkar.

NASIL OLUŞUR

Besinlerin sindirimi için gereken çalkalama, karıştırma ve öğütme gibi işlevlerin yanında, onların hazmedilmesini ve parçalanmasını kolaylaştıran sıvıları salgılamak da midenizin görevleri arasındadır. Mide sıvıları asit ve enzimlerden zengindir. Midenin hazım için salgıladığı asitlerden biri olan hidroklorik asit neredeyse demir bir çivi için bile oldukça yakıcı bir maddedir. Ne var ki mideniz bir taraftan bu yakıcı maddeyi salgılarken, diğer taraftan kendi düzeyini korumak amacıyla bikarbonat ve mukustan oluşan bir tamponlama sistemi oluşturur. Bu durum mideyi hidroklorik asitin yakıcı etkisinden korur. Eğer şu veya bu sebeple asit salgısı artar ya da tamponlayıcı koruyucu sistem zarar görürse mide duvarı asitten zarar görür, gastrit ortaya çıkar.

STRES VE ALKOLE DİKKAT

Gastritin en önemli iki nedeni stres ve alkoldür. Özellikle şiddetli ve ani streslerin sadece gastrite değil ülserlere hatta mide kanamalarına bile yol açabileceği biliniyor. Tekrarlayan, uzun süreli streslerin de gastriti kronikleştirdiği ve reflü oluşumunu kolaylaştırdığı belirtiliyor.

Aşırı miktarda alkol kullanmak özellikle alkol oranı yüksek içkileri (rakı, votka, cin) fazla tüketmek gastrit nedeni olabiliyor. Alkol bilhassa aç karnına alındığında midenin koruyucu tabakasını bozuyor, mideyi hidroklorik asite daha hassas bir hale getiriyor. Kronik alkol kullanımının değişmez belirtilerinden birinin gastrit olması bu nedenle beklenen bir sonuç olarak kabul ediliyor. Alkoliklerde gastrit belirtileri iştahsızlık, sabah bulantı ve kusmaları olarak kendini gösterebiliyor.

İLAÇLARINIZI GÖZDEN GEÇİRİN

Aspirin, Diklofenak, Naproksen, İbuprofen, Tolmetin ve benzeri bazı ağrı kesicileri içeren ilaçlar özelikle romatizmal ağrıların tedavisinde kullanılmaktadır. Gastritin sık görülen nedenleri arasında yer alırlar. Kortizon da gastrite yol açabiliyor. Ayrıca bağışıklık sisteminde oluşan düzensizlikler sonucu ortaya çıkan atrofik gastrit hastalığının, safranın mideye kaçması sonucu oluşan safra reflüsü probleminin, kanser tedavisinde kullanılan radyasyon ve kemoterapi tedavilerinin de gastrite yol açabileceği biliniyor. Gastrite yakalanma riskinin ileri yaşlarda daha yüksek olduğu belirtiliyor.

ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ

Eğer yukarıda belirtilen yakınmaların sık tekrarladığını fark ederseniz bir gastroenteroloji uzmanından randevu alın. Kusma, yoğun bulantı, dışkıda kan gibi belirtiler söz konusu olduğunda bu randevuyu almakta daha da aceleci davranın. Geçmişinizde gastrit öykünüz varsa, herhangi bir nedenle ilaç kullanmanız gerektiğinde doktorunuza bu durumu hatırlatmanızda fayda var. Doktorunuz size helikobakter taraması ile ilgili kan ve dışkı incelemelerini yaparak ya da endoskopik incelemede gördüklerine ve/veya biyopsi raporlarına dayanarak gastrit teşhisinizi neredeyse yüzde 100’e varan bir doğrulukla koyacaktır. Zamanında ve erken tedavi edilen gastrit herhangi bir problem yaratmaz. Önemsenmediğinde sıradan bir gastrit bile mide ülserlerine, mide kanamalarına ve daha az bir ihtimalle de mide kanserine neden olur.

NELER YAPMALISINIZ

Bizim önerimiz öncelikle sigara içmemeniz, alkol kullanmamanızdır. Daha küçük porsiyonlarla, sık aralıklarla beslenmeye çalışmalısınız. Kızartılmış, yağı bol, baharatlı besinlerden uzak kalmalısınız. Ağrı kesici kullanmadan önce bir değil iki kez düşünmeli ve özellikle mideye zararlı olduğu bilinen ve aktif maddeleri içeren ağrı kesicilerden uzak durmaya çalışmalısınız. Stresinizi iyi yönetmenizin, kilonuzu korumanızın, iyi beslenme alışkanlıkları kazanmanızın da size yardımcı olacağından hiç kuşku duymayın. Gastrit bir hastalık değildir ama yaşam kalitesini bozan, keyif kaçırıcı bir sağlık problemidir. Bu problemi ciddiye almakta yarar var. Unutmayın! Mutluluğa giden yol mideden geçtiği gibi mutsuzluğun yolu da mideden geçebiliyor.

Çocukluk döneminde başlar

Gastritin en sık görülen sebebi bakteri kökenli enfeksiyonlardır. Özellikle "helikobakter" diye bilinen bakteriler nedeniyle oluşan enfeksiyonlar birinci sırada yer alır. Bu enfeksiyon çoğu kez çocukluk döneminde başlar, tedavi edilmezse ömür boyu sürebilir. Helikobakter enfeksiyonu midenin iç yüzeyini kaplayan koruyucu tabakada bir dizi değişime yol açar, bu hasarlar da gastrit ile sonuçlanır. Bazı insanlar helikobakter enfeksiyonu taşımalarına rağmen gastrit belirtisi bile vermeyebilir. ealtinel@yasasinhayat.org

Dr. Evren ALTINEL

DİYET GÜNLÜĞÜ

Sorularınız için: Tel: (0212) 236 73 00

Sebzeleri haşlayarak yağsız olarak pişiriyorum. Ancak bu nedenle diyetim sebzeler yönünden sınırlı kalıyor. Sadece salata yemek sebze bakımından yeterli olur mu?

Sebze pişirme yöntemleri

Diyet uygulamalarında en çok karşılaşılan sorunlardan biri sebzelerin pişirilme yöntemleri. Diyet kelimesi ne yazık ki sebzeleri sudan çıkmayan, sadece haşlanarak tüketilen yiyecek grubu gibi algılatıyor. Unutmayın! Sebzeler diyetinizi kolay ve lezzetli bir şekilde çeşitlendirebileceğiniz, kalori bakımından oldukça düşük yiyeceklerdir. Pişirme yöntemleri olarak fırında, buharda, tost makinesinde uygulamalar yapabilir, az yağlı yoğurt, zeytinyağı ilavesi ve baharatlarla çeşnilendirebilirsiniz. Bunun yanı sıra pişmiş tencere yemeklerini de susuz kısımlarını kullanarak 4-6 kaşık kadar ana öğününüze ilave edebilirsiniz. Özellikle Akdeniz mutfağının gözdeleri sebze tariflerini deneyebilirsiniz.

Yarın: Akdeniz usulü fırında sebze tarifi.

niluferinceis@yasasinhayat.org