Ermeniler Türkiye'ye korkarak geliyor, dönmek istemiyorlar

 

İrem KÖKER yazıyor

hurriyet.com.tr

DiÄŸer eski Sovyetler BirliÄŸi ülkelerinden olduÄŸu gibi Ermenistan'dan da özellikle son 20 yılda binlerce kiÅŸi Türkiye'ye geldi. Bunların büyük bir çoÄŸunluÄŸu ise kaçak.Â

Konuyla ilgili bugüne kadar hazırlanan en kapsamlı araştırma olan "Türkiye'deki Yasadışı Ermeni Göçmenlerin Durumu" başlıklı rapor, İstanbul Kültür Üniversitesi'nde (İKÜ) dün düzenlenen bir basın toplantısıyla açıklandı.

İKÜ Küresel Siyasi Eğilimler Merkezi ve Avrasya Ortaklık Vakfı tarafından desteklenen araştırmanın mali kaynağı ise Norveç hükümeti ve ABD kamu kuruluşu USAID tarafından sağlandı.

 

Araştırmayı yapan Alin Özinyan, basın toplantısında araştırmanın Türk-Ermeni ilişkilerinin insani boyutunu ortaya koymayı amaçladığını söyledi.

 

GELMEK İÇİN İLGİNÇ YÖNTEMLER

 

Söz konusu araştırma, 150 kaçak işçinin katıldığı bir anket ve 50 işçiyle yapılan yüz yüze görüşmelerin yanı sıra odak grubu incelemeleriyle hazırlandı. Kaçak göçmenlerin yüzde 96'sının kadın olduğu belirtildi.

 

Araştırmaya göre, Türkiye'de bulunan Ermeni göçmenlerin yüzde 93'ü kaçak. Bu grubu, ülkeye giriş sırasında alınan 1 aylık vizeyle Türkiye'ye gelip, süre dolmasına rağmen kalanlar oluşturuyor. Yüzde 3'ü ayda bir giriş-çıkış yaparak vizesini yeniliyor. Yüzde 4'ü ise Türk vatandaşları ile evli.

 

Özinyan, "Türkiye'de 4-5 yıl yaşadıktan sonra Ermenistan'a dönüyorlar. Tabii kaçak oldukları için pasaportlarına ‘Türkiye’ye giremez' damgası vuruluyor. Sonra Ermenistan'a gidip burada boşanıyor ve kızlık soyadlarıyla yeni pasaport alıp, Türkiye'ye tekrar giriş yapıyorlar" dedi.

 

Türkiye'ye gelen Ermeni göçmenlerin yüzde 96'sı dönmek istiyor. 45 yaşındaki A.B., bu durumu, "Gönüllü sürgün bizimkisi" diyerek açıklıyor.

 

Gelen Ermeniler, ağırlıklı olarak ev temizlik işinde çalışıyor. Hasta bakıcılık yapanların sayısı ikinci sırada yer alırken, Rusça bilenler Laleli ve Osmanbey gibi bavul ticaretinin yoğun olduğu yerlerde tezgâhtarlık yapıyor.

 

En yüksek maaşı ayda 1,000 dolar ortalamayla tezgâhtarlık yapanlar kazanıyor. Ermeni göçmenler kazandıkları paranın önemli bir kısmını ülkelerine gönderiyor.

 

TÃœRK AÄ°LELERÄ°N YANINDA DAHA MUTLU

 

Araştırmanın en ilginç sonuçlarından birisi de Ermeni göçmenlerin, Türkiye'ye gelmeden önce ciddi bir korku yaşamaları ancak geldikten sonra bu endişelerin boş olduğunu görmeleri.

 

Dahası, ev işi yapan Ermeni göçmenler, Türk işverenlerin yanında Türkiyeli Ermenilere kıyasla çok daha mutlu olduklarını belirttiler. 36 yaşındaki A.S., "Türkler daha saygılı davranıyor. Türkiyeli Ermeniler ise bizi suiistimal ediyor. Sağ olsunlar, iş veriyorlar ama bu da bizim alın terimiz" dedi.

 

Araştırmaya katılanlar, en büyük sıkıntılarını "Türkiyeli Ermenilerin kendilerine tepeden bakıyor olmaları" şeklinde ifade etti. Bir göçmen de yanında işe girdiği bir Türkiyeli Ermeni ailenin yemekte muzu gösterip meyveyi nasıl yiyeceğini anlatmış olmasına çok içerlediğini söyledi.

 

Ermeni göçmenler ayrıca, ne zaman sözde "Ermeni soykırımı" iddialarıyla ilgili bir yasa tasarısı gündeme gelse Türkiyeli Ermenilerin kendilerine tepki gösterdiğini ifade ediyor.

 

36 yaşındaki G.A., "Bize, 'Tabii siz orada yaşıyorsunuz, bununla uğraşırsınız. Biz burada Türklerle yüz yüze bakıyoruz' şeklinde tepki gösteriyorlar" dedi.

 

SAYI KONUSU TARTIÅžMALI

 

Özinyan'ın verdiği bilgiye göre, 2000 yılında Tansu Çiller 30 bin kaçak Ermeni göçmen olduğundan bahsederken, Başbakan Tayyip Erdoğan geçtiğimiz aylarda yaptığı bir açıklamada bu sayıyı 100 bin olarak ifade etti. Aradan geçen 10 yıl içerisinde 40 ve 70 bin gibi rakamlar telaffuz edildi.

 

Özinyan, "Bu konuyla ilgili elde resmi bir rakam yok. Ancak bakanlığın internet sitesinden Türkiye'ye giriş çıkış yapan yabancıların sayısı ülke bazında görülebiliyor. Bu mantıkla, çıkan ile giren kişi sayısı arasındaki fark kabaca o ülkede kalanların sayısını gösterir. Bu hesaplamaya göre Ermenistan'dan gelip Türkiye'de kalanların sayısı 5,800 civarında" dedi.

 

Ankara’nın bu sayıyı siyasi sebepler yüksek göstermeye çalışıyor olabileceğini anlatan Özinyan, Türkiye'de yaklaşık 10 bin civarında kaçak göçmen olduğunu düşündüğünü söyledi.

 

KUMKAPI'DA YAÅžIYOR

 

Ermenilerin Türkiye'yi tercih etmelerinin en önemli sebeplerinden birisi ulaşımın kolay olması ve uygulanan vize rejimi.

 

Tiflis-Batum-Trabzon üzerinden İstanbul'a otobüsle geliyorlar. Otobüs bileti 100 dolar civarında. Gürcistan sınırında vize için 15 dolarlık bir ödeme yapılıyor. Vize süresi 1 ay.

 

Göçmenler, genellikle Kumkapı'da diğer Ermeni göçmenlerle birlikte kalıyorlar. Kaçak göçmenler arasında 600-800 civarında çocuğun bulunduğu tahmin ediliyor.

 

Bu çocukların en büyük sorunu ise eğitim. Çünkü kaçak oldukları için Türkiye'de herhangi bir okulda eğitim alma şansları yok.