OluÅŸturulma Tarihi: Ekim 19, 2003 00:00
BDDK, ‘‘İmar Bankası Tarihçesi’’ adını verdiği 46 sayfalık raporunda, Uzan Ailesi'nin bankanın içini ‘‘GM04’’ adlı bir programla boşalttığını ortaya koydu. Uzanlar, bu program sayesinde, İmar Bankası'na giren her 100 liralık mevduatın 80 lirasını gizlemeyi başardı.Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) İmar Bankası'ndaki kayıt dışı mevduat soygununun sadece bir kaç kişinin kullanım yetkisindeki, ‘GM04’ programı kullanılarak, programa ters kayıtlar verilerek gerçekleştirildiğini açıkladı.Ayrıca, BDDK'nın uyarısına rağmen İmar Bankası'nın sadece 12 Haziran 2003'ten sonra 616 trilyon lira, 17.5 milyon
dolar ve 9.4 milyon
Euro'luk mevduatı Kıbrıs'taki İmar Off-Shore'dan Türkiye'ye aktarıp normal tasarruf mevduatına döşnüştürdüğü, gizlenen mevduat nedeniyle sadece bu yılın ilk beş ayında kaçırılan verginin 125 trilyon lira olduğu belirlendi.GM04 NASIL KULLANILDIBDDK'nın yaptığı tespitlere göre İmar Bankası'nda şubelerde gerçekleştirilen tüm işlemler genel müdürlükten ‘transit geçiş’ yaptırılarak Merkez Yatırım A.Ş.'deki ana bilgisayara transfer ediliyordu.Merkez Yatırım'da açılan iki ayrı muhasebe kaydı vardı. Bunlardan biri vadeli mevduatlar için açılmış ‘301 numaralı hesap’, diğeri şubelerin cari hesapları için açılmış ‘290 numaralı hesap’tı.İmar Bankası şubelerine yatırılan paranın yüzde 80'i, özel yazılım ‘GM04’ aracılığıyla ‘290 numaralı hesaba’ aktarılıyor, paranın yüzde 20'si ise ‘301 numaralı hesapta’ tutularak, resmi kayıt haline getiriliyordu. Söz konusu ‘301 numaralı hesaptaki’, ‘eksiltilmiş para’, daha sonra yeniden şubedeki kayıtlara uygun olarak muhasebeleşiyordu. Aradaki tek fark, paranın yüzde 80'inin ortadan kayboluyor olmasıydı.Örneğin, İmar'ın her hangi bir şubesine 100 milyar TL yatıran müşteriye, banka çalışanı herşeyi ile normal bir hesap cüzdanı veriyordu. Ancak bilgisayara yapılan giriş, sonuçta ‘GM04’e ulaşıyor ve orada tasnif edilerek, tekrar işleniyor ve ilgili İmar Bankası şubesinin alt hesabına kaydediliyordu. Böylece, banka çalışanı ve müşterisi herşeyi normal zannederken, yetenekli ‘GM04’, bankadaki parayı devletten ve diğer meraklı gözlerden gizlemiş oluyordu.VERGİ KAÇAĞIİmar Bankası'nda ‘GM04’ programı kullanılarak ödenecek vergiler ters kayıt verilerek düşük gösterildi. Müşterilerden yapılan gelir vergisi stopaj kesintilerinin yalnızca yüzde 3-10'luk kısmı maliyeye ödendi. 2003 yılının ilk 5 ayına ilişkin hesaplamalarda, İmar Bankası vergi dairelerine beyan edilmeyerek devletten gizlenen tutarın 125 trilyon lira düzeyinde olduğu tespit edildi.Banka Merkez’le soyulmuşMüşterinin İmar Bankası'na yatırdığı mevduat doğrudan Merkez Yatırım'a gitmiş. (BDDK grafiğinin beyaz okları bunu gösteriyor). Burada ‘GM04’ adlı bilgisayar programıyla uygun kayıt hazırlanıp mevduatın yüzde 80'ni gizlenmiş. Tüm kamu otoritelerine de banka kayıtlarına giren mevduatın yüzde 20'sini içeren bilgiler verilmiş. (BDDK grafiğineki içi dolu oklar da bunu gösteriyor.)Bono yokken 1 katrilyon topladılar31 Ekim 1989 tarihinden itibaren İMKB'de aracılık faaliyetlerini bütünüyle durdurup bürosunu kapatan ve bunun üzerine İMKB üyeliği SPK tarafından, 25 Ekim 1990 tarihinde iptal edilen İmar Bankası, Kanuna aykırı bir şekilde aracılık faaliyetinde bulundu.2002 yılının Ekim ayından itibaren de İmar Bankası, sistematik şekilde önemli miktarda açığa DİBS satış işlemi gerçekleştirdi. 30 Haziran 2003 itibariyle, DİBS portföyü 15 milyar lira olan Bankanın DİBS satışı yapıyor gibi göstererek müşterilerinden topladığı paranın 728.4 trilyon lira olduğu ortaya çıktı. Buradaki işlem hacmi, muavin kayıtları silmede kullanılan bir yazılım programıyla saklandı. İşlemlere ilişkin tüm fiş ve belgeler Genel Müdürlüğe gönderildi, şubelerde hiç bir fiş veya belge tutulmadı. Şubelerden gönderilen fişlerin çok az bir kısmı Genel Müdürlük yetkililerince imzalandı.İmzalı fişler ‘emanet menkul değerler’ hesabına yansıtıldı. Bu yolla resmi kayıtlara geçirilen tutarlar İMKB'ye tescil ettirildi. Ancak, 3 Temmuz 2003 tarihi itibariyle İMKB'ye tescil ettirilen, yani gerçek anlamda satışı yapılan DİBS'lerin de İmar Bankası'nda olmadığı ortaya çıktı.İmar Bankası, 4 Temmuz 2003 tarihi itibariyle müşterilerine toplam 728 trilyon TL tutarında 1 katrilyon 23 trilyon TL nominal değerli açığa DİBS satışı yaptı.‘Ana bellek’ten neler çıkarıldıBDDK'nın sunumuna göre İmar Bankası'nın bilgisayar sisteminin ana belleğindeki veriler, sadece 2003 yılına ilişkin tespit yapılabilmesine imkan verdi. Bu kayıtlardan şu belirlemeler yapıldı:Fiili mevduat toplamı ile kamu otoritelerine bildirilen mevduat arasında farklılık.İmar Off-shore'dan yurt içine dönüştürülen mevduat.İzinsiz ve açığa DİBS satışı.Mevduat faizinden yapılan kesintilerin (stopaj, fon payı, özel işlem vergisi gibi) düşük beyan edilmesi.Diğer yasa dışı uygulamalar.Eğitimi düşük şube müdürü seçmişlerBDDK'nın raporunda, İmar Bankası'nın şubeleri ile ilgili şu tespitler yapıldı: ‘‘Diğer bankalara kıyasla şube müdürlerinin eğitim düzeyi düşüktür. Şube müdürlerine minimum düzeyde yetki devri yapılmıştır (örneğin,
kredi açma yetkileri bulunmamaktadır). Mudilerin çok düşük miktardaki tasarruflarını dahi geri alabilmeleri için önceden talepte bulunmaları gerekmektedir. Åžubelerdeki sistemden genel raporlama alınamamaktadır. Åžubelerdeki bilgi iÅŸlem sisteminden, muhasebe numarası bazında bakiyelere ulaşılamamaktadır. Yasal defterlere esas teÅŸkil edecek veriler, Genel Müdürlük tarafından hazırlanmaktadır.’’Uzanlar gerçeÄŸi görmemizi engellediBDDK, Ä°mar Bankası raporunda, Uzan Grubu'nun hesapların incelenmesini engellediÄŸini vurguladı. Raporda, Ä°mar Bankası'nda, kısa sürede mutabakat beklentisi ile tasfiyeye gidildiÄŸi, ancak Uzan Grubu'nun banka hesaplarıyla ilgili engellemeler yapması sonucunhda beklenen mutabakatın imzalanamadığı belirtildi.Â
button