Zengin yoksulun 13 katı kazanıyor
Güncelleme Tarihi:
Türkiye'de en yoksul yüzde 10'luk kesimin toplam kullanılabilir gelirden aldığı pay yüzde 2.19'da kalırken, en zengin yüzde 10'luk kesimin aldığı payın ise yüzde 28.65 olduğu belirlendi. 2005 yılında en zengin yüzde 10'luk kesimle en yoksul yüzde 10'luk kesim arasında 13 katlık bir fark bulunduğu belirlendi.
Zenginle yoksul arasındaki fark kentlerde 11.7, kırsal kesimde ise 13.6 kat fark bulunuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2005 Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçlarından elde edilen gelir çalışmasının sonuçlarını açıkladı. Buna göre, 2005 yılında Türkiye'deki hanelerin toplam kullanılabilir geliri 255 milyar 639.7 milyon YTL olarak hesaplandı. Bu gelirin 5 milyar 589 milyon YTL'sini birinci yüzde 10'luk dilim alırken, en zengin yüzde 10'luk dilimin aldığı pay ise bunun 13 katı düzeyinde 73 milyar 242.4 milyon YTL olarak hesaplandı. 2004 yılına göre en yoksul kesimin yüzde 2.25 olan payı yüzde 2.19'a gerilerken, en zengin yüzde 10'luk kesimin payı ise yüzde 30.89'dan yüzde 28.65'e geriledi. En zengin kesimin payındaki bu gerileme ikinci yüzde 10'luk dilimden başlayarak diğer dilimlerin gelirden aldıkları paylarındaki artıştan kaynaklandı. Buna göre, ikinci yüzde 10'luk dilimin payı 2005 yılında yüzde 3.78'den yüzde 3.86'ya, üçüncü dilimin payı yüzde 4.86'dan yüzde 4.98'e, dördüncü dilimin payı yüzde 5.84'den
yüzde 6.10'a, beşinci dilimin payı yüzde 6.95'den yüzde 7.27'ye, altıncı dilimin payı yüzde 8.27'den yüzde 8.57'ye çıktı. Yedici yüzde 10'luk dilimin payının yüzde 9.90'dan yüzde 10.21'e çıktığı 2005 yılında 8'inci dilimin payı yüzde 11.98'den yüzde 12.40'a, 9'uncu dilimin payı ise yüzde 15.28'den yüzde 15.78'e yükseldi.
KIR KENT AYRIMI
En yoksul kesimin 2004 yılında gelirden aldığı pay kentlerde yüzde 2.46'dan yüzde 2.39'a, kırda ise yüzde 2.33'den yüzde 2.10'a geriledi. En zengin yüzde 10'luk kesimin gelirden aldığı pay ise kentlerde yüzde 31.29'dan yüzde 27.93'e düşerken, kırsal kesimde ise yüzde 27.94'den yüzde 28.47'ye çıktığı belirlendi. Buna göre, zenginle yoksul arasındaki fark kentlerde 11.7, kırsal kesimde ise 13.6 kat olarak hesaplandı.
YÜZDE 20'LİK DİLİMDE 7.3 KATLIK FARK
2005 yılında 255 milyar 639.7 milyon YTL olarak hesaplanan Türkiye'deki hanelerin toplam kullanılabilir gelirinin 15 milyar 467.8 milyon YTL'sinin birinci yüzde 20'lik dilimde bulunduğu belirlendi. En zengin yüzde 20'lik dilimin aldığı pay ise bunun 7.3 katı düzeyinde 113 milyar 595 milyon YTL olarak gerçekleşti. En yoksul kesimle en zengin arasındaki gelir farkı 2004 yılında 7.7 kat olarak hesaplanmıştı.
2004 yılında yüzde 6 olan en yoksul kesimin gelirden aldığı pay 0.1 puan artarak yüzde 6.1'e çıkarken, en zengin yüzde 20'lik grubun gelirden aldığı pay 1.8 puan azalarak yüzde 46.2'den yüzde 44.4'e geriledi. En yoksul yüzde 20'lik kesimin yüzde 6.4 olan gelirden aldığı pay kentlerde değişmezken, kırsal kesimde 0.2 puan gerileyerek yüzde 6.3'ten yüzde 6.1'e düştü. En zengin yüzde 20'lik kesimin gelirden aldığı pay ise kentlerde 2.6 puan azalarak yüzde 46.1'den yüzde 43.5'e, kırda ise 0.3 puan artarak 43.9'dan yüzde 44.2'ye çıktı. TÜİK'in verilerine göre, ikinci yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 10.7'den yüzde 11.1'e, üçüncü yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 15.2'den yüzde 15.8'e ve dördüncü yüzde 20'lik dilimin payı ise yüzde 21.9'dan yüzde 22.6'ya çıktı.
KIR KENT AYRIMI
Kentlerde 2004 yılında yüzde 10.8 düzeyinde bulunan ikinci yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 11.5'e, üçüncü yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 15.2'den yüzde 16'ya ve dördüncü yüzde 20'lik dilimin payı da yüzde 21.4'ten yüzde 22.6'ya çıktı. Kentlerde en yoksul yüzde 20'lik kesimle en zengin kesim arasındaki gelir farkı 6.8 olarak hesaplandı.
En zengin kesimle en yoksul kesim arasındaki gelir farkı kırsalda ise 7.2 kat olarak hesaplandı. Kırsal kesimde 2004 yüzde 11.2 düzeyinde bulunan ikinci yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 11.3'e, üçüncü yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 15.8'den yüzde 15.9'a ve dördüncü yüzde 20'lik dilimin payı ise yüzde 22.7'den yüzde 22.6'ya çıktı.
GİNİ KATSAYISI
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçülerinden gini katsayısı Türkiye geneli için 0.38, kentsel yerleşim yerleri için 0.37 ve kırsal yerleşim yerleri için ise 0.38 olarak hesaplandı. Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşikliği, 1'e yaklaştıkça bozuk bir gelir dağılımını ifade eden gini katsayısı 2004 yılında Türkiye'de 0.40, kentlerde 0.39 ve kırda 0.37 olarak hesaplanmıştı.
FERT GELİRLERİ
Hanelerin birbirlerine yaptıkları gelir transferleri düşülerek bulunan yıllık kullanılabilir fert gelirlerinin toplamı 2005 yılında 195.9 milyar YTL'den 228.1 milyar YTL'ye çıktı. Yıllık kullanılabilir fert gelirlerinin yüzde 39.2'sinin maaş ve ücret geliri, yüzde 28.8'inin müteşebbis, yüzde 23'ünün transfer, yüzde 5.6'sının mülk, yüzde 3.3'ünün ise yevmiye geliri olduğu belirlendi. 2004 yılında ise maaş ve ücret geliri yüzde 38.7, müteşebbis geliri yüzde 31.8, transfer gelirleri yüzde 21.2, mülk gelirleri yüzde 4.9 ve yevmiye gelirleri ise yüzde 3.5 olarak hesaplanmıştı.
Fert gelirlerinin 89.3 milyar YTL'sini maaş ve ücret, 65.7 milyar YTL'sini müteşebbis, 52.6 milyar YTL'sini transfer, 7.6 milyar YTL'sini yevmiye, 6.7 milyar YTL'sini gayrimenkul ve 6.2 milyar YTL'sini de menkul kıymet gelirleri oluşturdu.