Enerjinin merkez bankası geliyor

ULUSLARARASI Enerji Ajansı’nın (IEA) üye 29 ülkenin tamamının desteği ile seçilen ilk Başkanı olan Fatih Birol, görevine başladı. 1 Eylül’de Ajansın başkanlık koltuğuna oturan Birol, petrol fiyatlarının dengesiz, Ortadoğu’nun oldukça karışık olduğu zorlu bir dönemde enerji piyasalarına yön verecek. Birol, dümeni petrol, doğalgaz, kömür gibi geleneksel kaynaklardan yenilenebilir enerjiye kırmaya başlayacaklarını açıkladı. Hatta hedefinde, Uluslararası Enerji Ajansı’nın yenilenebilir enerji ve enerji teknolojilerinde dünyanın “merkez bankası” yapmak var.
Enerji piyasalarında verilerinden ve raporlarından en çok faydalanılan kuruluşlardan biri olan Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) başında artık bir Türk var. Uzun süredir yürüttüğü Baş Ekonomist görevinin ardından, Ajansın içinden Başkanlık koltuğuna seçilen ilk isim olan Birol’u zorlu bir süreç bekliyor. IEA, 1970’lerde OPEC’in gücüne karşı Batının çıkarlarını koruma amacıyla kurulmuştu. Bugünse bambaşka bir tabloyla karşı karşıya. Enerjide üretim, tüketim dengeleri değişiyor, kömür, petrol gibi kaynaklara karşı güneş, rüzgâr gibi yenilenebilir kaynaklar büyüme mücadelesi veriyor ve petrol üreticisi Ortadoğu ülkelerinin birçoğunda siyasi belirsizlikler yaşanıyor. Birol, böyle bir dönemde IEA’yı nasıl yöneteceğinin ipuçlarını ilk olarak bizimle paylaştı.

ÇİN VE HİNDİSTAN HAMLESİ

Birol, enerji piyasalarının büyük bir belirsizlik içerisinde olduğunu vurgulayarak, şöyle konuşuyor: “Jeopolitik ve enerjinin bu kadar iç içe geçtiği bir dönem hemen hemen şimdiye kadar olmadı. Özellikle Ortadoğu’da, Irak, Yemen, Suriye’deki gelişmeler, enerji piyasaları için gelecekteki zor günlerin ciddi habercisi gibi. Benim Başkan olarak yapmak istediğim iki şey var. ABD’den Japonya’ya 29 üyemiz var. Fakat dünyada enerjide söz sahibi olan ülkeler şu anda bizim üyelerimiz değil. Çin, Hindistan, Meksika gibi ülkelerin enerji piyasalarındaki rolü büyüyor. Birinci hedefim bu ülkeleri IEA’nın çatısı altına getirmek. Çin hükümetinin davetlisi olarak yakında Pekin’e gidiyorum. Önceki başkanlardan farklı olarak benim ilk ziyaretim Brüksel veya Washington değil Pekin’e olacak. Üye yolunu açmak istediğimiz öncelikli üç ülke Çin, Hindistan ve Meksika. Bu ülkeleri dünya enerji piyasalarına daha sağlıklı entegre ederek, belirsizlikleri en aza indirmeyi amaçlıyorum.”

Daha çok kişiye yenilenebilir enerji

YENİLENEBİLİR enerjinin merkez bankası nasıl olunacak? Birol, bunu şöyle anlatıyor: “Mevcut üyelerimiz ve birlikte çalıştığımız ülkeleri bir araya alarak, Ajansın odağında yalnızca geleneksel enerji kaynakları değil, yeni enerji teknolojileri, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjinin olmasına önem vereceğim. Yeni enerji teknolojileri ve enerji verimliliği farklı piyasalara nasıl entegre edilebilir buna ağırlık vereceğiz. Duvarın sert olduğunu anlamak için illa kafanızı vurmanız gerekmez. Örneğin, otomobillerdeki enerji verimliliğini artırma konusunda dört beş ülkede çalışmalarımız var. Bu ülkeler belli bir ilerleme kaydetti. Bu süreçler biraz deneme yanılma yöntemiyle başlıyor. Hangi kanunların çıkartılması lazım, hangi zorluklarla karşılaşılıyor, en iyi sonuç alan politikalar hangisiyse onları alıp başka ülkelere transfer etmek istiyoruz. Merkez haline gelip, politika ve tecrübe aktarımına aracılık etmek istiyoruz. Yenilenebilir enerjiyi daha çok kişinin kullanması, maliyetlerin daha da aşağı düşmesini sağlar. Hem rüzgâr, hem güneşte ciddi maliyet düşüşleri oldu. Daha çok ülkeye yaygınlaştıkça, yeni santraller yapıldıkça rekabet artacak, fiyatlar da aşağı düşecek, insanlar nasıl yapıldığını öğrenecekler.”

Birol’un ilk vetosu!

IEABirol kullanıcı adıyla ilk kez Twitter’a katılan Birol, bu hesabı IEA’daki ekibi ile birlikte açtığını ve sıcak hoş geldin mesajları aldığını aktarıyor. Koyu Galatasaraylı olan Birol’un Galatasaray’la ilgili tweetleri de dikkatimizi çekerken, Birol, Başkan olarak ilk toplantısındaki şu esprili diyaloğu aktarıyor: “Biliyorsunuz dünyanın en önemli enerji yayını World Energy Outlook’un (WEO) renkleri sarı kırmızı. Dün burada ajans çalışanlarına bir konuşma yaptım. Konuşma sonrasında ilk bu soru geldi “Renkler değişecek mi?”; ‘Buranın yeni başkanı olarak her fikre açığım, her konuda son derece demokratik olacağım, tek bir öneriyi şimdiden veto ediyorum: WEO renkleri değişmeyecek’ dedim.”

Yenilenebilir merkez

BİROL’un diğer hedefi ise oldukça dikkat çekici. 45 yıl önce Arap-İsrail savaşının ardından kurulan IEA’nın, kuruluş amacının petrolde arz güvenliğini sağlamak olduğunu dile getiren Birol, “Ajans, petrol, doğalgaz, nükleer konusunda ciddi çalışmalar yaptı. Ben artık ajansın temiz enerji kaynaklarında dünya lideri rolü üstlenmesi gerektiğini düşünüyorum. Hatta yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve enerji teknolojileri konusunda Ajansı dünyanın merkez bankası haline getirmek istiyorum” diyor.