Kömür politikanız rasyonel değil

ABD Başkanı Barack Obama ve Çin Başkanı Şi Cinping’in sera gazı emisyonu konusunda beklenmedik bir şekilde anlaşması gözleri diğer ülkelere çevirdi. Anlaşmaya göre ABD 2020’ye kadar sera gazı emisyonunu 2020’de, 2005 seviyesine göre yüzde 26-28 sözü verirken Çin de 2030’da zirve emisyon oranına ulaşacağını ve temiz enerji kaynağını yüzde 20 artıracağını taahhüt etti. Harvard Üniversitesi’nden ekonomist Jeffrey Frankel’in araştırmasına göre ABD ve Çin dışında birçok ülkelerin yeni emisyon kesintisi sözü vermesi gerekiyor. Ülkelerin kişi başına gelirlerini 2020 emisyon oranı vaatleriyle kıyaslayan Frankel’e göre Türkiye’nin de emisyon kesintisi sözünü ciddi oranda revize etmesi gerekiyor.

TÜRKİYE ‘KAYTARAN ÜLKE’
Frankel, araştırmasında kişi başına gelirde 11 bin dolara dayanan Türkiye’nin 2005’e göre 2020’de yüzde 20 daha fazla karbon emisyonu öngörmesinin çok yüksek olduğunu vurguluyor. Frankel Türkiye’yi Moldova ve Singapur ile birlikte karbon emisyonunu azaltma hedefinde “kaytaran ülke” olarak değerlendiriyor. Araştırmasını Hürriyet’e değerlendiren Frankel “Gelir seviyesi düşünüldüğünde Türkiye’nin bugün takip ettiği yola göre 2020’de karbon emisyonunu yüzde 20 azaltması gerekir. Türkiye’nin son kömür atağını düşündüğümüzde bu hedef zor olabilir. Ancak Türkiye, Çin’in ABD’ye verdiği söz gibi 2030’da ulusal emisyon hedefi verebilir. Çin ve Endonezya’nın kişi başı geliri Türkiye’den düşük olmasına rağmen emisyonun milli gelire oranı düşme trendine girdi. Neden Türkiye de aynı trende girmesin” diye konuştu.

KÖMÜR POLİTİKASI İRRASYONEL
Türkiye’nin ekonomisine göre emisyon kesinti sözlerinin çok düşük kalmasını kömür politikasıyla açıklayan Frankel Türkiye’nin ana sorununun “kömür çılgınlığı” olduğunu da vurguladı. Her ülkenin hızlı büyürken enerji ihtiyacının da büyüdüğüne dikkat çeken Frankel “Yine de yakıtların en kirlisi olan kömüre eğilimi anlamakta zorlanıyorum. Küresel iklim değişikliği söz konusu olmasa bile Türkiye’nin kömürü teşvik politikası kendi kendine açtığı bir yara gibi. Kömüre teşvik pahalı bir yatırım. Yarattığı hava kirliliği Türk vatandaşların sağlığına zarar verecek. Daha ötesi kömür santralleri turizm sektörünü de kötü etkileyecek” dedi.

Türkiye’nin yolu Kyoto’dan geçmiyor
ÜLKELERİN karbon emisyonunu azaltmada kişi başı milli gelir kriteri 1997’de Kyoto’da ve 2010’da Cancun Konferansı’nda belirlenmişti. Bu konferanslarda belirlenen ilkeye göre zengin ve hızlı büyüyen ülkeler daha çok karbon emisyonu kesintisini hedefleyecekti. Kyoto’da kabul edilen kritere göre kişi başı milli gelirde her yüzde 10’luk artışta karbon emisyonu da yüzde 1.4 düşürülecekti. Cancun da bu oran yüzde 1.6’ya çıkarıldı. Frankel’in araştırması ise uluslararası işbirliği olmadığı durumda gelirine göre hedefini yüksek ya da düşük belirleyen ülkeleri ortaya koyuyor. Örneğin Norveç gelirine oranla çok cömert emisyon kesintisi vaat ederken Türkiye, Singapur gibi ülkeler gelirine göre çok aşağıda karbon emisyonu hedefleri ortaya koyuyor. 2015 Birleşmiş Milletler Paris İklim Değişikliği Konferansı’nda uluslararası işbirliğinin ortaya çıkması durumunda Türkiye gibi emisyon hedefi düşük ülkelerin kömür politikalarına baskı gündeme gelebilir.

Jeffrey Frankel kimdir?
Harvard Üniversitesi Kennedy Kamu Yönetimi Okulu profesörü olan Jeffrey Frankel Bill Clinton’un başkanlık döneminde onun Ekonomik Danışmanlar Kurulu üyeleri arasında yer alıyordu. Frankel ABD Ulusal Ekonomik Araştırmalar Bürosu’ndahalen Uluslararası Finans ve Makroekonomi bölümlerinin başkanlığını yapıyor.