ÖTV’siz jet yakıtı araçlara girdi...
Güncelleme Tarihi:
AKARYAKIT sektörü, vergisel yapısı nedeniyle haksız kazanç peşinden koşanların iştahını kabartıyor. Yıllardır çözüme kavuşmayan “10 numara yağ” sorunu, son dönemde Suriye’den giren kaçak mazot derken, gün geçmiyor ki sektörde yeni bir “kolay para” yöntemi ortaya çıkmasın.
Ulaşımda maliyeti düşürmenin son yöntemlerinden biri de “jet yakıtı” oldu. Bazı firmaların, ÖTV’siz olarak aldıkları jet yakıtını, istasyonlarda satarak, bu şekilde kârını katladığı tespit edildi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2010-2014 yılları arasında 19 şirketin jet yakıt lisansını sahte faturalar ve kaçakçılık yaptıkları gerekçesiyle iptal etti. Söz konusu şirketlerin sattıkları toplam jet yakıtı miktarının yaklaşık 450 bin ton olduğu tahmin ediliyor. Bu miktarda kaçağın piyasa değeri yaklaşık 2.2 milyar lirayı buluyor.
UÇAK YOK, SATIŞ VAR
Uluslararası havacılık kuralları gereği, havacılık yakıtları Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) muaf. Jet yakıtının fiyatı üzerinde sadece yüzde 18 KDV uygulanıyor. Yurt içinde litre fiyatı 1.8 TL olan jet yakıtında, yurtdışı uçuşlarda KDV de alınmadığı için fiyat daha da ucuzluyor. Üzerinde litre başına 1.59 liralık ÖTV bulunan motorinin pompadaki satış fiyatı ise İstanbul’da 4.40 lirayı buluyor. Şirketler, TÜPRAŞ’tan jet yakıtı satın aldığında ÖTV ödemiyorlar. Daha sonra da aldıkları jet yakıtının uçaklara satış faturalarını EPDK, TÜPRAŞ ve Maliye Bakanlığı’na ibraz ederek ÖTV yükümlülüğünden kurtuluyorlar.
Jet yakıtını uçağa satmak yerine 3 liradan iç piyasaya sürenler, litre başına 1.2 lira kazanmış oluyor. Enerji Piyasası Denetim Kurumu (EPDK), TÜPRAŞ’tan jet yakıtı alan bazı firmaların kağıt üzerinde uçak kiralayarak, bu uçaklara sahte fatura kestiklerini, uçaklara satıldığını gösterdikleri akaryakıtı da motorin olarak iç piyasada sattıklarını tespit etti. 2011 yılından beri yapılan denetimlerde 19 şirketin lisansı iptal edildi. Bazı şirketlerin özel uçak kiraladığı ancak bu uçaklara satış yapmak yerine, yakıtı istasyonlara verdiği; bazılarının ise sadece kağıt üzerinde satış yaptığı, ortada uçak bile olmadığı ifade ediliyor.
MOTORİNE GİRİYOR
Bir sektör temsilcisi, “Jet yakıtı rafinaj işleminde orta kolonda rafine edilen bir benzin/motorindir. Motorine daha yakındır. Ya motorine karıştırılarak, ya da tek başına kullanılıyor. Bu kaçakçılık özellikle 2012-2013 yıllarında yoğunlaşmıştı” dedi.
UÇAKTA 20, OTOBÜSTE İSE 30 TL
HAVA ve karayolu taşımacılığında maliyetin ortalama yüzde 40’ını yakıt gideri oluşturuyor. Akşam Gazetesi’nde yayınlanan bir habere göre, İstanbul-Antalya arası bir uçuşta, Airbus A320-200 ortalama 2 ton yakıt tüketiyor. 1.8 TL’lik lt fiyatıyla yakıt maliyeti 3 bin 600 TL’ye ulaşıyor. 180 koltuk kapasiteli uçakta, yolcu başı maliyet 20 TL’yi buluyor. Aynı güzergahta otobüsle yolculukta bir otobüs 1.290 TL’lik (280 lt) motorin tüketiyor. 46 kişilik otobüste yolcu başına tüketim 30 TL’ye yaklaşıyor.