Kaçış yolu yok
Güncelleme Tarihi:
Maden raporu, yeraltında yaşanan ölümlerin göz göre göre geldiğini, tüm acil önlem uyarılarının gereği yapılmayarak kazalara davetiye çıkarıldığını, işçilerin hayatının pamuk ipliğine bağlı olduğunu ortaya koydu.
TÜRK Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Maden Mühendisleri Odası’nın 2010 yılında hazırladığı 152 sayfalık “Madenlerde Yaşanan İş Kazaları Raporu”nda kazalarla ilgili tespitlere, çözüm önerilerine ve olası facialara dikkat çekildi.
KURTARMAK OLANAKSIZ
Raporda, “Madenlerde nefeslik ve kaçamak yolu olarak kullanılmak üzere ikinci bir yol bulunmuyor. Kaza durumunda kurtarma çalışmaları olanaksız hale geliyor. İşçiler ocaktan acil ve güvenli bir şekilde tahliye edilemediği için ocak havalandırması olumsuz etkileniyor” gibi en ince detaylarına kadar çarpıcı tespitler yer alıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu’nun yaptığı çalışmalara, bilirkişilerin tespitlerine ve akademik araştırmalarına da yer verilen raporun satırbaşları şöyle:
AYAK GÖÇÜKLERİ OLUYOR
“Yeraltı madenlerinde uygun ve yeterli tahkimat yapılmamaktadır. Özellikle üretim bacalarında ve kılavuz arınlarında gereğinden de fazla açıklık bırakılmakta, aktif arınlarda kapak tutulmamakta, aktif tavanlarda sürme kama tekniği tam olarak uygulanmamaktadır. Ayaklarda ‘ilerleme kadar göçertme/dolgu yapılması’ kuralı uygulanmamaktadır.”
METAN DEŞARJ EDİLEMİYOR
“Uygun ve yeterli havalandırma sisteminin bulunmamasına bağlı olarak baca ve kılavuz arınlarındaki metan geliri deşarj edilememektedir. Tali havalandırmanın yanlış uygulanması metan yanması ve grizu patlamalarına yol açmaktadır. Bağımsız havalandırma ilkesinden verilen ödünler özellikle çok sayıda işçinin etkilendiği büyük kazalara neden olabilmektedir.”
NEFESLİK YOLU YOK
“Üretim işyerlerinde nefeslik ve kaçamak yolu olarak kullanılmak üzere yerüstü bağlantılı ikinci bir yol bulunmamaktadır. Bu sebeple kaza durumunda kurtarma çalışmaları olanaksızlaşmaktadır.”
TAHLİSİYE İSTASYONU YOK
“İlk yardım ve tahlisiye istasyonlarının kurulmaması, mevcutların ise uygun nitelikte olmaması nedeniyle kaza sonucu kurtarma ve ilk yardım işlemleri zamanında yapılamamaktadır. Ocakta uygun vasıfta gaz ölçüm cihazının bulunmaması, çalışanların tehlikeli ve zararlı gazlardan etkilenmesine neden olmaktadır.”
ACİL TAHLİYE YAPILAMIYOR
“İşçiler ocaktan acil ve güvenli bir şekilde tahliye edilememektedir. Tehlikeli gazlar için bazı büyük işletmelerde sürekli gaz izleme sistemi kurulu olup, erken uyarı sistemi bulunmamaktadır. Grizulu ocaklarda kullanılması zorunlu olan kendiliğinden emniyetli elektrik donanımının zamanla, tamir bakım gördükçe bu özelliğini yitirmesi iyi denetlenmeyen bir husustur.”
SOMA hata kabul etmez
2010’da hazırlanan TMMOB raporunda Soma uyarısı da bulunuyor: “Ülkemizdeki en önemli linyit havzası olan Soma’daki çalışma bölgelerinde, derinliğin artmasına bağlı olarak kömürün yüksek miktarlarda metan içeriğine sahip olduğu belirlenmiştir. Burada hata yapılması asla kabul edilemez.
FACİA YAŞANIR
Araştırmalar yapılmadan ve metan drenajı gerçekleştirilmeden kesinlikle üretime başlanmamalıdır. Kömür damarının kalın olması ve havzada metansız ortamda çalışılması nedeniyle tecrübe eksikliği nedenleriyle metan drenajı yapılmadan üretim yapılması yeni bir faciaya sebep olabilir.”
Yarısında ölçüm yok!
ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın o dönemde yaptığı denetim sonuçlarına da yer verilen raporda, yeraltı kömür işletmeciliği yapılan 157 işletmenin yüzde 43’ünde gaz ölçümü yapılmadığı belirlendi.
Kader değil
Raporda bu bölümler şöyle yer aldı:
“Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın denetlemedeki yetki sınırları açıkça belirlenmelidir. Kazaların çok önemli bir kısmı önlenebilir özelliktedir. Ancak ne yazık ki ülkemizde hâlâ kazalar ‘kader’ olarak görülmektedir. Bunu değiştirmenin yolu ilgili tarafların katılımıyla denetim mekanizmalarını oluşturacak mevzuatların çıkarılması, çıkarılacak
mevzuatlarda yaptırım hükümlerinin konulması, bunların uygulanmasından ve eğitimden geçmektedir. ”
A sınıfı iş güvenliği uzmanları da ölmüş
KAZA sonrası inceleme için Soma’ya giden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri madende görevli A sınıfı iş güvenliği uzmanları listesini alınca acı bir gerçekle karşılaştı. Müfettişlerin görüşmesi gereken uzmanların büyük bir bölümü kazada can vermişti.
Kurtarma çalışmaları bitiyor
Edinilen bilgilere göre, bugün itibariyle kurtarma çalışmalarının sona ermesi bekleniyor. Bu süreçten sonra denetim ekibi de madene inerek incelemelere başlayacak. Kaza için kurulan müfettiş ekibinin maden kazalarında tecrübeli isimlerden oluştuğu belirtiliyor.