Washington takipteydi

TÜRKİYE’yi sarsan dünkü operasyonlarda adı geçen Halk Bankası nisanda Washington’da İran’la yapılan altın ticaretinden dolayı gündeme gelmişti. 47 Amerikalı milletvekili, o dönem Halk Bankası’nın ABD yönetimi tarafından kara listeye alınmasını istemişti.

“ELİNİZDE kanıt var mı” dedim. “Bu bilgileri verenler içeriden muhbirler (whistleblower)” dedi. “Bu şirketlere bir yaptırım uygulanacak mı” dedim. “Araştırılıyor” dedi.Bu konuşma, Amerikan Kongresi’nde İran yaptırımlarını takip eden bir Kongre Üyesi’nin yardımcısıyla aramızda Şubat ayında geçti. Nükleer programından dolayı İran’a uygulanan uluslararası baskının artırılması için çalışan Kongre üyeleri, İran’ın yaptırımları Türkiye ile yapılan altın ticaretiyle bypass etmeye çalıştığını düşünüyor, bu nedenle bazı belirlenen Türk şirketlerini ve ticarete aracılık eden Halk Bankası’nın yakından takip ediyordu. Üst düzey Kongre çalışanı, o konuşmamızda da, “muhbirler söyledi” diyerek bana 2’si Türkiye 1’i Dubai merkezli üç şirketin adını verdi. O dönem telefonda görüştüğüm Türk şirketi yetkilileri ise iddiaları reddetti ve şirket temsilcisi, “Biz Türk Devleti’nin yasalarına bağlıyız ama son bir yıldır da İran’a hiçbir altın ihracatımız olmadı. Biz bu konuyu sadece Halbank yetkilileri ile konuşuyorduk. Ama 6 Şubat düzenlemesinden sonra onlar da işlemleri tamamen durdurlar” dedi.

BORSADA DEPREM OLDU

DOĞALGAZA KARŞILIK ALTIN

İran’ın Türkiye’ye sattığı doğalgazın parasıyla Türkiye’de altın alıp sonra bunu büyük oranda Dubai’de simsarlara bozdurduğu, ilk kez 2012 sonunda gündeme geldi. Hatta bu yüzden Türkiye’nin 2012’de 6,5 milyar doları aştığı anlaşıldı. Amerikan Kongresi de, bunun üzerine yeni bir yaptırım yasası daha çıkarrttı. Ve 6 Şubat 2013’ten itibaren İran’ın değerli maden alımlarını da yaptırıma bağladı. Ancak ticaretteki tek aracı Halk Bankası, Washington’ın Şubat’tan sonra da radarında kaldı. Ve o dönem ABD Hazine Bakanlığı yetkililerinin Hürriyet’e verdiği bilgiye göre ABD Yönetimi’nin yaptırımlar konusunda Türk Hükümeti’nin yaklaşımından herhangi bir memnuniyetsizliği olmamasına rağmen, Amerikan Kongresi’nin Temsilciler Meclisi kanadında, yaptırımlara karşın Türkiye’nin Halk Bankası üzerinden İran’la ticareti artırdığı iddiasıyla, Türkiye aleyhine bir imza kampanyası başlatıldı. Washington’ın en güçlü lobi örgütlerinden, Kongre üzerinde de çok etkin İsrail yanlısı AIPAC’in önayak olmasıyla yürütülen kampanyaya 47 milletvekili destek verdi. Hem Dışişleri Bakanı John Kerry hem de Hazine Bakanı Jack Lew’a gönderilen bir mektupta “Sizden Halkbank’ın İran’a altın transfer edilmesindeki işlemlerini yaptırıma tabii faaliyet olarak ele almanızı istiyoruz” denildi.

Etkili isimler var

Cumhuriyetçilerin önde gelen isimlerinden eski Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Ileana Ros-Lehtinen ve Cumhuriyetçilerin 2012 başkan aday adaylarından Michele Bachmann gibi isimlerin de destek verdiği mektupta şöyle denildi: “Bu mektubu, İran’a uygulanan yaptırımları desteklemek ve terörist fonlanmasını engellemek için Türk önlemlerinin etkinliği hakkında bilgi istemek için yazıyoruz. Son gelişmelerden endişe
duyuyoruz.”

İran’a yaptırım aşılıyor

MEKTUPTA Halk Bankası’na ilişkin ise şunlar kaydedildi: “Mart 2012’de Türkiye İran’dan alımlarını yüzde 10-20 oranında azaltacağını açıkladı. Ancak anlıyoruz ki, Türkiye İran’dan petrol ve doğalgaz alımını azaltırken, devlet bankası Halkbank, yaptırımların aşılması için kullanılıyor. İran’ın Halkbank’a yatırdığı mevduat üzerinden altını kullandığı yönündeki endişenizde size katılıyoruz.”