İstanbul'a lüks ve ticari gayrimenkul balonu uyarısı

bbalci@hurriyet.com.tr

2008'de patlak veren ve konut kredileri cephesinde başlayan finansal krizi önceden tahmin etmesiyle tanınan "kahin" ekonomist Nouriel Roubini Guardian gazetesine kaleme aldığı makalede dünyaya konut balonu uyarısı yaptı. Avrupa'nın birçok ülkesinde İngiltere ile birlikte konut balonu emarelerinin görüldüğünü belirten Roubini Çin, İsrail ve Singapur'da da konut balonlarının görüldüğünü Türkiye'nin ise büyük şehirlerinde konut balonu riski bulunduğunu belirtti. Roubini Türkiye'de yüksek enflasyonun risk taşıdığını yazdı.

İSTANBUL'DA LÜKS VE TİCARİ KONUT BALONU RİSKİ

Roubini'nin dünyayı kapsayan bu konut balonu uyarısının karşısında Roubini Global Economics'in Türkiye Ekonomist'i Maya Senussi Türkiye'nin ne derece risk taşıdığını Hurriyet.com.tr’ye anlattı. Maya Senussi Türkiye'de İngiltere ve Londra tarzı bir konut balonu riski olmadığını buna karşın İstanbul'da lüks konut ve ticari bina alanında kapasiteyi aşan bir konut stoku oluşabileceğine dikkat çekti.

Türkiye'de konut kredilerindeki düşük faizin, kentsel dönüşüm hamlesinin ve yabancıların konut alımına yönelik yasaların balon oluşmasını şimdilik engellediğini belirten Senussi, Antalya, Kocaeli gibi bazı büyük kentlerde fiyatların aksine düştüğünü ancak İstanbul'un ticari ve lüks gayrimenkullerde kapasitenin eritilemeyebileceğini belirtti.

İstanbul'un konut sektöründeki yükselişinin Londra'nın aksine arz merkezli olduğuna dikkat çeken Sanussi inşaat şirketlerinin döviz borçlarının risk yaratabileceğini belirtti. Senussi "Bankaların gayrimenkul şirketlerine verdikleri döviz kredilerini net bilmiyoruz. Bu krediler ticari krediler kategorisine giriyor. Ancak döviz cinsi ticari kredilerde çok büyük artış var. Dolardaki yükselişle birlikte bu krediler risk oluşturuyor. Türkiye'de tüketimi azaltıcı önlemler de düşünüldüğünde oluşabilecek yavaş büyüme dolar borcu olan şirketlerin elinde aşırı stoklar kalmasına yol açabilir" dedi.

FAİZ DÜŞÜK KALACAKSA SERMAYE PİYASALARI DERİNLEŞTİRİLMELİ

Türkiye'de konut balonu riskinin genel olarak gelişmiş ülkelerden az olsa da Türkiye'nin bu balona karşı bazı ekonomi politikalarıyla önlem alması gerektiğini savunan Maya Senussi sıcak para çıkışı döneminde Türkiye'nin daha uzun vadeli sermaye çekecek reformlar yapması gerektiğini vurguladı. Senussi "Türkiye'de reel faizler çok düşük, neredeyse sıfıra yakın. Merkez Bankası bu oranları yukarı çekmekte isteksiz gözüküyor. Düşük reel faiz bu durumda ancak ülkedeki sermaye piyasalarının derinleşmesi ve tasarrufların yatırıma dönüştürülmesi ile kabul edilebilir. Ayrıca Türkiye'de daha düşük maliyeti işyeri açmanın sağlanması gerekir. Türkiye'nin dış şoklara karşı kırılganlığı büyük potansiyelini riske atıyor. Türkiye'nin yapısal kırılganlığı devam ettikçe şişen ve patlayan ekonomik döngüler de oluşabilir ve altyapı, büyüme ihtiyacı için uzun vadeli yatırımlar çekilmesinde sıkıntı yaratabilir" diye konuştu.