Bernanke konuştu piyasalar karıştı
Güncelleme Tarihi:
Türkiye ve dünya piyasaları dün FED toplantısı sonrası yapılan açıklamaların ardından çok kötü karıştı. Borsada düşüş kapanışta yüzde 6,82 oldu. Dolar 1.9320 TL ile tarihi zirvesine çıktı. Bu hareketin ardından Merkez Bankası döviz satım ihaleleleri açarak piyasaya altı kez müdahale etti. Ama doların ateşi düşmedi ve yeni rekor 1.9340 TL'ye yükseldi. Altın 1300 doların altına gerileyerek eylül 2010'dan bu yana en düşük seviyesine indi. Gösterge tahvilin bileşik faizi de 10 Ekim 2012'den beri gördüğü en yüksek seviyeye çıktı ve yüzde 7.61'e ulaştı. Öte yandan Avrupa borsalarında da yüzde 3'e varan kayıplar izleniyor.
Tüm piyasaların izlediği FED toplantısı dün gece gerçekleşti. Toplantı sonrası açıklama yapan FED Başkanı Ben Bernanke ekonomik göstergelerin iyi seyretmesi halinde yıl sonuna doğru tahvil alımlarının azaltılmaya başlanacağını açıkladı. Bernanke aynı zamanda 2014'te tahvil alımlarının durabileceği sinyalini de verdi.
Ancak bu açıklamanın ardından piyasalarda sert düşüşler yaşandı
ÖNCE ALTIN ÇÖKTÜ...
Piyasalarda bol paranın biteceği endişesi ile ilk tepkiyi altın verirken, ons fiyatı öğle saatlerinde yüzde 6 düşüşle 1280 dolara kadar geriledi ve son iki ayın en düşük seviyesine indi. FED toplantısı öncesi altın 1374 dolar seviyesindeydi.
Uzmanlar, Fed toplantısında tahvil geri alımlarına devam kararı çıkmasına rağmen, toplantı sonrası konuşan Başkan Bernanke'nin bu yıl sonuna kadar bu alımların yavaşlatılabileceğine yönelik açıklamasının dikkati çektiğini kaydederek, açıklamalardan Fed'in ekonomik verilere bağlı olarak parasal genişlemeyi azaltacağı anlamının öne çıktığını ve ekonomik aktiviteye yönelik tahminlerinde de iyileşme olması nedeniyle satış baskılarının arttığını ifade ediyor.
DOLAR REKOR KIRDI, BORSA SERT DÜŞTÜ
FED kararı borsa tarafında da sert düşüşlere neden oldu. BIST 100 Endeksi açılışla birlikte gelen satışlarla ilk anda yüzde 2.36 değer kaybetti ve 76 bin 900 seviyesinin altına sarktı. Ancak satışlar açılıştan sonra da devam ederken endeksteki kayıp yüzde 4 seviyesini aştı ve endeks 75 bin 500'lü seviyelere indi. Borsada ilk seans kapanış yüzde 4.36 kayıpla 75 bin 397 puandan gerçekleşti. İkinci seansta düşüş daha da hızlandı. Önce yüzde 5 ardından da yüzde 6'nın üstünde kayıplar yaşan borsa günü yüzde 6,82 kayıpla 73 bin 461 puandan kapadı.
FED kararının etkileri dolar tarafında da görüldü. Dolar/TL önce 2011 yılı sonundan bu yana en yüksek seviyesine çıkarak 1.9190 TL'ye kadar tırmandı. Ardından da önce 1.9205 TL ile arkasından 1.9305 TL ile tarihi zirvesine ulaştı. Bu yükselişin ardından Merkez Bankası bir açıklama yaparak önce 75 milyon dolarlık, arkasından da 50 milyon dolarlık döviz satım ihalesi açtığını ve gerekirse gün içinde yeni ihaleler açabileceğini duyurdu. Ardından üçüncü döviz satım ihalesi geldi. Merkez Bankası saat 14:17'de 25 milyon dolarlık üçüncü müdahalesini de gerçekleştirdi. Müdahalenin olduğu dakikalarda Merkez açıklaması ile dolar 1.9185 TL'ye kadar geriledi. Dördüncü müdahale de 25 milyon dolar olarak gerçekleşti. Müdahale sonrası dolar halen 1.9225 TL seviyesine geldi. Dolara beşinci müdahale de 125 Milyon dolarllık ihale ile geldi. Yine 1.92 seviyesinin altına inmeyen dolara altıncı müdahale 50 milyon dolarlık yarın valörlü ihale ile gerçekleşti. Buna rağmen doların ateşi sönmedi ve dolar 1.9340 TL ile yeni rekoru kırdı.
Öte yandan gösterge tahvilin bileşik faizi 18 Ekim 2012'den beri gördüğü en yüksek seviyeye çıktı ve yüzde 7.52'ye ulaştı.
Uzmanlar, Bernanke'nin varlık alımlarının azaltılacağına ilişkin biraz daha artan vurgusunun piyasalarda oynaklığa neden olduğuna dikkat çekiyor.
'YÜKSELİŞİN ALTINDA FED KARARI VAR'
Global Yatırım Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, piyasalardaki hareketlilik ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
"Dövizdeki yükselişin temel sebebi, FED’in krizden çıkış stratejisini açıklaması ve bunun da piyasanın beklediğinden biraz daha erken olması. Gelişmiş olan ülke faizlerinde yaşanan artış nedeniyle gelişmekte olan ülkelerden çıkış ve dövize yönelik talep gözlemiyoruz. Merkez Bankası ise bu gelişmekte olan ülkelerde yananan ateşi, faizi artırmadan döviz satarak söndürmeye çalışıyor. Bugün yine öğleden sonra MB döviz satarak müdahale etmeye çalışacak. Geçen haftaya göre daha güçlü bir müdahale olacak. Yurtdışı kaynaklı reel bir çıkışta döviz satımı etkisi sınırlı olabilir. Yurtdışı piyasalarda gelişmiş ülkelerin faizlerinde gerileme olmadığı taktirde, Türk Lirası zayıf kalmayı sürdürecektir. MB bir kaç gün istisnai gün ilan edebiliyor. O yüzden yurtdışı piyasalarda bu hafta sonuna kadarki hareketler önemli olacak."
PİYASANIN ELİNİN AYARI KAÇTI
Meksa Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Figen Özavcı, piyasadaki düşüşün biraz aşırı olduğunu belirterek, 'piyasanın elinin ayarı kaçtı' yorumunu yaptı.
Piyasanın sabah sakinleşme çabası içerisi,nde olduğunu ancak altının onsunun yıllık desteği olan 1320 doların altına gelmesiyle borsada da panik satışların başladığını kaydeden Özavcı, "Altın kritik desteğin altına inince yatırımcılar 'acaba biz dünkü konuşmaları yanlış mı anladık' psikolojisine girdi ve panik başladı. Ayrıca gösterge faiz yüzde 7.42'ye çıktı ve dolar da çok hareketli. Ancak ben piyasaların aşırı bir tepki verdiğini düşünüyorum. Çünkü dünkü konuşmada Bernanke tahvil alım programının devamının gelecek verilere bağlı olduğunu söyledi" diye konuştu.
Özavcı, şu anda piyasaların altın fiyatını çok yakından takip ettiğini belirterek, "altındaki düşüşlerin devamı tüm dünya piyasalarının dengesini değiştirir. O yüzde 1320 dolar seviyesini yakından izlemek lazım" dedi.
YÜKSEK FAİZ BORSANIN ÖNÜNÜ KESİYOR
Turkish Yatırım Araştırma Müdürü Baki Atılal, hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada, bu düşüşün aslında beklenen bir hareket olduğunu ifade ederek, "Türkiye'nin 10 yıllık faizlerinde bir gerileme yoktu. FED Başkanı Bernanke 22 Mayıs'taki toplantıda zaten dünkü toplantıdaki takvimin sinyalini vermişti. Bizde araya bir de Gezi olayları girince faiz indirimi gündemden kalktı" dedi.
Faizlerde yaşanan yükselişin piyasalardaki kötüye gidişi tetiklediğini kaydeden Atılal, "Türkiye'nin 10 yıllıkları yüzde 7.88'e yükseldi. Daha iki hafta önce yüzde 6.16-6.30 bandındaydı. Hem iç hem de dış faktörler piyasaları zorluyor. Yüksek faizler borsanın da önünü kesiyor. Çünkü değerlemelerde faiz için yüzde 6.5-6.8 bandı esas alınıyordu. Ayrıca faizlerin yükselişi bankaların kârlarının azalması anlamına geliyor. Dolayısıyla bankalardan başlayan satışların genele yayıldığını izliyoruz. Endeksin 75 bin seviyelerinde kendisine dip yapmaya çalışmasını bekliyorum. Burada tutunamazsa 73 bine kadar gidebilirz" diye konuştu.
PİYASADA OYUN DEĞİŞTİ
Halk Yatırım Stratejisti Işık Ökte, "Bernanke'nin açıklamalarıyla piyasalarda oyun değişti. Tahvil alım programının 2014'te sona erebileceği daha önce fiyatlanmayan ve gelişmekte olan ülkeler için çok negatif bir gelişme. BIST'te de gelişmekte olan piyasalara paralel sert satışlar gözleniyor" dedi. ABD'den gelecek her türlü makro verinin çok yakından izleneceğini ve piyasaların buna göre yön belirleyeceğini belirten Ökte, şöyle konuştu:
"ABD ekonomistlerinin önemli bir bölümü, Bernanke'nin büyüme konusundaki güllük gülistanlık açıklamalarını kabul etmiyor. Büyüme tarafında, Fed'in düşündüğü kadar bir iyileşme olmadığını ve önümüzdeki verilerin Fed'in 'şahin' duruşa dün gece geçmesini teyit etmeyeceğini belirtiyorlar. Tahvil alım programı aylık 85 milyar olarak devam etmeyecektir. Ancak 2014’te tahvil alım programının tamamen sona ereceği de kesin bir görüş olarak kabul edilmemelidir. Piyasaları 2013 sonuna kadar yönlendireceğine inandığımız, ABD büyüme odaklı makro verilerini çok yakından incelemeye başlıyoruz."
YURTDIŞI DA KÖTÜ
FED'in kararı yurtdışı borsaları da vurdu. Dünya borsalarında ortalama yüzde 1.75'lik bir kayıp yaşanırken, gelişmekte olan ülke borsalarındaki düşüş yüzde 3'ü aştı.
Stoxx Europe 600 yüzde 1,2'lik kayıpla 288,75 puan seviyesine gerilerken Londra FTSE–100 Endeksi yüzde 1,3 gerileyerek 6.267 puan oldu.
MSCI Asya Pasifik Endeksi yüzde 3.6 değer kaybıyla 128.29 puana gerileyerek Eylül 2011'den bu yana en sert düşüşünü yaşadı.
Frankfurt DAX endeksi yüzde 1,7 değer düşüşle 8.058 puana, Paris'te CAC 40 endeksi yüzde 1,7 azalışla 3.773 puana, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,1 düşerek 15.876 puana, İspanya'da IBEX 35 endeksi yüzde 1,6 azalarak 7.972 puana geriledi.
ABD DE DÜŞTÜ
Bernanke'nin açıklamalarının ardından ABD hisse senedi piyasaları, iyimser noktaların yerine parasal genişlemeden çıkışın açık açık konuşulmaya başlanması ve sonraki Fed toplantılarına yönelik belirsizliğin devam edeceği endişelerini fiyatlayarak yüzde 1'in üzerinde değer kaybetti. Dow Jones endeksi günü yüzde 1,35 oranında değer kaybıyla 15.112 puandan tamamlarken, S&P 500 endeksi de yüzde 1,39 oranında gerileyerek 1.629 puan oldu.
İŞSİZLİK DÜŞERSE TAHVİL ALIMLARI DURACAK
FED'in açıklamalarında ABD’deki işsizlik oranının yüzde 7’nin altına gerilemesi durumunda programın sona ereceği belirtildi. FED, ekonomiye destek olmak için halen piyasadan her ay 85 milyar dolarlık uzun vadeli bono alımı yapıyor. Bu uygulamada dünkü toplantının ardından değişikliğe gidilmedi. Ancak FED Başkanı Ben Bernanke’nin düzenlediği basın toplantısında verdiği bilgiye göre işsizlik oranı ve düzelmenin hızına bağlı olan planda hedef sene sonu programını yavaşlatmak var. Veriler iyi giderse 2014’ün ortasında da alım programı tamamen sona erdirilecek.