Beyaz Saray’da gaz pazarlığı

TÜRKİYE’nin Kuzey Irak’taki Bölgesel Kürt Yönetimi (KRG) ile ana çerçevesi üzerinde mutabakat sağlanan bir anlaşma sağladığı artık sır değil. Ancak, Erbil ile Ankara’nın, merkezi Irak hükümetinin onayı olmadan Kuzey Irak enerji kaynaklarını kullanmasına ABD’nin sıcak bakmadığı da biliniyor. ABD, son dönemde Türkiye ve Irak hattındaki görüşmelerini sıklaştırırken, Başbakan Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Obama’nın 16 Mayıs Perşembe günü yapacağı kritik görüşmede bu konunun gündeme geleceğine vurgu yapılıyor.

KAYNAKLARI GÖRÜŞECEKLER

Konuyla yakından ilgili kişiler, ABD Başkanı Obama ile Erdoğan’ın görüşmesinde bölgedeki enerji kaynaklarına yönelik başlıkların geniş yer tutacağına dikkat çekerken, başta Irak petrol ve doğalgazı, İran’a karşı uygulanan ambargoların Türkiye’nin petrol alımına etkisi ve İsrail’in doğalgaz kaynaklarının değerlendirilmesi konularının tartışılacağını dile getiriyor.

Son bir yılda Bağdat ile Erbil arasındaki gerilim giderek tırmanırken, Erdoğan’ın ABD ziyaretine günler kala KRG Başbakanı Neçirvan Barzani ile Irak Başbakanı Nuri El-Maliki arasında yedi maddelik bir anlaşma imzalanması da dikkat çekti. Anlaşmada, petrol ve doğalgaz yasasına yönelik ortak bir komite oluşturulması kararıyla birlikte, Kürt Yönetimi’nin yetersiz bulduğu 2013 bütçesinin değiştirilmesine yönelik bir madde de yer alıyor.

ANLAŞMA İLERLEYECEK Mİ

Bölgeye yakın kaynaklar, “Bu süreçler çoktan başladı. Ancak hep lafta kalıyor. Belki Kuzey Irak’ta faaliyet gösteren şirketlere bir tane daha ödeme yapılır ancak esas konunun kökünden çözüleceğini henüz görmüyorum” yorumunu yaptı. Başbakan Erdoğan ile Obama’nın görüşmesinde “Kuzey Irak ve Türkiye enerji yakınlaşması” konusunun hangi şekilde gündeme geleceği sorumuzu ise enerji kaynakları şöyle yanıtladı: “Türkiye, Erbil ile bir anlaşma imzaladı. Anlaşmanın imzalanmasındaki önemli bölüm ise ‘boru hatlarının hazır olması’. Önemli olan Kürtler önümüzdeki aylarda kendi sınırlarındaki
boru hatlarını tamamladığında, BOTAŞ hattını kullanabilecekler mi? Hep beraber göreceğiz. Türkiye Kürt gazını getirmek için anlaşmalarını ilerletecek mi?” �

Kim daha çok bastıracak

KAYNAKLAR, Erbil ile Ankara arasında ana çerçevesi üzerinde mutabakat sağlanan anlaşmanın nasıl uygulanacağına yönelik henüz net bir yol haritası olmadığını vurgularken, “Tabii lider seviyesinde yapılan bir görüşmede teknik konuların çok fazla gündeme gelmesini bekleyemeyiz. Ancak 16 Mayıs tabiiki Türkiye’nin Irak’taki enerji vizyonu açısından kritik öneme taşıyor. Burada iki lider birbirinin ne kadar istekli olduğun görecek. Obama Erdoğan’ın ne kadar bastırdığını,  Erdoğan da Obama’nın ne kadar bastırdığını görecek. Bir anlamda ‘bilek güreşi’ olacak. ABD’lileri şuna ikna etmek lazım, ‘Eğer ABD, Türkiye-Erbil anlaşması konusunda sessiz kalır ve negatif konuşmazsa, Bağdat zaten Kürtlerle anlaşmak zorunda kalacak”
diye konuştu.

ABD ne  önerecek?�

IRAK uzmanı bir enerji analisti, Obama-Erdoğan görüşmesine yönelik şu değerlendirmeyi yaptı: “Görüşmenin önemli üç maddesi, Suriye, Türkiye’deki barış süreci ve enerji. KRG’den enerji ithalatı konusunda ABD’nin pozisyonu belli. Erdoğan muhtemelen Türkiye’nin bu konudaki pozisyonunu açıkça ortaya koyacak. Tahminim, Erdoğan, Erbil-Ankara arasındaki anlaşmanın, ABD’nin pozisyonu ne olursa olsun yürütüleceğini söyleyebilir.  ABD tarafından ne önerileceğine bağlı olarak, muhtemel sonuç KRG’den petrol ve doğalgaz ihraç etme konusunda anlaşma yapılması veya yapılmamasına yönelik olacak. Kürt enerji anlaşması, Kürt-Türk uzlaşma sürecini de içeren bir paketin parçası.”

Masada hem Erbil hem Bağdat olmalı

ABD’li yetkililerin Bağdat’ı desteklemesinin arkasında, Bağdat’ın İran’la yakınlaşma korkusu da yatıyor. Enerji IQ’nun haberine göre ise bu ay içerisinde gerçekleştirilen yerel seçimden Başbakan Nuri El Maliki’nin ve kontrolündeki Şii adayların güçlenerek çıkması, Bağdat ile Kuzey Irak arasındaki dengeleri negatif yönlü etkilerken, bölgeye yakın kaynaklar, “Masada Merkezi Hükümet yokken, Kuzey Irak ile büyük ölçekli ve uzun dönemli bir petrol veya doğalgaz anlaşması yapmak zor” yorumunu yapıyor.