400 bin emekliye destek primi şoku

EMEKLİ olduktan sonra, serbest çalışan ama bu durumlarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmeyen 400 bin kişi tespit edildi. Sosyal Güvenlik Kurumu ile Maliye Bakanlığı’nın ortak operasyonu sonucu,400 bin emeklinin serbest çalıştığı halde, bunu SGK’ya bildirmediği ve “emekli aylıklarından yüzde 15 Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yaptırmadıkları” ortaya çıktı. Maaşının 1/4’ünün kesildiğini gören pek çok emekli yılın son günlerinde soluğu SGK’da alırken henüz bu kesintilerle ilgili çok net bir bilgi alamadılar. Hemen söyleyelim SGK-Maliye’nin SGDP operasyonu devam ediyor. 400 bin rakamının daha da artması bekleniyor.   

EMEKLİ OLAN ÇALIŞIRSA BİLDİRMELİ

SSK, Bağ-Kur ve TC Emekli Sandığı’ndan emekli olduktan sonra, çalışmaya devam eden birkaç milyon emekli var.

* Bunlardan, ücretli olarak çalışanlar açısından sorun yok. Ücret ödemelerinden bordro üzerinde SGDP kesintisi yapılıyor. Onlar rahat olsunlar.
* Diğerlerine gelince, onlar için durum karışık.
- Emekli olduktan sonra, vergi dairesine kayıtlı olarak serbest çalışanlar veya emekli oldukları
halde, serbest çalışmaya devam edenler (Bakkal, konfeksiyoncu, ayakkabıcı, gözlükçü, kitapçı, lokantacı, tamirci, doktor, avukat ve benzeri kişiler,
- Emekli olduktan sonra bir anonim şirkette yönetim kurulu üyesi olanlar ile limited şirketlerde
(yüzde 1 dahi olsa) hissedar olanlar,
SGK’ya başvurup, “emekli aylıklarının
yüzde 15’ini” SGDP olarak kestirmeleri gerekiyordu.
Ancak 10 Eylül 2012 tarihli Hürriyet’te de yazdığımız gibi, serbest çalışıyor gözüken ve aylıklarından yüzde 15 SGDP kesintisi yaptıran emekli sayısı sadece 13 bin 289 idi!..
Daha açık bir anlatımla, sayısı 10 milyonu aşan emekliler arasında 13.289’u “serbest çalışıyorum” diye bildirimde bulunup, emekli aylıklarından yüzde 15 SGDP kesintisi yapılmasını talep etmişti.

NE OLDU?

Emeklilerin binde birinin serbest çalışıyor gözüktüğünü fark eden SGK, Maliye Bakanlığı ile işbirliği yaparak, kapsamlı bir “destek primi operasyonu” başlattı.
· İlk aşamada, aylıklarından yüzde 15 SGDP kesintisi yaptırması gereken, 400 bin emekli tespit edildi.
· Operasyon bütün hızıyla devam ediyor. Yakında bu sayının katlanarak artması bekleniyor.
· Tespit edilen 400 bin emekliden, 300 bini takibe alındı ve emekli aylıklarına, geriye dönük haciz uygulanarak aylıklarının 1/4’ünün kesilmesi işlemine başlandı. Tespit edilen 100 bin kişi de yakında takibe alınacak.
SGK yönünden “zamanaşımı” süresi 10 yıl olduğu için örneğin 6 yıl öncesinin SGK primi de talep edilebiliyor.

MİLLETVEKİLLERİNE AYRICALIK

Emekli Milletvekillerinin, milletvekilliği görevleri devam ederken serbest çalışmaları ya da bir anonim şirkette yönetim kurulu üyesi veya limited şirkette ortak olmaları durumunda, emekli aylıklarından yüzde 15 SGDP kesintisi yapılmıyor.
Nedenine gelince; Anayasa’nın 86. maddesinde, kesinti yapılamayacağına dair “özel hüküm” var.

Aylığı kesilen nasıl itiraz eder?

VKİRA, faiz, borsa kazancı olanlardan eğer yüzde 15 SGDP kesintisi yapılmışsa bunların SGK’ya başvurup düzeltme talep etmeleri kesintinin iadesi için yeterli olacak. Ancak bunun dışında kalan serbest çalışanların emekli aylığından, yüzde 15 SGDP kesilmesi yasal bir uygulama olduğu için itiraz etmek mümkün değil. Ancak “milletvekilleri yönüyle” ya da (yönetim kurulu üyesi olmayan) anonim şirket ortaklarına uygulanmazken, limited şirket ortaklarına uygulanması, Anayasa Mahkemesi’nde bireysel başvuruya konu olabilir. Mevcut Anonim Şirket yönetim kurulu üyesi ya da limited şirket ortağı emeklilerin de
bu görevlerinden ayrılmaları veya hisseyi devretmeleri de olayın bundan sonrası için çözüm olabilir.

4.900 emekliye de ortalama 2 bin TL borç çıkarıldı

EMEKLİLERİN çoğu, intibak yasasından dolayı aylıklarındaki artış tutarını Hürriyet’teki dizi yazımızdan öğrenirken, “aylıklarında azalma şoku” yaşayan emekliler de var.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’ndan aldığımız bilgilere göre, şu ana kadar 4.900 emekliye “fazla aylık ödendiği” ortaya çıktı. Kurum yetkililerinden öğrendiğimize göre, fazla ödenen aylık tutarı “ortalama 2 bin lira”.
Ancak bu tutar ortalama bir rakam; toplamda 500 lira fazla aylık ödenen olduğu gibi, 5 bin hatta 10 bin lira fazla aylık ödenen de var.

Son Torba Yasa’ya geçici bir madde eklenerek, Kurum’un fazla ödemelerden kaynaklanan yaklaşık 9 milyon 800 bin lirayı silmesi öngörülüyordu.
 Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun buna karşı olması nedeniyle, “borç silme” yasa tasarısından çıkartıldı.
Yakında bu konuda yeni bir yasa ile “borç silme” operasyonu yapılmazsa, fazla ödemeler, emekli aylıklarından “1/4 kesinti” şeklinde geri alınacak.
Fazla ödemelere, (kurumun hesaplama hatasından kaynaklanması) nedeniyle, faiz uygulanmaması beklentisi var ancak faiz uygulanırsa o da sürpriz olmasın.