7 milyar dolarlık boru hattı için imzalar atıldı

YILLARDIR gündemde olan Nabucco boru hattı yılan hikayesine dönerken, Türkiye’nin enerjide koridor ülke konumunu güçlendirecek bir başka proje olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’nda (TANAP) tarihi imzalar dün atıldı. 2017 yılında devreye girmesi planlanan TANAP, Şahdeniz 2 havzasından çıkartılacak doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştıracak. 2011’de ön protokolü imzalanan ve yaklaşık 7 milyar dolar yatırımla altı yılda tamamlanacak olan projede, hükümetlerarası anlaşma (IGA) dün imzalandı. İmza törenine, Türkiye’yi temsilen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan tarafından ise Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katıldı. Törende, Enerji Bakanı Taner Yıldız ile Azerbaycan Enerji Bakanı Natıg Aliyev de hazır bulundu.

Avrupa’ya köprü

Ortak konsorsiyumda Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ile Türkiye’den BOTAŞ ve TPAO ilk ortaklar olarak yer alacak, diğer uluslararası petrol ve doğalgaz şirketleri de ilerleyen sürede dahil olabilecek. TANAP ile Şahdeniz 2 havzasından çıkartılacak doğalgaz, 2017 sonu 2018’in başı itibariyle Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılacak. Uzmanlara göre Türkiye, bu proje ile Avrupa doğalgaz pazarına sadece transit ülke olarak değil aynı zamanda icracı ve satıcı ülke olarak girecek.  2017 yılında devreye girmesi öngörülen boru hattından geçecek 16 milyar metreküp gazın 6 milyar metreküpünü Türkiye kendi ihtiyaçları için satın alacak ve geri kalan 10 milyar metreküp ise Bulgaristan ya da Yunanistan üzerinden Avrupa pazarlarına ulaştırılacak. Kapasite 2023’te 23’e, 2026’da ise 31 milyar metreküp seviyesine ulaşacak. SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, daha önce yaptığı açıklamada BP, Statoil ve Total gibi şirketlerle konuştuklarını ve Azerbaycan’da gaz üretimi yapan şirketleri de ortak olarak almak istedikleri mesajını vermişti.

Başka ülkeler gündemde

Proje taraflarının verdiği bilgilere göre, TANAP hattının kapasitesinin artırılması ve başka ülkelerin de projeye katılımı gündemde. TANAP projesinin inşa çalışmalarının 2013 ilkbaharında başlayıp, 2016 yılına kadar bitirilmesi öngörülüyor. Hattın çıkışının İzmir, Bursa veya Trakya’dan olması beklenirken, buradan da Avrupa’ya şu üç istikametten birinde ilerlemesi öngörülüyor: “İtalya güzergahı, Doğu Avrupa güzergahı ve Romanya’ya kadar olan güzergahı.”

Üç ayrı anlaşma

Başbakanlık Dolmabahçe Ofisi’nde gerçekleşen törende üç ayrı anlaşma imzalandı. Bunlar, mutabakat zaptı, ev sahibi ülke anlaşması ve hükümetlerarası anlaşma oldu. Mutabakat zaptı, BOTAŞ ve Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR arasında, ev sahibi ülke anlaşması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev arasında, hükümetlerarası anlaşma ise Enerji Bakanı Yıldız ile  Azerbaycan Enerji Bakanı Natıg Aliyev arasında imzalandı. Türkiye’yi temsilen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan’ı temsilen Cumhurbaşkanı İlham Aliyev anlaşmalara
şahit oldu.

Kapasitesi 24 milyar metreküp

SON dönemde, Nabucco dahil birçok doğalgaz ve petrol boru hattı Türkiye’nin gündemindeydi. Ancak TANAP, üretici ülke olan Azerbaycan’ın sahiplendiği
ve inşa edeceği bir proje olması nedeniyle diğer projelerden ayrışarak, bir adım öne çıkıyor. TANAP, yılda 24 milyar metreküp gaz taşıyacak şekilde inşa edilecek, bu da ileride 16 milyar metreküplük kapasitesinin artırılacağı anlamına geliyor. Azerbaycan için TANAP, Avrupa’ya taşınacak gaz konusunda kilit rol oynuyor.

Nabucco sınırı Bulgaristan oluyor

ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 2011 Aralık ayında düzenlenen mutabakat zaptı imza töreninde ‘Trans Anadolu önemli bir alternatif. Gerçekleşmesi halinde Nabucco, Gürcistan sınırından alacağı gazı Bulgaristan sınırında alacak’ demişti.