“Beş yılda bitecek” ve “50 milyar metreküp” sözleri sürpriz oldu

Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) için Başbakanlık Dolmabahçe Ofisi’nde yapılan törene sürpriz açıklamalar damgasını vurdu.

İlk etapta 16 milyar metreküp doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak “Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı” (TANAP) için nihai üç anlaşma imzalandı. Hükümetlerarası resmi imzaları Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev attı.

Törenden önce dağıtılan basın bülteninde projenin 7 milyar dolarlık yatırımla altı yılda hayata geçeceği belirtildi. Ancak Aliyev’in konuşmasında “Türkiye ve Azerbaycan 5 yıl içerisinde TANAP’ı icra edecek” demesi, büyük sürpriz olurken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise törenin sonunda “Daha fazla çalışalım, beş yıldan kısa sürede yapalım” diye espri yaptı.

Başbakan Erdoğan soruları yanıtlarken ise ilk etapta 16 milyar metreküp doğalgazın taşınacağı hatta yönelik, “Gazın ileride 50 milyar metreküpe kadar çıkabileceği ifade edildi. Türkiye olarak bugün 6 milyar metreküp, daha sonra buradan 10 milyar metreküp doğalgaz alabileceğiz. Daha ilerleyen yıllarda ne kadar gerekirse Aliyev kardeşim o kadar alabileceğimizi söyledi” diye konuştu. Başbakan Erdoğan, böylece hattın ilerisi için öngörülen kapasitesine yönelik önemli bir ipucu vermiş oldu.

Başbakanlık Dolmabahçe Ofisi’ndeki törende üç ayrı anlaşma imzalandı. Bunlar, mutabakat zaptı, ev sahibi ülke anlaşması ve hükümetlerarası anlaşma oldu. Hat, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ikinci büyük enerji hattı olacak. İlki, 2006 yılında devreye alınan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı’ydı. Bugüne kadar yapılan açıklamalara göre, yüzde 80’i Azerbaycan, yüzde 20’si de Türk tarafına ait olan TANAP hattından 16 milyar metreküp gaz geçecek. İlk etapta bu rakamın 6 milyar metreküpünü Türkiye’nin kendi ihtiyaçları için satın alması, kalan 10 milyar metreküplük kısmı Avrupa pazarına iletmesi bekleniyor.

Organik bağ

Başbakan Erdoğan, imzalanan anlaşmalarla birlikte projenin hukuki altyapısının tamamlanmasına yönelik en önemli adımın atıldığını belirterek, ''Proje, ülkelerimiz arasındaki stratejik ilişkileri derinleştirmekle kalmayacak, Azerbaycan ile Avrupa arasında Türkiye üzerinden organik bir bağ tesis edecektir'' dedi. Erdoğan, TANAP Projesi'nin hayata geçmesiyle Türkiye ve Azerbaycan'ın hem AB'nin kaynak çeşitlendirme hedefine kayda değer bir katkı sağlayacağını, hem de Avrupa'nın enerji arz güvenliğinde önemli bir rol üstlenmiş olacağını vurgulayarak, ''Diğer bir deyişle Doğu-Batı enerji koridorunu oluşturan bütün bu projeler, bölgede güvenlik ve barışın geliştirilmesi ve ekonomik kalkınmanın sağlanması yolunda stratejik atılımlardır'' dedi.

 Kendi imkanlarımızla

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise TANAP projesinin sadece Türkiye-Azerbaycan'ın projesi olduğunu vurgularken, "Bu projeyi kendi gücümüz, paramız ve teknik imkanlarımızla yürüteceğiz" dedi. Dünyada Türkiye ve Azerbaycan gibi siyasi sahnede iki müttefik daha bilmediğini söyleyen Aliyev, şunları kaydetti: "Bu projenin gerçekleşmesi sonucunda Türkiye'ye daha fazla gaz sevk edeceğiz ve Türkiye üzerinden Avrupa'nın enerji arzını karşılayacağız. Bu konuyla alakalı iki ülke arasında fikir ayrılığı yok. TANAP projesi büyük miktarda gaz sevkıyatını öngörüyor. Bugün başladığımız proje belki 10, belki 100 yıldan uzun bir sürede bizim çıkarlarımızı temin edecek. Aynı zamanda Azerbaycan için yeni pazarların açılmasına olanak sağlayacak."