"Kamu kurumları bizemle kayıtlarını paylaşmıyor"

TUİK Başkanı  Birol Aydemir, bir istatistik kurumunun ne kadar iyi olup olmadığını o ülkenin  genel şartlarına göre değerlendirmek gerektiğini belirterek, “Eğer o ülkede kamu  kurum ve kuruluşları ne kadar iyi ise idari kayıtları ne kadar güçlüyse veya  kayıt dışı ne kadar az ise istatistikler de o kadar kaliteli olur.

Dolayısıyla  istatistik kurumu değerlendirilirken içinde bulunduğunuz ekonomik ve sosyal  çevrenin kamu kurum ve kuruluşlarının idari kayıt sistemlerini dikkate almamız  gerekiyor. Kanun gereği tüm kamu kurumlarının idari kayıtlarını bizimle  paylaşması gerekiyor. Ama paylaşmıyorlar. Biz ne yapabiliriz” dedi.

Aydemir, düzenlediği basın toplantısında kurumun ürettiği istatistiklere  ilişkin bilgi verdi. Zaman zaman basında, kamuoyunda eleştirildiklerini, haklı ve doğru  eleştiriler de olduğunu, ama bazı eleştirilerin yeterince bilgi sahibi olunmadan  yapıldığını hissettiklerini dile getiren Aydemir, bütün toplumu bilgilendirmek  için çalışma başlattıklarını ve bugün de bu amaçla yaptıkları toplantıların  4.'sünü İstanbul'da düzenlediklerini söyledi.

Aydemir, kendilerince birçok şeyi doğru yaptıklarını, ama istatistiğin  toplum için olduğunu ve ürettikleri tabloya baktıklarında “tamam” dediklerini  ifade ederek, “Bu tablo bize göre güzel. Sizin ihtiyaçlarınıza cevap verebiliyor  muyuz? Bir istatistik kurumundan beklentilerinizi karşılayabiliyor muyuz? Hem  istatistiklerin üretimi, hem de kalitesi anlamında. Yeterince istatistiklerimiz  var mı? Ürettiğimiz istatistiklerin kalitesi konusunda bir endişeniz var mı?  Bunları merak ediyoruz. Kısa sunumlarda bunları anlatacağız” dedi.

Eleştiriye açığız

Eleştirileri daha iyiyi yapmanın yolu olarak gördüklerini, yapılan  eleştirilerle ilgili, bunları ya yapıyor olacaklarını ya da başlamış olduklarını  dile getiren Aydemir, bazı şeylerin zaman aldığını, 7 aydır kurumun başında  olduğunu, istatistik üretmenin bu kadar zor olduğunu bilmediğini söyledi.

Aydemir, 2-3 sayfalık istatistik ve 8-10 sayfalık tablonun arkasında  yüzlerce insanın çalıştığını, büyük bir iş yükü olduğunu, yüz binlerce veri  toplandığını kaydetti.

İnsanların “bu istatistik neden olmuyor?” diye sitemlerde  bulunduklarını dile getiren Aydemir, “Belki haklılar da. O talepleri üretmenin  zaman alacağını ve ciddi çalışma gerektirdiğini göremiyorlar. Doğaldır da zaten”  diye konuştu.

Aydemir, TÜİK'in 2005 yılından beri ciddi reforma tabi tutulduğunu ve o  tarihte çıkan kanunun AB standartlarında çok modern ve çağdaş bir kanun olduğunu  belirtti.

“Kanunu gerektiği şekilde kullanamıyoruz”

Kanunun ihtiyaçları olan her türlü yetkiye cevap verdiğini, her türlü  düzenlemeyi yaptığını anlatan Aydemir, şunları kaydetti:

“Sorun şu ki biz bu kanunu gerektiği şekilde uygulayamıyoruz. Bunun  çeşitli nedenleri var. TÜİK'ten kaynaklanan nedenleri var TÜİK dışından kurum ve  kuruluşlardan kaynaklanan nedenleri var. Bir istatistik kurumunun ne kadar iyi  olup olmadığını o ülkenin genel şartlarına göre değerlendirmek lazım. Eğer o  ülkede kamu kurum ve kuruluşları ne kadar iyi ise idari kayıtları ne kadar  güçlüyse veya kayıt dışı ne kadar az ise istatistikler de o kadar kaliteli olur.�

Dolayısıyla istatistik kurumu değerlendirilirken içinde bulunduğunuz ekonomik ve  sosyal çevrenin kamu kurum ve kuruluşlarının idari kayıt sistemlerini dikkate  almamız gerekiyor. Eğer bunlar çok yüksek nitelikte ise istatistik de o kadar  kaliteli oluyor. Bize özgü şartlardan dolayı bizim istatistiğin kalitesini  artırmak için ekstra çaba göstermek gerekiyor. Türkiye'nin reel ortamından ayrı  olarak TÜİK'in çok iyi şartları, çok iyi olmasını beklemek çok da gerçekçi değil.�

Çünkü kanun gereği tüm kamu kurumlarının idari kayıtlarını bizimle paylaşması  gerekiyor. Ama paylaşmıyorlar. Biz ne yapabiliriz? Yapabileceğimiz hiçbir şey  yok. Sadece yazı yazıp 'kayıtlarınızı bizimle paylaşın' demekten başka gücümüz  yok. Halbuki idari kayıtlar bizimle paylaşıldığı zaman bizim birçok  istatistiğimiz de daha düzenli ve iyi olacak. Bu idari kayıtlar paylaşılmadığı  için zaman zaman sıkıntı çekiyoruz.”

Aydemir, TÜİK'in Türkiye'deki kurumların çok üzerinde kurumsallaştığını,  ancak eksiklerinin ürettikleri istatistikleri ve yaptığı işi anlatmakta yetersiz  kalmaları olduğunu söyledi.

Ürettikleri istatistikleri topluma iyi anlatmak gerektiğini, bazı  istatistiklerin hiç kullanılmadığını gördüklerini dile getiren Aydemir, illerin  hava kirliliği haritasını açıkladıklarını, ancak hiç manşetten verilmediğini  söyledi.

Aydemir, boşanma istatistiklerinde de boşanmanın yüzde 40'ının ilk 5  yılda olduğunu, sonra 16 yıldan sonra boşanmanın arttığını dile getirerek,  bunların tartışılması gerektiğini söyledi.