37 yıllık Hateks borsaya geliyor
Güncelleme Tarihi:
Hikaye 1973 yılında başlıyor... Hatay'ın tanınmış ve köklü ailelerinden Abdo, Puri ve Gazel aileleri bir araya gelip Hatay'da tekstil fabrikası kuruyorlar. Aradan yıllar geçiyor ve bu fabrika Türkiye'nin en büyük üreticilerinden biri haline geliyor.
Önce Fransa'da bir ev tekstil markası alıyorlar, arkasından Suriye Halep'te bir fabrika kuruyorlar. İşte bu Hateks (Hatay Tekstil İşletmeleri A.Ş), son 10 yıldır hiçbir tekstil firmasının yapamadığını yapıp şimdi de borsaya geliyor. Hateks ile bir Hatay-Halep yolculuğu yaptık...
Hateks'in başlangıçtan borsaya kadar uzanan hikayesini dinlemek için bir grup gazeteci ile birlikte Hatay'dayız. İlk durak fabrika binası.
2 FABRİKADA 1000 KİŞİ
Hateks'in fabrikası Organize Sanayi Bölgesi'nde kurulmuş. Şehirdeki en büyük fabrika. Havlu, bornoz ve iplik üretimi yapıyor. Bir de İtalyanlarla ortak kurulan Hatfil var. O da organize sanayide ve iplik üzerine çalışıyor. İki fabrikada toplam 1000 kişi istihdam ediliyor.
Hateks'te üç aile eşit ortaklığa sahip. Ancak yönetim tarafında Abdo Ailesi biraz daha öne çıkıyor.
HAVLU VE BORNOZDA ÖNDE
Şirketin CEO'su Abud Abdo (solda), diğer ortak Georges Khoury ile fabrikayı gezerken havlu ve bornoz üretiminde Türkiye'nin en büyük 5 fabrikasından biri olduklarını anlatıyor. Yıllık 5 bin ton havlu, 500 bin adet de bornoz üretiyorlar.
Normalde havlu ve bornoz denince akla Denizli gelir. Hatay'da böyle bir üretim alanı yaratmak ilk başlarda firmayı zorlamış. Ancak üç aile de işin arkasında durmuşlar ve kendilerini piyasaya kabul ettirmeyi başarmışlar.
Piyasa derken şirketin iç piyasaya ile fazla bir ilgisi yok. Tam bir ihracatçı şirket. Mesela geçen sene 62 milyon lira ciro yapmışlar, bunun 56 milyon TL civarı ihracattan gelmiş. Yani yüzde 90 civarı.
FRANSA'DAN MARKA ALDILAR
İhracat tarafında önemli bir konu var. Şirket 2005 yılında gidip Fransa'nın ev tekstili alanında tanınmış markalarından biri olan Sensei'yi almış. Şu anda üretimini Türkiye'de yaptıkları Sensei markalı havlu ve bornozları Fransa ve İtalya'da satıyorlar. Sadece bu satıştan cironun yarısı sağlıyorlar.
Diğer yarısı da AB ve ABD ülkelerine yapılan üretimden oluşuyor. Orta, orta-üst ve üst kalite üretim yapılıyor. Abud Abdo, birçok önde gelen markaya havlu ve bornoz ürettikleri bilgisini veriyor.
HALKA ARZ NEREDEN ÇIKTI?
Peki bu halka arz ve borsaya girme işi nereden çıktı? Son 10 yıldır tekstil sektöründe herhangi bir halka arz yapılmadı. Abud Abdo, İMKB'nin düzenlediği halka arz seferberliği kapsamında bu fikrin olgunlaştığını ve sektöre de bir mesaj vermek istediklerini söylüyor.
Hatırlarsınız, bir dönem tekstilcilerden 'yandık bittik mahvolduk' sesleri çok çıkıyordu. Ancak son dönemde bu feryatlar biraz azaldı. Hatta Çin'e giden siparişlerin bir kısmının Türkiye'ye dönmesi ile bir ara fason üretim yaptıracak atölye bile bulunamıyordu.
Abud Abdo da sektörde bir konsolidasyon yaşandığını, fakat kalanların yoluna daha sağlam devam ettiğine işaret ediyor. Özellikle ihracat pazarlarını kaptırmayanların yolu çok açık. Kendilerinin açtığı yoldan yeni tekstilcilerin geleceğine de inanıyor.
PARA YATIRIMA GÄ°DECEK
Hateks'in başvurusu şu anda SPK'da onay aşamasında. Abdo, "Aralık gibi borsada olabiliriz" diyor. Şirketin yüzde 15 hissesi halka arz edilecek. Toplamda 7.5 milyon liralık butik bir halka arz olacak.
Halka arzdan elde edilecek para ise ağırlıklı olarak marka yatırımlarına gidecek. Şirket Sensei markasının dağıtım kanallarını geliştirecek ve tüm Avrupa'ya pazarlayacak. Planlarında Türkiye'de de satmak var. Gelecek senenin ikinci yarısında kendi markaları ile Türkiye'de mağazalar açmak ve satış noktaları oluşturmayı planlıyorlar.
YILLAR SONRA AĞAÇ KAVUNU
Hatay'daki fabrikayı gezdikten sonra rotamız Halep. Ama önce Hatay'ın o muhteşem mutfağında bir yemek molası veriyoruz. Hatay'ın yemekleri malum, o başka bir yazının konusu. Fakat bir ağaç kavunu var ki, onu da müdavimleri bilir.
Neredeyse bir kafa büyüklüğüne yakın greyfurt düşünün. Hafif acımtrak bir tadı var, sulu değil, kuru bir meyve. Dilim dilim soyup yeniyor. Meze olarak da makbul. Hatay dışında kolay kolay bulamazsınız. Hatta Hatay'da bile yerini bilmezseniz bulmanız kolay değil. Benim imdadıma Hateks'in yöneticilerinden Toni Abdo yetişti. Yıllar sonra tekrar yemiş olduk...
YAŞ SEBZE MEYVEDE ÇOK ÖNEMLİ
Bu arada Hatay'da sanayi çok kuvvetli değil. Daha çok lojistik merkezi ve tarım kenti olma özelliği ile öne çıkıyor. Mesela Türkiye'nin yaş meyve sebze ihracatının dörtte biri Hatay merkezli firmalar tarafından gerçekleştiriliyor. Buna paralel ulaştırma sektörü de gelişmiş. Bir de elbette işçi gelirleri kısmı var. Yurtdışından yaşayan çok fazla sayıda Hataylı var ve bunlardan her ay şehre para akıyor.
HATAY-HALEP 3 SAAT
Hatay'dan Halep otobüsle 3 saat sürüyor. Gümrükte yaklaşık 1 saat oyalanıyorsunuz. Ama geçişte herhangi bir sorun yok. Pasaportu damgalatıp geçebiliyorsunuz. Bu arada Suriye ile Türkiye arasında kimlikle geçiş konusunda da çalışmalar sürdürülüyormuş. Henüz kesin birşey yok ama herkes bu konuyu konuşuyor.
Suriye'de her yerde Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın fotoğrafları gelenleri selamlıyor. Zaten Esad'ın girişimleri ile Suriye son yıllarda ekonomik alanda önemli hamleler yapıyor. Halep'te 144 kilometrekarelik bir alanda kurulu organize sanayi bölgesi de bunun bir kanıtı. Ortadoğulu firmaların yanında Almanlar ve Fransızlardan da yatırım çekmişler. Türkiye'den de 7 firma üretim yapıyor.
Hateks'in Halep'teki fabrikasında bir tarafta Atatürk posteri ve Türk bayrağı, diğer tarafta da Esad'ın fotoğrafı Suriye bayrağı yer alıyor.
MALİYETLER DÖRTTE BİR DAHA UCUZ
Peki bu Suriye'de fabrika açma fikri nereden çıktı? Abud Abdo anlatıyor...
"Suriye'de işçilik ve enerji maliyetleri çok uygun. Nihai üründe yüzde 25 fiyat avantajı sağlıyoruz. Bu da bizim dış pazardaki rekabetimize önemli katkı sağlayacak. Suriye'de ürettiğimiz ürünleri daha uygun şartlarda Avrupa'ya satabileceğiz."
Fabrika, önümüzdeki dönemde kapasite artırımı yapabilecek şekilde tasarlanmış. Henüz Mart'ta üretime geçmesine karşın şimdiden yüzde 40'lık yeni kapasite artırımı için çalışmalar başlamış. Zaten halka arz gelirinin bir bölümü de buraya yatırım için kullanılacak.
Fabrikada 150 kişi çalışıyor. Bunlardan yönetim kademesindeki 6 Türk dışında kalanı Suriyeli.
ÇALIŞMA DİSİPLİNİ MISIR'DAN İYİ
Bu arada Mısır'a giden tekstilcilerin en önemli problemlerinden işçilerin çalışma disipliniydi. Burada da aynı durum var mı diye soruyoruz, cevap 'kısmen' oluyor.
Yani orası kadar kötü deÄŸil ama elbette Türkiye kadar da iyi deÄŸil. Fakat fabrika müdürü, Suriyelilerin de hızla bu çalışma ÅŸekline alıştığını ve yakın zamanda verimlilik probleminin ortadan kalkacağını belirtiyor. Â
LETONYA TATİL KÖYLERİNİN SAHİBİ
Hateks'i kuran üç ailenin turizm ve inşaat sektöründe de yatırımları var. Yine ortaklık payları eşit. Toplam ciroları 250 milyon liraya, çalışan sayıları da 2 bin kişiye ulaşıyor.
Belek ve Fethiye'deki Letonya tail köyleri ile Gazella turizmin sahibi bu aileler. Ayrıca Hatay'da konut ve işyeri inşaatları var. Hatay'daki turizmin gelişmesine paralel bir tane otel de buraya yapmayı planlıyorlar.
HATAY'IN KADERİ DEĞİŞTİ
Â
Turizm demişken, son yıllarda Hatay'ın kaderini değiştiren iki olay olmuş.
Bir tanesi havaalanının açılması. Günde ortalama 8 uçak iniyor ve ciddi bir turizm yaratmış. Diğeri de Suriye ile vizelerin kalkması. Hafta sonları ortalama 5 bin kişi alışveriş için geliyor. Esnaf çok memnun, yeni mağazalar ve alışveriş merkezleri açılıyor, yeni markalar geliyor.
Buna paralel işsizlik sıkıntısı da neredeyse yok gibi. Zaten tarım önemli bir gelir kaynağı şimdi buna ticaret ve turizm de eklenmiş.
Önümüzdeki yıllarda bu kentin Türkiye ekonomisinde adından daha fazla bahsettirmesi sürpriz olmayacak.