Grizuda 19 işçisi öldü, üstüne devletten ‘kısa ödenek’ istedi

BURSA Mustafakemalpaşa’daki maden ocağında, uyarılara rağmen gerekli yasal önlemleri almayan Bükköy Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ’nin sahibi Nurullah Ercan, Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurdu. Ercan, devlete 19 işçinin hayatını kaybettiği maden ocağından “işçi atmamak için bana destek verin” dedi. 30 Aralık 2009 günü yapılan başvuruya Bakanlık henüz yanıt vermedi.
İşçiler atılmasın diye
Kısa Çalışma Ödeneği, küresel ekonomik krizin Türkiye’ye yansımaları sonucunda zor durumda kalan firmalara, işletmenin faaliyetlerini sürdürerek mevcut çalışanlarını işten atmasınlar diye devletin sağladığı bir imkan. Bu olanaktan, geçen yıl birçok firma yararlandı. Ekonomik kriz, yangın, patlama, su baskını gibi mücbir sebepleri olan firmalar başvurma hakkına sahip. Başvuruyu Çalışma Bakanlığı inceliyor, uygun görürse talep karşılanıyor. Maden kazası örneğinde olduğu gibi, işverenin patlamada kusurlu olduğu müfettiş raporu ile sabitse talep geri çevrilebiliyor. Kısa Çalışma Ödeneği’nde işçilerin maaşını, üç ay süreyle, asgari ücretin en az yüzde 40’ı, en fazla da yüzde 80’i oranında devlet ödüyor. Bu süre emekliliğe sayılmıyor. İşçi sağlık yardımlarından yararlanabiliyor.
Sonuç merakla bekleniyor
Bu koşullar ışığında, hem Çalışma ve Sosyal Güvenlik hem de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın resmi-süreli bildirim ve uyarılarına karşın maden ocağında gerekli önlemleri almadığı, tespit edilen eksiklikleri gidermediği belirlenen, Bükköy Madencilik patronu Nurullah Ercan’ın devletten yardım talebinin nasıl sonuçlanacağı merak konusu oldu.
İşi durdurmada yanlışlık
Öte yandan, Bükköy Madencilik’in Mustafakemalpaşa’daki kömür ocağında 10 Aralık 2009’da meydana gelen ve 19 işçinin ölümüne neden grizu patlamasından sonra yapılan faaliyet durdurma işleminde, devletin önemli bir ihmale imza attığı ortaya çıktı. Maden ocağının faaliyetini, Enerji Bakanlığı Maden Genel Müdürlüğü değil de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı durdursaydı, işçiler işsiz kalmayacak, maaşları işveren tarafından ödenmeye devam edecek veya madenciler aynı maaşla bir başka işte istihdam edecekti. Faaliyeti durdurma işlemi Maden Yasası’nın ilgili maddesine göre yapıldığı için, hayatta kalan yaklaşık 110 işçi işsiz kaldığı gibi, bunları yükü de devlete bindi.

Kapatmada hangi madde uygulandı

MADEN Yasası’nın 29. maddesinin, “İşletme açısından tehlikeli durumların tespiti halinde, bu halleri gidermek için ruhsat sahibine altı aya kadar süre verilir, mücbir sebepler dışında bu süre uzatılmaz. Bu süre sonunda projeye uygun faaliyette bulunulmaması veya tehlikeyi durumun ortadan kaldırılmaması halinde teminat irad kaydedilereke işletme faaliyeti durdurulur” fıkrası uygulandı.

Devletten 3 ayda 143 bin TL istiyor

NURULLAH Ercan, ‘ Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvurarak bünyesindeki 118 işçinin her biri için ortalama 400 TL istiyor. Ercan’ın bu başvurusu 3 ay için 143 bin TL’lik destek anlamına geliyor.

İş Kanunu’na göre kapatmanın yararı

İŞ Kanunu’nun 79. madesi ise “Bir işyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye
kadar, tehlikenin niteliğine göre iş tamamen veya kısman durdurulur veya işyeri kapatılır. İşveren bu nedenle işsiz kalan işçilere, ücretlerini ödemeye veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka iş vermeye zorunludur” diyor.