Bu kriz artık bitmiştir

eguler@hurriyet.com.tr

- Yaşanan ekonomik krizden başlayalım. Sizce artık kriz bitti mi?

Evet, bana göre kriz artık bitti. Ama bitti derken bunun arkasından hemen bir çıkış beklemeyelim. Piyasa önce bulunduğu konumu hazmedecektir. Bu hazmetme meselesi de sene sonuna kadar sürecek...

Hamdi Akın ile röportajın fotoğrafları/ Foto-Galeri

- Neye dayanarak söylüyorsunuz?

Daha fazla kötüleşme olmak yerine bir miktar iyileşmenin yaşanması, krizin bittiğinin en iyi işaretidir. Bir kere hastalık teşhis edildi. Neyin ne olduğu çok açık ve net olarak belli. Şimdi tedavinin uygulanmasına geçilebilecek ve tüm ülkeler ellerindeki tüm imkanları kullanacak.

Artık yeni bir dip olmaz çünkü beli bir çizgiye ulaştı, herşey görüldü. Ufak tefek kırılmalar olabilir ama bulunduğumuz durumdan daha kötü bir duruma inmek söz konusu olmayacak.

Bu kriz artık bitmiştir / Video

Akın: Petrol fiyatları yükselecek / Video

Akfen yeni yatırımlar yapacak mı / Video

Akfen'in özel olarak önem vereceği sektör olacak mı? / Video

- İflaslar?

Arka arkaya iflaslar, bankaların birleşme istekleri ve kötü bilançolar bir miktar daha sürebilir. Hatta bazı bankaların batması bile söz konusu olabilir. Reel sektörden de birkaç büyük firma silinebilir. Ama bunlar hiçbir zaman krizin devam ettiği anlamına gelmemeli. Artık bundan sonra belli bir ayrım başlayacak.

Hamdi Akın ile yaşanan krizin nasıl bittiğini, mevcut ve yeni yatırımları, Levent'in Şanzelize gibi olma projesini, iş hayatını ve Fenerbahçe'yi konuştuk. Röportaj yarın da devam edecek.

İyi firmalar ve kötü firmalar birbirinden ayrışacak ve sermaye iyi firmalara doğru kanalize olacak. Böyle olunca ayakta kalabilen firmalar daha güçlü olarak yoluna devam edecek.

- Yeni bir dönem başlıyor diyebilir miyiz?

Bana göre öyle. Biz nasıl ki 2001'den sonra bankacılıkta yepyeni bir sisteme girdiysek, aynı şekilde dünya da yepyeni bir ekonomik düzene ve kontrol sistemine geçecek. Böylece çok daha iyi yerlere gideceğiz.

- Hızlı büyüme serileri devam eder mi?

Artık onu beklemenin bir anlamı yok. Zaten dünyanın buna ihtiyacı olup olmadığı da tartışılır. Dünyanın dengeli ve sıhhatli büyümeye ihtiyacı var ve bundan sonra da öyle olacak. Hızlı büyümeler bölgesel oluyor ve ekonomilerde dengesizlik yaratıyor.

Akın: Petrol fiyatları yükselecek / Video

- Büyüme ile birlikte emtia fiyatları da yükselir mi?

Evet, emtia fityatları artmaya devam edecek. Mesela petrol fiyatları tekrar 150 dolar olmasa da 100 dolara gidecek, gıda fiyatları ve maden fiyatları yükselecek. Yani dünyada çoğa satılan ne mal varsa o malın fiyatı artacak. Çünkü çok büyük zararlar yazıldı ve o zararlar ancak çoğa satılan mallardan çıkar. O yüzden buralarda fiyat artışları olacak.

- Krizin Türkiye'deki en büyük etkisi ne oldu?

Kriz bir istihdam sorununa yol açtı. Hiç görmediğimiz işsizlik rakamları ile karşılaştık ve bir anda dünya lideri olduk. Diğer yerlerde çok büyük kayıplar olmadı ama istihdamda büyük kayıp oluştu. Bizim yaşadığımız kriz bu zaten. İstihdam krizi... Piyasalardaki harcamayı körüklememezin asıl nedeni de istihdamı korumak.

Ortada psikolojik olarak bizi rahatsız eden bir durum oluştu. Herkesin bir anda borcunu geri ödenmesi gibi bir durum gelişti ve herkes aynı anda frene basıp müdaafaya çekildi. Bu sefer gol atan adam kalmadı, piyasa düğüm oldu.

Burada asıl sorun sizin bu büyüyen ekonomide, mesela 5 bin lira maaşınız var ve 2 bin lira da borçlanabilirim diyorsunuz. İşte ekonomiyi döndüren bu borçlanmalar. Firmalar da borçlanıyor ve çarklar dönüyor. Şimdi bu borçlanma birden bire duruyor ve bir anda geri ödemek gerekiyor. Havadaki uçakların hepsine inin aşağı

diyoruz. Ama aşağıda yeteri kadar yer yok... Kriz böyle birşey işte.

- Harcamaların artmasıyla enflasyon tehlikesi olmaz mı?

Bunu ortadan kaldırmak için yatırıma ve ürettiğimiz malları çoğaltmaya ihtiyacımız var. Üretirsek satacak pazarlar da bulabiliriz. Her üretilen malın bir pazarı vardır ama talep hiçbir zaman kendiliğinden harekete geçmez. Siz üretirseniz bunun karşısında talep de oluşur.

Bakın mesela Antalya'daki oteller... Bu oteller yapıldığı zaman öyle bir talep yoktu ortada. Ama biz otel arzlarını yaptık ve bugün otellerde yer bulanamıyor. Çünkü her otelci yurtdışında otelinin pazarlamasını yaptı, turizm birlikleri devreye girdi ve sonunda talep yaratıldı. Mutlaka yatırıma devam etmek lazım...

Son 5 senede devlet hiç yatırım yapmadı, tüm yatırımı özel sektör yaptı ve 170 milyar dolar borçlandı. O borçla da yatırım yaptı ve işsizlik yüzde 8'e kadar indi. Ama eylül-haziran arasında finanman bulamadığı için yatırımları durdurdu. Ne oldu? 6.2 milyon işsiz... Tablo bu. Demek ki özel sektörün önünü açmak gerekiyor.

- Şu anda özel sektörün bakışı nasıl?

Özel sektörde iki tip yatırımcı vardır. Birincisi, yüzde 20-25 özkaynağı olan ve yüzde 70-75 banka kredisi kullanan yatırımcılar. İkincisi de yüzde 70-75 özkaynak kullanan, yüzde 20-25 banka kredisi kullananlar.

İkinci tip yatırımcılar çok daha dikkat eder, çok daha hassasiyet gösterir, çok nazlıdır kendi parasını kullanmak konusunda. Diğerleri ise çok daha cesurdur. Çünkü orada bir birliktelik var. Banka ile beraber hareket edip daha cesur davranabiliyorsunuz.

Şu anda birinci tip yatırımcılar gitti. Bizim ikinci tipi ikna etmemiz lazım. Onlara 'daha fazla para kazanacaksın, bu yatırım yapman lazım' denmesi gerekiyor.

Akfen yeni yatırımlar yapacak mı / Video

- Siz de yeni yatırımlar yapacak mısınız?

Bizim yatırımlarımız zaten devam ediyor. Enerjide 300 megawat yatırım var ve hepsi yürüyor. Otel yatırımları da sürüyor.

- Accor'la ortak olanlar mı?

Evet onlar. Yakın zamanda Trabzon, Eskişehir ve İstanbul açıldı, Kayseri ve G.Antep de açılıyor. Bursa ve İstanbul Beylikdüzü'nün de temelini atıyoruz. Ayrıca önümüzdeki günlerde İzmit'te temel atacağız, Rusya'da da Moskova harici 4 yerde Kayı İnşaat ile ortak olarak yeni oteller yapacağız.

- TAV'de ne yapıyorsunuz?

TAV'da Makedonya ve Riga'yı aldık, planlamalar yapılıyor. Umman'da ise sadece müteahhilik hizmeti vereceğiz.

- Başka?

Şimdilik bundan daha fazlası olmaz.

Akfen'in özel olarak önem vereceği sektör olacak mı? / Video

- Levent'te Loft 1'i yapmıştınız şimdi ikincisi olan Loft Bahçe'yi yapıyorsunuz. İnşaat ne durumda?

İnşaat bitmek üzere, eylülde teslim edeceğiz.

- Yeri tam olarak nerede?

Yine Levent'te Büyükdere Caddesinde. İlk Loft'un arkasında.

İşte Loft Bahçe/ Foto-Galeri

- Daire tipleri nasıl?

Büyüklükleri 100 metrekare ile 210 metrekare arasında değişiyor. 16 farklı seçenek bulunuyor. Toplam 82 adet daire var.

- Satışlar nasıl gidiyor?

Kriz nedeniyle satışlara başlamamıştık, ama artık başlıyoruz. Bir de inşaat biraz bitsin de öyle çıkalım istedik. Çünkü inşaat işleri çok oyuncaklı işler, bitirme tarihleri biraz sarkabiliyor. Erken tarih verirseniz bitirme taahhüdüne mutlaka sadık kalmanız lazım.

- Fiyatlar nasıl olacak?

Oldukça indirimli satacağız. Ortalama metrekare fiyatları 5 bin dolar civarında olacak. 4 bin dolardan başlayacak, 6-7 bin dolara kadar gidecek. Zaten ben de kendi evimi buraya taşıyacağım.

- Loft serisi devam edecek mi?

Olabilir niye olmasın? Loft bir marka olabilir.