42 yıl sonra açıklanan tarihi gerçek : Türkiye Cezayir'e silah vermiş

Cezayir'e silah yardımı

Cumhurbaşkanı Demirel'in gezisi sırasında, Cezayirli milliyetcilerin Fransızlara karşı yürüttüğü bağımsızlık savaşında Türkiye'den gizlice silah yardımı aldığı ortaya çıktı

1957’de gönderilen silahlar

Yardımda şu silahlar yer aldı: 1000 piyade tüfeği, İngiliz ‘Hoteşris’ tipi 100 makineli tüfek, 81 mm. çapında Türk Bayrağı taşıyan 18 havan topu ve 25 adet büyük top.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in Cezayir gezisi, Türkiye ile bu ülke arasındaki tarihi bir gerçeği gözler önüne serdi.

Demirel'in gezisi sırasında Cezayirli bir subayın açıklaması, Cezayir'in Fransızlara karşı yürüttüğü bağımsızlık savaşında Türkiye'nin bu ülkeye gizlice silah yardımı yaptığı gerçeğini ortaya çıkardı.

1958 yılında Cezayir hakkında Birleşmiş Milletler'deki bağımsızlık oylamasında çekimser kalan Türkiye'nin, buna rağmen el altından bu ülkeye silah yardımını ‘hurda malzeme’ adı altında yaptığı öğrenildi.

Bu açıklamaların ardından gözler Türkiye'nin Cezayir'e yaptığı gizli askeri yardımın detaylarına çevrildi. Alınan bilgiye göre, 1954-1962 arasındaki Cezayir Kurtuluş Devrimi sırasında Türkiye'nin, ilk yardımı 1957 yılı Ekim ayında yaptığı ortaya çıktı.

Belge ve arşivlere göre yardım listesinde şu silahlar yer aldı: ‘‘1000 adet piyade tüfeği, İngiliz ‘‘Hoteşris’’ tipi 100 adet makineli tüfek, 81 mm. çapında Türk Bayrağı taşıyan 18 adet havan topu, 25 adet büyük top.’’

20 YILLIK SOĞUKLUK

Bu gizli yardıma rağmen Türkiye'nin BM'de Cezayir halkının mücadelesinin Genel Kurul gündemine alınmasına 1955'de olumsuz ve 1958'deki Cezayir'in bağımsızlığına çekimser oy kullanması iki ülke arasında daha sonra yaklaşık 20 yıl sürecek soğukluğa yol açmıştı.

Bu yardıma rağmen Türkiye'nin Cezayir'e karşı uluslararası alanda olumsuz bir tavır takınması şeklinde ortaya çıkan ‘zıt uçlu ve eş zamanlı politika’ ise Türk Dışişlerince, Türkiye'nin o yıllarda başta Fransa olmak üzere Batı ile ilişkilerindeki hassas ilişkilerine bağlandı.

ÖZAL’DAN ÖZÜR

Bugün yaklaşık 2 milyar dolar civarında ticaret hacmine sahip olan Türkiye ve Cezayir arasındaki sıcak ilişkilerin kurulmasına ilişkin ilk önemli adım ise 1985 Şubatında zamanın Başbakanı Turgut Özal tarafından atılmıştı. Özal, 20 yıl aradan sonra ilk Türk Başbakanı olarak geldiği Cezayir'de, havaalanında yaptığı açıklamada, bu ülkeden, Türkiye'nin 1958'de BM'deki tavrı için resmen özür dilemişti.

Daha sonra da 1988'de Cezayir'e o zamanki Cumhurbaşkanı Kenan Evren bir seyahat gerçekleştirmiş ve o da Cezayir'e Türkiye'nin iyi niyetlerini iletmişti.

Cumhurbaşkanı Demirel, önceki gün Cezayir dönüşünde uçakta yaptığı açıklamada, 1958'de BM'de çekimser oy vermemizin, iki ülke arasındaki ilişkilerde artık sözkonusu bile olmadığını belirterek, ‘‘Askeri müzede izahat veren subayın yaptığı açıklama fevkelade enteresandır. Türkiye'nin bunların bağımsızlık hareketine ne kadar silah yardımı yaptığını açıkça söyledi. İlk defa resmen açıkladı’’ demişti.