Gazap cuması

OBAMA, MÜBAREK'LE TELEFONDA GÖRÜŞTÜ

GÖSTERİCİLER HÜSNÜ MÜBAREK'İN PARTİ BİNASINI YAKTI / WEB TV

POLİS BARADEY'E DE MÜDAHALE ETTİ / FOTO GALERİ

ANKARA'DA MISIR HALKINA DESTEK EYLEMİ       �

İSTANBUL'DA MISIR GÖSTERİSİ 

Mısırlılar dün söz verdikleri gibi 30 yıllık Mübarek rejimine ‘Gazap cuması’ yaşattı. Kahire başta olmak üzere birçok kentte, onbinlerce kişi 1977’den sonraki en büyük toplumsal gösterileri düzenledi. Hükümeti ve yoksulluğu protesto etti. Özellikle sokak araları savaş alanına döndü. Mübarek posterleri yerlerde çiğnendi. Yönetim ise internet, gazeteler hatta telefonlara tam karartma uyguladı. En büyük muhalif örgüt Müslüman Kardeşler’in üst kadrosunu gözaltına aldı. Polis, plastik mermi kullandı. Dünkü gösterilerde en az 24 protestocu hayatını kaybederken, 1000'den fazla kişi de yaralandı.

HERKES ‘Tunus’tan sonra Mısır ne zaman karışacak’ diyordu. Geçen salıdan bu yana depremin öncü sarsıntıları yaşanırken, dün 30 yıllık Hüsnü Mübarek rejimi 4’üncü günde en şiddetli depremle sarsıldı. Zaten muhalifler dünün “Gazap Cuması” olacağını ilan etmiş, cuma namazı sonrası herkesi protestolara katılmaya çağırmıştı. Bu yüzden Mübarek rejimi dün depremi en az şiddette atlatmak için elindeki tüm imkanları kullanmakla güne başladı. Kahire’de her köşe başı asker ve polis tarafından tutuldu. Ardından son günlere kadar gösterilere mesafeli duran, ancak önceki gün eylemcilere desteğini açıklayan İslamcı muhalefet hareketi Müslüman Kardeşler’in 8’i üst düzey 20 yetkilisinin gözaltına alındığı haberi geldi.

İmamlar yönlendirdi
Sabahın erken saatlerinde Kahire sokaklarına çıktığımda mahallelerde çoğu genç olan Mısırlıların toplandığını gördüm. Ortadoğu’nun İslami eğitim açısından en büyük kurumu sayılan El Ezher’e sonra Fetih Camisi’ne gittim. Turist olduğumu söyledim ancak Türk kimliğini gösterince içeri girebildim. Cami tıklım tıklımdı. Tamamen ülkenin özgürlüğüne dair siyasi bir hutbe okundu. Namaz çıkışı beklediğim gibi kıyamet koptu, binlerce kişi protestolara başladı. Bazı imamlar “Çıkın değişim arayın” diyordu. Protestocular, “Kahrol, kahrol Mübarek” diye bağırıyor, Mısır liderinin posterlerini ayaklar altında çiğniyordu. Bu esnada polisin sıktığı gözyaşartıcı gazdan ben de nasibimi aldım. Kalabalığın görüntüsünü almaya çalışırken arbedede kaldım. Üç kadın önümde yere kapaklandı. Yeraltında bir tuvalete sığındım. Orası da kadınlar ve kaçanlarla doluydu. Bana su verdiler. Bir saat orada kaldıktan sonra silah sesleri altında koştum. Polis plastik olduğu söylenen mermilerle sağa sola ateş açıyordu. 7-8 kilometre yürüdükten sonra zar zor otele ulaşabildim.

Sokaklar yaralı doldu
Sokaklardan geçerken onlarca kişinin yara bere içinde kaldığını, baygın yattığını gördüm. Hatta bir kişinin öldüğünü bildirdiler. 2005’te Mübarek’e rakip olan muhalif lider Eymen Nur’un da yaralandığı haberleri var. Polis Kahire’de binlerce göstericiye plastik mermi, göz yaşartıcı gaz, cop ve tazyikli suyla müdahale etti. Öyle ki El Baradey bile tazyikli suya maruz kaldı, üstelik polis onun, bulunduğu bölgeyi terk etmesine de izin vermedi. El Baradey’i kuşatan yandaşlarının bazılarını polis acımasızca copladı. Göstericiler ise polise taş atarak karşılık verdi. Aralarında Süveyş’in bulunduğu Nil deltasının her iki tarafındaki kentlerdeki gösterilere de polis çok sert müdahale etti. Kanal bölgesinde bir tank göstericilerce ateşe verildi.

İletişimi engellediler
Bu arada internet ve cep telefonlarını kullanmak isteyenler boşuna uğraşıyordu. Çünkü onbinlerce insanın Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım siteleriyle örgütleneceğini bilen yönetim çoktan tedbirini almıştı. Nitekim Mısır’daki büyük servis sağlayıcılardan biri, önceki gün yerel saatle 12.30’dan sonra internet trafiğinin durduğunu açıkladı. İngiliz telekomünikasyon şirketi Vodafone da, Mısırlı yetkililerin talimatı gereği, ülkedeki belirli bölgelerde cep telefonu hizmetlerini askıya almak zorunda kaldıklarını açıklıyordu. İstanbul’daki merkezi cep telefonundan arayamadığımdan, Türkiye’nin Kahire Büyükelçiliği aracılığıyla iyi olduğumu arkadaşlara bildirdim. Ancak otele döndükten sonra merkezle irtibata geçebildim.

Yoksulluk had safhada
Mısır’da en çok dikkatimi çeken göstericilerin çoğunun genç olmasıydı. Yakındıkları şeyler ise hep aynı: Yoksulluk, yolsuzluk, baskılar... 80 milyon nüfusluk bu en büyük Arap ülkesinde insanların üçte ikisi 30 yaşın altında ve çoğunun işleri yok. Mısırlıların yüzde 40’ı günde 2 doların altında gelire sahip. 30 yıldır olağanüstü hal altında yaşıyorlar. Gerekçe ise hep terör. Mısır yönetimi ise “Görülmemiş reformlar” yapılacağı sözü verdi.

Ordu el koydu

MISIR’ın başkenti Kahire ile İskenderiye’de iktidardaki Ulusal Demokrasi Partisi’ne ait birçok bina göstericilerin saldırısına uğradı. Göstericiler, binaları yağmaladı. Çıkan olaylarda Kahire’de 5, Süveyş’te 13 ve İskenderiye'de 6 olmak üzere 24 kişinin öldüğü bildirildi. Yaralı sayısının da 1030 civarında olduğu açıklandı.

Kahire’de cuma namazı sonrası başlayan gösteriler, polisin müdahalesiyle daha büyüdü. Tahrir Meydanı’na giren 20 bin kadar gösterici, parlamentonun bulunduğu caddede polisle çatıştı. Kahire’nin çevresindeki semtlerde göstericiler hükümete ait binaları yaktı. 20 bin dolayında gösterici Tahrir Meydanı’na girmeye çalıştı. Polisin müdahalesi sürerken, parlamentonun bulunduğu cadde de yer yer çatışmalar yaşandı. Göstericiler Enformasyon ve Dışişleri Bakanlığı binalarına saldırdı. Göstericiler, Nil Nehri kenarındaki Dünya Ticaret Merkezi ve otelini, İskenderiye kentinde ise valilik binasını ateşe verdi. Süveyş kentinde 13 gösterici öldürüldü. Gösteriler Luksor, Port Said ve Dimyat gibi kentlere yayıldı. Dimyat’ta, iktidardaki Ulusal Demokratik Parti’nin bürosu ateşe verildi. Kahire’de askeri birlikler sokaklara çıktı. Kahire, İskenderiye ve Süveyş’te sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kahire’de, devlet televizyonunun da içinde bulunduğu Enformasyon Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığının kontrolünü yeniden sağlayan asker, bakanlıkların önünde barikat kurdu.�

Müzeleri halk koruyor
Asker, müzelerin güvenliğini planlarına dahil etmeyince devreye göstericiler girdi. Uygarlık tarihi açısından oldukça önemli eserlerin bulunduğu, eski Mısır’a ait  mumyaların ve değerli eserlerin de yer aldığı 4 müzeyi yağmacılardan korumak için halk, etrafında insan zinciri oluşturdu.

Askere sevgi gösterisi

KAHİRE’de bir köprüyü kapatan tankların önüne çıkan bir genç kalabalığı harekete geçirmeye çalıştı. Camilerden boşalan kalabalık sokak aralarına yayıldı. Polis üzerlerine su sıktıkça, taşlarla karşı koyup, panzerlerin önüne geçtiler. Halk, sokağa çıkarak hassas noktaları kontrol altına alan askeri sevinç gösterileri ve “Ordu-Millet el ele” sloganlarıyla karşıladı.

Muhalif lider ev hapsinde

KAHİRE’deki asıl gösteriler, önceki gün Viyana’dan Mısır’a dönen Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun eski Başkanı, Nobel ödüllü muhalif lider Muhammed El Baradey’in cuma namazı kıldığı caminin dışında başladı. Kahire’nin Giza bölgesindeki bir caminin dışındaki meydanda El Baradey ile namaza katılan 2 bin kadar kişi ablukaya alındı. Namaz biter bitmez “Halk rejimin bitmesini istiyor”, “Bırak, bırak Mübarek, Mübarek uçak seni bekliyor” sloganları atıldı. Birkaç saatlik kuşatma bittikten sonra yandaşlarıyla birlikte yaptığı barışçıl bir yürüyüşte polisle tokalaştı. Polis daha sonra El Baradey’in Kahire’deki evinin önüne konuşlanarak, muhalif lidere evinden çıkamayacağını söyledi. Böylece El Baradey ev hapsine alındı.

Mısır’da muhalefet ne istiyor

- 6 Nisan Hareketi: Gençlerin oluşturduğu bu muhalefet birliği, gösterilerin ardındaki ana gücü oluşturuyor. Hareketin üyeleri Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım  sitelerini yaygın olarak kullandı. Hareket, olağanüstü hal yasasının kaldırılmasını ve asgari ücretin yükseltilmesini istiyor.
- Milli Değişim Birliği (MDB): Muhalefet gruplarının şemsiye örgütü  niteliğindeki MDB, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun eski başkanı Muhammed El  Baradey tarafından, uzun yıllar sonra ülkesine dönüşünde kuruldu. MDB, Mübarek’in  altıncı dönem aday olmaması çağrısında bulunurken, iktidarın oğlu Cemal’in eline geçmesine karşı olduğunu belirtti.
- Müslüman  Kardeşler: Ülkenin en büyük muhalefet örgütü Müslüman  Kardeşler, yönetim tarafından ayaklanmaya sebep olmakla suçlansa da örgüt şimdiye kadarki protestolarda önemli rol oynamadı. Müslüman kardeşler, geçmişte büyük kalabalıkları sokaklara dökebiliyordu ancak çoğu zaman doğrudan hükümeti hedef almaktan kaçındı.
- VEFD Partisi: Bu partinin geniş halk desteği bulunmuyor. Parti başkanı El Seyid El Bedevi meclisin feshedilmesi, yeni bir milli birlik hükümetinin kurulması ve nispi temsil sistemine dayanan yeni seçimlerin yapılmasını istedi.
- Yarın Partisi: Liberal çizgideki Yarın (El Gad) partisinin kurucusu Eymen Nur, gösterilere katılsa da geniş bir siyasi desteğe sahip değil. Önceki devlet başkanlığı seçimlerinde Mübarek’ten sonra ikinci gelen Nur, sahtecilik suçlamasıyla 3 yıl hapis yattı.