Türkiye’den yaptırıma ‘hayır’

İran’a ağır yaptırımlar 1929 sayılı İran’a yaptırım tasarısına Lübnan ‘çekimser’ oy kullandı. Tasarı 12 lehte oyla geçti. Paket, İran’a ağır silah ambargosu ve bankalarına uluslararası abluka getiriyor.

İRAN’ın nükleer programına yönelik oluşturulan uluslararası yaptırım paketi, dün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde oylanarak kabul edildi. Türkiye, ABD Başkanı Barack Obama’nın salı akşamı Başbakan Tayyip Erdoğan’ı ikna etmek için yaptığı telefon konuşmasına rağmen pakete onay vermedi. Türkiye’nin yaptırım tasarısına oy vermeyeceği, 17 Mayıs’ta imzalanan Tahran Anlaşması’ndan beri neredeyse kesinleşmişti. Ancak tasarıya hayır mı diyeceği yoksa çekimser mi kalacağı son ana kadar bilinmiyordu. ABD, enerjisini tasarıyı desteklemeyecekleri anlaşılan Türkiye ve Brezilya’nın en azından çekimser kalmaları için harcadı.
Erdoğan ile görüştü
Obama’nın salı akşamı Erdoğan ile yaptığı görüşmede bunun üzerinde de duruldu. Kabul için, 15 üyeli Güvenlik Konseyi’nden 9 oy alması ve hiçbir daimi üyeden veto görmemesi şartı aranan tasarı, ABD’nin öncülüğünde 5 daimi üye (ABD, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere) tarafından hazırlanmış ve 18 Mayıs’ta Konsey üyelerinin incelemesine sunulmuştu. Brezilya ve Türkiye, ‘hayır’ oyu kullanacağını açıkladı. Oylamada 12 ‘evet’ oyuna karşı, 2 ‘hayır’ ve bir çekimser oy çıktı. İran destekli Hizbullah’ın ülke siyasetindeki ağırlığı nedeniyle Lübnan ‘çekimser’ oy verdi.
ABD sevinçli
ABD’nin BM Daimi Büyükelçisi ABD Büyükelçisi Susan Rice, “İstediğimiz gibi bir karar çıktı. İçeriğinden çok memnunuz, güçlü ve bağlayıcı bir karar. Kabul edilmesini önlemek için İran’ın aşırı gayret göstermesi de bu yüzden” dedi. Büyükelçi Rice hangi konuların bağlayıcı olduğu sorulduğunda “İran’ın dış ülkelerde yatırımları, silahlanmasında kısıtlamalar, nükleer silah taşıyacak füzelerin alımının engellenmesi, teftiş alanında kontrol sistemi oluşturulması gibi her kategoride kapsamlı yeni yöntemler var” dedi.
1929 sayılı tasarıda Türkiye ve Brezilya’nın İran ile yaptığı nükleer takas mutabakatı da diplomatik barış çabaları bölümünün giriş paragrafında “dikkate alındı” notuyla yer aldı.

Pakette neler var

İran’ın olası nükleer silah programına destek olabileceği gerekçesiyle bir kişi ve 40 şirket kara listeye alınıyor. Yaptırım paketinin ana hatları şöyle:
- İran’a tank, zırhlı araç, büyük kalibreli top sistemi, savaş uçağı, saldırı helikopteri, savaş gemisi, füze sistemi satılması yasaklanıyor.
- İran’a nükleer başlık taşıyabilecek balistik füze aktivitelerini yasaklıyor.
- Diğer ülkelere İran’a balistik füze ve teknolojisi temin etme yasağı geliyor.
- İran’ın yurtdışında uranyum madenciliği, uranyum zenginleştirme ve balistik füzeyle ilgili aktivitelerde yer alması men ediliyor.
- Ülkelere İran ile ilgili bu tür yatırımların yasaklanması zorunluluğu geliyor.
- İran’a yasaklı ürün taşıdığı sanılan gemilere baskın düzenleme yetkisi getiriliyor.
- Ülkelere, nükleer silahlarla ilgili mali para aktarımını engelleme çağrısı yapılıyor.
- Diğer ülkelere İran Devrim Muhafızları ile iş yapan vatandaşlarına İran’ın silahlanma eylemlerine hizmet etmeme konusunda uyarma zorunluluğu geliyor.
- Silahlanmayla ilgili potansiyel bulunması durumunda ülkelerin, İran bankalarına lisans vermesi yasaklanıyor.
- BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya, İran ile diyaloğu desteklediğini bildiriyor.
- Diğer ülkelere silahlanmayla ilgili bağlantı potansiyeli bulunan bankaların ülkelerinde şube açmasını yasaklama çağrısı yapılıyor.

40 şirket daha kara listede

Karar tasarısı İran’ın nükleer programıyla ilgisi olan, aralarında bir de bankanın bulunduğu 40 şirket ile İran Atom Enerjisi Kurumu’na bağlı İsfahan Nükleer Teknoloji Merkezi Cevad Rahiki’yi de kara listeye ekliyor. Bu kurum ve kişinin uluslararası mal varlıkları dondurulacak. Sözkonusu kişiye de uluslararası seyahat yasağı getirilecek.