Beyaz Saray'da müthiş pazarlık

ERDOĞAN'IN WASHINGTON ZİYARETİNDEN İLK GÖRÜNTÜLER

Görüşme çok kritik...              �

Çünkü iki tarafın da birbirlerinden beklentileri var. Ve bu beklentiler, siyasi konulardan çok güvenlik alanında.

Obama’nın talebi malum... Türkiye’nin Afganistan’da verdiği desteği arttırmasını istiyor.       �

ABD Başkanı için bu konu çok kritik. Çünkü ABD medyası, bugünlerde adeta Afganistan ile yatıp, Afganistan ile kalkıyor. Başkanlık görevinde bir yılını bile doldurmamış Obama hakkında Afganistan konusu tam anlamıyla bir “litmus testi” gibi. Bu konudaki başarısı, hem 2010 Kasım’ında yapılacak ve Senato ile Temsilciler Meclisi’nin üçte birini değiştirecek olan Kongre seçimlerini, hem de 2012 yılındaki Başkanlık seçimini doğrudan etkileyecek.

Zeynep Gürcanlı YAZIYOR

Obama’ın asıl beklentisi, Türkiye’nin Afganistan’da Amerikalılarla El Kaide ve Taliban’a karşı omuz omuza savaşacak askerler göndermesi. Ancak Ankara bu konuda çizgiyi daha Başbakan Erdoğan ABD’ye gelmeden önce çizdi:

Türk askeri Kabil’deki komutanlıkta ya da Afgan ordusunun eğitimi için kullanılacak açıklaması yapıldı.

ABD’den bundan yola çıkıp, kendi “ara formülünü” hazırladı bile...

Konu, Afgan ordusunu “eğitecek” Mehmetçik’in görev yeri ile ilgili.

Washington, Türk askerinin bir karargahta Afgan birliklerini eğitmesi yerine, Taliban ve El Kaide’ya karşı savaşan Afgan askerleri ile birlikte “alana çıkmasını” öneriyor.

Obama’nın da görüşmede bu teklifi getirmesi bekleniyor.

ABD’nin kafasındaki yöntem, Türk askerlerinin, sıcak çatışmaların yoğun olarak yaşandığı�ülkenin güneyinde görev yapan Afgan birliklerine bir kaç Türk askerinin de yerleştirilmesi. Kısacası Türk askerin Afgan ordusuna eğitimi “alanda” vermesi.

Washington’daki atmosfer, Amerikalı yetkililerin açıklamaları hep Başkan Obama, Erdoğan’a bir de bu açıdan yaklaşmayı deneyeceğini gösteriyor.

TÜRKİYE’NİN TALEBİ: PKK’YLA ETKİN MÜCADELE

Türkiye’nin Başkan Obama’dan en önemli talebi de güvenlik konusunda.

Başbakan Erdoğan’ın iki sene önce, 5 Kasım 2007’de yine Beyaz Saray’da dönemin ABD Başkanı George Bush ile yaptığı görüşme bu konuda bir dönüm noktası olmuştu.

Bu görüşme ile birlikte, Türkiye ve ABD arasında Kuzey Irak’taki PKK varlığına karşı etkin istihbarat paylaşımı başlamıştı.

Bu paylaşım sürüyor. Ancak PKK teröristlerinin Kuzey Irak’taki yapılanmaları da, fırsat bulduklarında Türkiye’ye yönelik saldırıları da iki yıldır devam ediyor.

Kısacası, ABD istihbaratı veriyor ama gerisine karışmıyor.

Oysa Türkiye’nin pekçok talebi var Washington’dan. Mesela, daha hızlı istihbarat için insansız uçak desteği bekliyor Ankara Amerikalı yetkililerden.

Ya da Iraklı Kürtleri daha fazla sıkıştırmasını... PKK’nın bölgede “enterne edilmesinden” çok “tamamen temizlenmesi” için.

Başbakan Erdoğan bu talepleri iletecek Başkan Obama’ya. Çünkü benzer talepleri daha alt düzeyde Amerikalılara ilettiğinde Türk yetkililer, hep aynı yanıtı aldılar bugüne kadar:

“Bu konuda talimatımız yok. Mevcut olanların dışına da çıkamayız…”

Başbakan Erdoğan’ın beklentisi de işte, Başkan Obama’nın tüm Amerikan kadrolarına, tıpkı iki yıl önce Başkan Bush’un istihbarat paylaşımında yaptığı gibi “kesin ve açık” bir “PKK’yı Kuzey Irak’tan silin. Ne gerekiyorsa, Türklerle işbirliği yapın” talimatı vermesi.

EN SIKINTILI KONU: ERMENİSTAN VE İSRAİL

Görüşmede en sıkıntılı iki konu ise Ermenistan ve İsrail olacak gibi.

Washington’da tüm yönetim, Başbakan Erdoğan’ın Ermenistan’la imzalanan protokollerin uygulanması için Dağlık Karabağ’ı şart olarak sürmesinden rahatsız. “Türk-Ermeni ilişkileri ile Dağlık Karabağ birbirinden farklı konular” diyor Amerikalı yetkililer. Ve Türkiye’nin “acilen ve şartsız” olarak protokolleri TBMM’den geçirip, sınırı açmasını bekliyorlar.

İkinci sıkıntılı konu ise İsrail:

ABD yönetimi, Türkiye’nin İsrail’le yaşadığı gerginlikten çok rahatsız.

Amerikalı yetkililer hep aynı mesajı veriyorlar;

“Türkiye, komşularıyla sıfır sorun politikası yürütüyor. Oysa Ortadoğu gibi bir bölgede, İsrail de bir anlamda Türkiye’nin komşusu sayılır. Neden diğerleriyle sorunları çözerken, sorunsuz olduğunuz İsrail’le gerilim yaratıyorsunuz?”

Bu soruyu Obama’nın da daha diplomatik bir üslupla gündeme getirmesi kesin gibi.

İRAN, PATRİKHANE…

Yine ABD kaynaklarından gelen bilgiler, İran ve enerji başlıklarının da önemli gündem maddeleri olacağını gösteriyor.

Ve bir de sürpriz gündem:

Amerikalı yetkililere göre Obama görüşmede, bir şekilde mutlaka Fener Rum Patrikhanesi’nin durumunu da açacak. Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılmasını da isteyecek, Patrik’e “ekümenik” sıfatı verilmesini de.

Ancak bunu çok yumuşak bir üslupla söyleyeceği de ifade ediliyor.