Ahıska Türklerinin Gürcistan’a Dönüş Süreci Aksıyor

Ancak, 16 Mart 1921 Moskova Antlaşması ile Türkiye-Sovyetler Birliği sınırı belirlenince Sovyet Gürcistan’ı tarafında kalmıştır.

Ahıska Türkleri’nin Türkiye ile yakınlığından çekinen Moskova yönetimi, İkinci Dünya Savaşı sırasında, 15 Kasım 1944 gecesi 220 köy ve kasabada oturan 120 bin nüfusu yük vagonlarına doldurarak Orta Asya’ya sürgün etmiştir.

Böylece, Ahıska Türkleri sorunu başlamıştır.

NE VATANLARINA DÖNEBİLİYORLAR, NE BULUNDUKLARI ÜLKENİN VATANDAŞI OLABİLİYORLAR

 Günümüzde Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Rusya Federasyonu başta olmak üzere eski Sovyet Cumhuriyetleri’nde dağınık olarak yaşayan yaklaşık 500 bin Ahıska Türkü, ne eski vatanları Gürcistan’a dönebiliyorlar ne de bulundukları ülkenin vatandaşı olabiliyorlar.

Bu nedenle Ahıska Türkleri, eski Sovyetler Birliği coğrafyası içinde anavatanlarına dönme hakkı elde edememiş olan tek halktır.

Ahıska topraklarının bulunduğu Gürcistan’da hükümet 1999’da Avrupa Konseyi’ne üye olurken, Avrupa Konseyi üyeliğini izleyen iki yıl içinde (2001) Ahıska Türkleri’nin dönüşlerini ve entegrasyonlarını sağlayacak bir yasayı gerçekleştireceğini, üyeliği izleyen üç yıl içinde (2002) söz konusu yasanın uygulanmasını sağlayacağını, üyeliği izleyen yedi yıl içinde (2011) dönüşün tamamlanacağını taahhüt etmiştir.

Ancak, Gürcistan yönetimi 2003-2004 yıllarında yaşanan Gül Devrimi sürecini ve siyasi, ekonomik sıkıntıları, Ağustos 2008 Gürcü-Rus Savaşını gerekçe göstererek Ahıska Türklerinin Gürcistan’a dönüşünü sağlayacak adımları geciktirmiştir.

"DÖNÜŞ YASASI"

17 Temmuz 2007’de yasalaşan "Dönüş Yasası", Ahıska Türklerinin dönüşünü kolaylaştırabilecek unsurlar içeren ilk taslaklara nazaran bazı olumsuz düzenlemeler içermesine rağmen, anavatana dönüşe imkan sağlayacak olması bakımından önemli bir gelişme olarak değerlendirilmiştir.

Sözkonusu yasaya göre, Gürcistan’a dönmek isteyen Ahıska Türkleri 1 Ocak-31 Aralık 2008 döneminde Mülteciler ve İskan Bakanlığı’na ya da bulundukları ülkelerdeki Gürcistan dış temsilciliklerine, 1944’te sürgüne gönderildikleri sırada Sovyet makamları tarafından düzenlenen belgeleri ibraz etmek suretiyle başvurabileceklerdir.

"SÜRGÜN BEKLGELERİ"Nİ İSTİYORLAR

Gürcü makamları, “sürgün belgeleri” kayıp olanların devlet arşivine başvurarak bu belgeyi temin edebileceklerini, bunun mümkün olamaması durumunda belgelerin kaybolduğunun teyidi için mahkemeye başvurabileceklerini belirtmişlerdir.

Yasa uyarınca başvuruların yapılmasının öngörüldüğü 2008 yılı içerisinde Gürcistan’da, önce yılın ilk yarısında yaşanan devlet başkanlığı (Ocak) ve genel seçim (Mayıs) süreci, daha sonra da Ağustos 2008’de Rusya Federasyonu ile meydana gelen çatışma, Yasa’nın etkin bir şekilde uygulanmasını engellemiştir.

Bu nedenle, Dönüş Yasası’nda öngörülen başvuru süresi 1 Temmuz 2009’a kadar uzatılmıştır.

GÜRCÜ YÖNETİMİ ZORLUK ÇIKARIYOR

Günümüzde, Ahıska Türklerini temsil eden sivil toplum kuruluşları organize olamamakta ve birbirleriyle kavgalı durumdadır. Ahıska Türkleri Türkçe ve Rusça bilmesine rağmen, yasaya göre başvurular İngilizce ve Gürcüce istenmektedir. Başvuru için istenilen ek belgeler (Sağlık Raporu, AIDS Testi vb.) mali külfet yüklemektedir. Her başvuru için yaklaşık 400 Dolar harcanması gerekmektedir.

40 BİN BAŞVURU BEKLENİYOR

Başvuru sürecinin bitimi olan 1 Temmuz’a kadar toplam müracaatın 40 bin civarında olması beklenilmektedir. Azerbaycan’da bulunan 80 bin Ahıska Türkünün 20 bini başvuru yapmış durumdadır. Orta Asya’dan ise başvuru için ilgi yoktur. Rusya Federasyonu’nda ise Kuzeybatı Kafkasya’da bulunan Ahıska Türklerinin 12-20 bin civarında beklenilen başvuruları usule uygun olmadığı için geçersiz olabilir. Sonuç olarak, başvuru sürecinin bitmesi ile birlikte Ahıska Türklerinin sorunları daha da ağırlaşarak devam edecektir. Ahıska Türkleri için Türkiye ve Gürcistan’ın politikalarını reforme etmesi zamanı gelmiştir.