Dünya ağladı sonra herkes işine döndü

1 Eylül’ü 2 Eylül 2015’e bağlayan gecenin sabahı… Bodrum Turgutreis Fenerburnu sahili... Gidip gelen dalgaların bittiği yerde kumsalda minicik bir beden. Kırmızı tişörtü, koyu renk şort ve ayakkabılarıyla yüzüstü uzanan bu minik erkek çocuğunun fotoğrafı yıllardır kıyılarımızda yaşanan göç dalgası ve kaybolan hayatların resmi gibi kazınıyordu zihinlere. O fotoğraf Suriye’deki içsavaşla birlikte başlayan dünya tarihinin en acı, zor ve büyük göç dalgasının sesi olmuştu sanki. Günlerce gazete manşetlerinden inmeyen o fotoğrafın artık hayatta olmayan kahramanı Kobanili Aylan bebekti. Kardeşi ve annesi de o gece Kos’a doğru çıktıkları yolculukta hayatlarını kaybetmişti.

‘DÜNYAYA YETER ARTIK DİYEBAĞIRMAK İSTEDİM’

Aylan bebek ne ilkti ne de son oldu. Aradan 2 yıl geçti. Karısı ve 2 çocuğunu kaybeden baba Abdullah Kurdi önce memleketine dönmek istedi ancak Kobani’de yaşamaya dayanamadı. Bir süredir Erbil’de, Barzani’nin himayesinde. Önce Irak’a taşınan baba Abdullah Kurdi’ye ulaştık. Kurdi memleketinde tek başına kaldığını, bu nedenle Barzani’nin yanına çağırmasıyla Erbil’de yaşamaya başladığını anlattı. Kurdi ailesinin o trajediyle sonuçlanan yolculuğun devamında ulaşmaya çalıştıkları Kanada’da yaşayan halası Tima Kurdi ise 2 yıldır dünyaya bu trajediyi anlatıyor. Aylan bebeğin hayatını kaybetmesinin üzerinden geçen 2 yılda ne değişti? O 2 yılı Tima Kurdi ile konuştuk. 

Ailenizden 3 kişinin hayatını kaybettiği o facianın üzerinden 2 yıl geçti. Geriye baktığınızda neler değişti hayatınızda?

Ben ve ailem için hayatımızın en kötü, en trajik 2 senesiydi. İnsanların ne olduğuyla ve hayatımıza devam etmek için, elimizden gelenin en iyisini yapmaya ne kadar çalıştığımızla ilgili hiçbir fikri yok. Alan’ın (Aylan) Bodrum’da o plajda fotoğrafını gördüğümde bunun Allah’ın bir mesajı olduğunu düşündüm. Elbette daha önce binlerce çocuk öldü ve hâlâ ölüyor. Ama o çocuğu oraya ben koymadım. Kuvvetli olarak inanıyorum ki Allah bizim bir arada olmamızı, birbirimizi sevmemizi, birbirimizi anlamamızı, bencil olmamamızı ve her şeyden şikâyetçi olmaktan vazgeçmemizi istedi. Alan’ın fotoğrafı sanki o binlerce çocuğun fotoğrafı gibiydi. Hangi dine inanırsan inan Allah uyanmamız için mesaj verdi. İnsanoğlu insanoğludur. Nereden geldiğin önemli değildir. 2 Eylül 2015’te Alan plajda bulunduğunda dünyanın ağladığını gördüm. Size beni nasıl vurduğunu anlatamam. Bunu anlatacak kelime yok. Ben o fotoğrafa bakamıyorum. Oysa o zaman herkes kendini bir parça sorumlu hissetti ve onun kendi oğulları da olabileceğini düşündü. O insanlara yardımcı olmaya çalıştılar. Sınırları açılması gibi... Ama birkaç ay sonra herkes kendi işine döndü.

Aylan Kurdi’nin babası Abdullah Kurdi kardeşi Tima Kurdi ile.

Siz yine Kanada’daydınız. İlk duyduğunuzda ve o fotoğrafı gördüğünüzde ne yaptınız? Ne hissettiniz?

Benim için her zaman bunu konuşmak çok zor. Kardeşimin bu yolculuğa çıkacağını biliyordum. O eylül sabahı erkenden kalktım. Telefonuma baktığımda ailemden onlarca telefon çağrısı gördüm. Türkiye’dekilerden Suriye’dekilerden. O an bir şeyin kötü gittiği düşüncesiyle panik atak yaşadım. Suriye’deki kız kardeşimi aradım önce. Çok kötüydüm. Tek duyduğum Abdullah’ın ismiydi. Kalbim çok hızlı çarpmaya başladı. Sonra İstanbul’daki kız kardeşim ile diğer erkek kardeşim Muhammed’i aradım. Karısı ağlayarak açtı. Bana kötü haberi verdi. Abdullah’ın ailesi Alan, Ghalip ve karısı Rehane ölmüşler, boğulmuşlardı. Yere düştüm, yüksek sesle bağırdım. Tüm dünyaya ‘Yeter artık!’ diye bağırmak istedim.

Bir süredir Türkiye’deydiler. Neden burada kalmadılar, bu zor yolculuğu seçtiler? Genelde insanların kafasında bu soru oluyor…

Uzun zamandır acı çekiyorlardı. Göç eden insanların bunu neden yaptığını soran insanlara şunu söylemek istiyorum: Hiç kimse kendini bu tehlikeli duruma sokmak istemez, daha kötü bir durum olmadıkça. İşte bu yüzden ben kalbimden gelen sesi dinledim. ‘İnsanlara anlatmalısın ve sesini duyurmalısın’ dedim. 2 yıldır sürekli konferanslarda seminerlerde üniversitelerde konuşma yapıyorum. Birçok organizasyonda anlatıyorum.

Banu Şen, Tima Kurdi ile görüştü...

‘O SİZİN OĞLUNUZ DA OLABİLİRDİ DİYE ANLATIYORUM’

Peki bu konferanslarda, toplantılarda verdiğiniz mesaj nedir?

“Kendinizi onları yerine koyun” diyorum ama örneğin Kuzey Amerika’da insanlar çok uzak olduğunu düşünüyor. “Benimle bir ilgisi yok ve bir şey yapmadım” diyor. Aslında herkes sorumlu. “Hayal edin. O sizin de oğlunuz olabilirdi ve bir gün siz de her şeyinizi geride bırakıp göç etmek zorunda kalabilirdiniz. Umut istediğinizi düşünün. Ne yapardınız?” diye anlatıyorum. “Politikacılarınızla konuşun, sesimizi duyurmaya yardımcı olun” diyorum. Ben son 2 yılda yaptıklarımla gurur duyuyorum. Çünkü sadece ailem için yapmadım, başkalarına yardım ettim. Bana dayanma gücü verdi. Bu benim için insanların kafasına umut tohumu ekmek ve onu yavaşça sulamak gibi.

GÖÇÜN NEDENİNİ ORTADAN KALDIRIN

O günlerde dünya liderleri yanınızda olduğunu ifade etti. Onlara ne söylemek istersiniz?

‘Dünyaya yeter artık mültecilere yardım edin ve bir çözüm bulun’ diyorum. Mültecilerin sebebi bu savaş. Dünya liderlerine de sesleniyorum: Lütfen bu insanların çektikleri acıları düşünün. Onların haysiyetlerini geri verin. Onların kendi evlerine dönmelerine izin verin. Savaş başlayalı 7 yıl oldu. Eğer mültecilere sorsanız şimdi büyük çoğunluğu kendi evine dönmek isteyecektir. Ama maalesef gidecek bir evleri yok artık. Dürüst olmak gerekirse bunun çok zor olduğunu biliyorum. Hicaba girmiş Müslüman insanların Avrupa’da ve Batı ülkelerinde güvende olmalarını nasıl sağlayacağız? Çünkü herkes onlara bakıp terörist olduklarını düşünüyor. Oysa onlar da sizin benim gibi sıradan insanlar. Bunu aslında insanların aklına sokulmasına izin veren de liderler.
m Aslında mülteci sorunu için çözüm basit: Savaşın bitmesi diyorsunuz.
Evet. Sadece iki kelime ‘savaşı durdurun!’ Herkes mülteci krizini konuşuyor. Bunları konuşmaktansa mültecilerin göç etmesine neden olan şeyi ortadan kaldırın. Ülkelerinde yaşanan şeyler o mültecileri göç ettiriyor. Suriye’deki savaşla ilgili politik şeyleri durdurursak insanlar göç etmeyecek. Bunu söylemeye devam edeceğim. Ama eğer savaş devam ederse daha çok vahşet ve göç eden mülteci göreceğiz. Bunu bitirmeye ihtiyacımız var.

Tima Kurdi

HENÜZ EN KÖTÜSÜNÜ GÖRMEDİK

“O fotoğrafın bir şeyleri değiştirebileceğini düşündüm ama olmadı” dediniz. Böyle olmadığı gibi tam tersi yayılan ırkçılık dalgasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?

Irkçı insanlar her ülkede var. Ama çoğunluk mültecilerin yanında. Sadece seslerini çıkarmıyorlar. Dünya liderleri harekete geçmezse hiçbir şey değişmeyecek. Biz kötüsünü henüz görmedik. 2 yıl öncesine baktığımda o fotoğrafın dünya tarihideki en büyük felaket olduğunu düşünüyordum. Ama her sene daha büyük felaketler görüyoruz. Ben dünya liderlerine şu mesajı verdim: Kalplerinizi açın. Sınırlarınızı açın.

AYLAN DEĞİL ALAN

Alan Kurdi’nin adı Türkçede ilk rapor edildiğinde uluslararası ve ulusal haberlerde Aylan olarak geçti. Ancak Baba Kurdi, yaptığı bir açıklamada oğlunun adının medyada Alan olduğunu ve “Aylan” olarak yazılmasından rahatsız olduğunu söyledi: “Lütfen ona ‘Aylan’ değil ‘Alan’ deyin. Bu benim için önemli”